ХЛОРОРГАНИКАЛЫҚ ЗАТТАРҒА ВЕТЕРИНАРИЯЛЫҚ САНИТАРИЯЛЫҚ САРАПТАУ
Презентация қосу
ПРЕЗЕНТАЦИЯ
ТАҚЫРЫБЫ: ТАҒАМДЫҚ ӨНІМДЕРДІ
ХЛОРОРГАНИКАЛЫҚ ЗАТТАРҒА
ВЕТЕРИНАРИЯЛЫҚ САНИТАРИЯЛЫҚ САРАПТАУ
ЖОСПАРЫ
• I. Кіріспе
• II. Негізгі бөлім
• 1. Базардағы вет. Сараптау
• III. Токсикологиялық әдіс
МАЛ ШАРУАШЫЛЫҚ ӨНІМДЕРІН ВЕТЕРИНАРИЯЛЫҚ САНИТАРИЯЛЫҚ
САРАПТАУ
• Ветеринариялық-санитариялық сараптау жануарлар мен өсімдіктер тектес өнімдерді ветеринариялық-
санитариялық тұрғыдан бағалайтын және зерттеу әдістерін оқытатын ғылым. Ветеринариялық-
санитариялық сараптаудың негізгі міндеттері: тағам, жануарлар тектес техникалық және азық өнімдері
арқылы тарайтын адамдар мен жануарларды індетті және инвазиялы аурулардан
сақтандыру.Ветеринариялық-санитариялық сараптау ғылым ретінде індеттанумен, паразитологиямен,
микробиологиямен, патологиялық анатомиямен, гистологиямен, биологиялық химиямен және
ветеринариялық санитариямен тығыз байланысты, өйткені бұл пәндерді меңгермей ветеринариялық –
санитариялық сараптау бағдарламасын түсіну мүмкін емес. Пәнді меңгерген соң, студенттен ветеринария
дәрігері – сарапшы қалыптасады. Ветеринариялық-санитариялық сараптау студентті жан-жақты кәсіптік
біліммен қамтамасыз ете отырып, әлеуметтік маңызы жоғары, ветеринариялық тұрғыдан тек қана таза
және қауіпсіз өнімді шығаруға құқық береді.
• Адамдар мен жануарлар арасында індетті және инвазиялы ауруларды таратуға жол бермей,
қаншама адамның денсаулығын сақтап, өмірін ұзартқан ветеринариялық - санитариялық дәрігер –
сарапшының практикалық қызыметі нәтижесінің экономикалық тиімділігін анықтау мүмкін емес.
Сондықтан болар, ветеринария магистрі С.С.Евсеенконың «Медицина адамдарды қорғайды, ал
ветеринария адамзатты қорғайды» деген қанатты сөзі ветеринария мамандығының маңызы өте
жоғары екендігін білдіреді. Ветеринариялық-санитариялық сарапшылар тағам базарларындағы
мемлекеттік ветеринариялық-санитариялық зертханаларда, мал сою, ет өңдейтін
кәсіпорындарында (ет комбинаттары, құс фабрикалары қасапханалар, құс сою пункттері, шұжық
және консерві заводтары) жануарлар ауруларына қарсы күресетін мекемелерде, ветеринариялық
зертханаларда, шекара және көлік ветеринария пункттерінде, сүт, ара, балық зауыттарында,
ғылыми-зерттеу институттарында, тағам өнімдерін сертификаттайтын зертханаларда және басқа
да мекемелерде жұмыс атқара алады.Ветеринариялық-санитариялық сараптаудың негізгі
бөлімдеріне малдарды сою гигиенасы және оның өнімдерін өңдеу; ұша мен ағзаларды сойғаннан
кейінгі сараптау; жануарлар мен өсімдіктер тектес өнімдерді зертханаларда зерттеу әдістері; ет,
сүт, балық және оның өнімдерін ветеринариялық-санитариялық бағалау; шартты түрде жарамды
және тағамға жарамсыз өнімдерді залалсыздандыру әдістері мен әдістемеліктері; жабайы
жануарлардың өнімдерін сараптамадан өткізу енгізілген. Оған қоса, жануарларды союға
дайындау және сою, жануарлар мен өсімдіктер тектес өнімдерді сату, сояр алдындағы дайындық,
союға айдап апару, малды және өнімдерді тасымалдау, ет, сүт, тауық жұмыртқасы, тері, жүн,
былғары өнімдерді өңдеу және сақтау кезеңдерінде және тағы басқа жануарлар мен өсімдіктер
тектес өнімдерді ветеринариялық-санитариялық сараптау мәселелері оқылады. Ветеринариялық-
санитариялық сараптау пәнін оқыту барысында тасымалдаудың барлық көліктердегі
санитариялық талаптары, импорт және экспорттаудағы жануарлар мен өнімдерді ветеринариялық
- санитариялық бақылау, шикізат пен өнімдерді дайындайтын, сақтайтын, өңдейтін
кәсіпорындарда балық, ара шаруашылықтарында ветеринариялық-санитариялық ережелердің
сақталуы қарастырылады.
ТОКСИКОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУДІҢ ТӘСІЛДЕРІ.
• Биохимиялық тәсіл. Биохимиялық • Биологиялық тәсіл. Улы химикаттарды,
әдісті жануарлар пестицидтерді анықтағанда
фосфорорганикалық немесе биологиялық тәсілдерді пайдаланады.
карбаматты инсектецидтермен Тексерілетін патологиялық
материалдардан, тағам үлгілерінен
уланғанда тексеруге пайдаланады.
алынған у ертінділерін қарапайым
Патологиялық материалдардан
шаян тектес дафнийларға, дроздофил
алынған ертіндіде жоғарыдағы аты шыбындарына, үй шыбындарына,
аталған улар (ацетилхолин) масаның личинкаларына әсер ету
холинэстеразамен байланысқа арқылы бақылайды. Тексерілетін
түседі. Реакцияға түскен үлгілерден улы заттарды органикалық
ацетилхолиннің ыдырап байланысқа еріткіштермен бөліп алып, оны кейін
түсуі, холинэстераза ферментінің шыбын мен масаларға әсер етіп көреді.
белсенділігіне тікелей байланысты Шыбындардың, масалардың,
болады. Холинэстераза ферментінің қарапайым шаян тектес
белсенділігі реакцияға түскен дафнийлардың уланып қырылуына
байланысты, тексеріліп жатқан үлгіде
фосфорорганикалық, карбаматты
пестицидтердің бар жоғы анықталады
инсектицидтермен де байқаланады.
ГАЗ Х Р О М АТ О Г РАФ И Я Т Ә С І Л І М Е Н Х Л О Р О Р ГА Н И К А Л Ы Қ , Ф О С Ф О Р О Р ГА Н И К А Л Ы Қ
И Н С Е К Т И Ц И Д Т Е РД І СА П А Л Ы А Н Ы Қ ТА Й Д Ы . Б Ұ Л Т О К С И КОЛ О Г И Я СА Л АС Ы Н Д А Ғ Ы
Е Ң Ж Е Т І Л Г Е Н Т Ә С І Л Б ОЛ Ы П СА Н А Л А Д Ы .
Н И Т Р И Т Т Е РД І , Н И Т РАТ ТА РД Ы , Н АТ Р И Й Х Л О Р Ы Н , М ОЧ Е В И Н А Н Ы ,
Х Л О Р О Р ГА Н И К А Л Ы Қ Ж Ә Н Е Ф О С Ф О Р О Р ГА Н И К А Л Ы Қ П Е С Т И Ц И Д Т Т Е РД І А Н Ы Қ ТАУ
ТӘСІЛІ
Т Е К С Е Р І Л Е Т І Н Ү Л Г І Л Е Р Ж А Қ С Ы Л А П Ұ СА Қ ТА Л А Д Ы , К Е Й І Н Б А Р Ы П О Н Ы АЗ
К Ө Л Е М Д Е Г І ТАЗ А Р Т Ы Л Ғ А Н С У М Е Н А РА Л АС Т Ы Р Ы Л А Д Ы , Ф И Л ЬТ РД Е Н Ө Т К І З І Л Е Д І .
Ү Л Г І Н І Д Е Ф Е Н И Л А М И Н М Е Н Т Е К С Е РУ. Т Е К С Е Р І Л Е Т І Н Ү Л Г І Д Е Н С У Е Р Т І Н Д І С І Н
А Л Ы П , О Ғ А Н 2 - 3 ТА М Ш Ы Д Е Ф Е Н И Л А М И Н Н І Ң К Ү К І Р Т Қ Ы Ш Қ Ы Л Ы Н Д А Ғ Ы
Е Р Т І Н Д І С І Н Е Н ТА М Ы З А Д Ы . Е Г Е Р Ү Л Г І Е Р Т І Н Д І С І Н Д Е Н И Т Р И Т П Е Н Н И Т РАТ
Б ОЛ СА , Е Р Т І Н Д І К Ө К Т Ү С К Е Б ОЯ Л А Д Ы .
М О Р Т Ә С І Л І М Е Н Т Е КС Е Р І Л Е Т І Н Ү Л Г І Д Е Г І Н АТ Р И Й Х Л О Р Ы Н ( АС Т Ұ З Ы Н Ы Ң )
К Ө Л Е М І Н А Н Ы Қ ТА Й Д Ы . Р Е А К Ц И Я Ғ А Т Ү С К Е Н Х Л О РД Ы Ң И О Н Ы К Ү М І С
Н И Т РАТ Ы Н Ы Ң Е Р Т І Н Д І С І М Е Н Б А Й Л А Н Ы С Қ А К АТА Л И З АТ О Р Х Р О М Д Ы К А Л И Й Д І Ң
КӨМЕГІМЕН ТҮСЕДІ.
УЛ А Н Ғ А Н Ж А Ғ Д А Й Д А К Ь Е Л ЬД А Л Ь К ОЛ Б АС Ы Н Д А Ғ Ы А М М И А К Н 2 S O 4 0 , 1 Н .
Е Р Т І Н Д І С І М Е Н Б А Й Л А Н Ы С Қ А Т Ү С Е Д І Д Е , А Р Т Ы Қ Қ Ы Ш Қ Ы Л Н АТ Р И Й С І Л Т І С І Н І Ң
0,1 Н. ЕРТІНДІСІМЕН БАЙЛАНЫСҚА ТҮСЕДІ.
Т Е К С Е Р І Л Е Т І Н ( П АТ ОЛ О Г И Я Л Ы Қ ) Ү Л Г І Л Е РД Е Н Х Л О Р О Р ГА Н И К А Л Ы Қ Ж Ә Н Е
Ф О С Ф О Р О Р ГА Н И К А Л Ы Қ П Е С Т И Ц И Д Т Е РД І А Н Ы Қ ТАУ Т Ә С І Л І .
Т Е К С Е Р І Л Е Т І Н ( П АТ ОЛ О Г И Я Л Ы Қ ) Ү Л Г І Л Е РД І О Р ГА Н И К А Л Ы Қ Е Р І Т К І Ш Т Е Р М Е Н
Н Е М Е С Е Б Л Е Н Д О РД А М Ұ Қ И Я Т А РА Л АС Т Ы РА Д Ы Н Е М Е С Е УЛ ЬТ РАТ О РА К С Т Ы
П А Й Д А Л А Н А Д Ы . А РА Л АС Т Ы Р Ғ А Н Э КС Т РА К Т І Н І Д И С Т И Л Я Ц И Я Ж АСАУ А Р Қ Ы Л Ы
ТА З А Л А Й Д Ы . П Е С Т И Ц И Д Т Е РД І Ж Ұ Қ А Қ А Б АТ Т Ы , ГАЗД Ы Н Е М Е С Е С Ұ Й Ы Қ
Х Р О М АТ О Г РАФ И Я Т Ә С І Л І М Е Н З Е Р Т Т Е У А Р Қ Ы Л Ы А Н Ы Қ ТА Й Д Ы .
А Л К ОЛ О Й Д ТА РД Ы А Н Ы Қ ТАУ. А Л К ОЛ О Й Д ТА Р С УД А Е Р І М Е Й Д І . А Л КОЛ О Й Д ТА Р
Қ Ы Ш Қ Ы Л Д А Р М Е Н Б А Й Л А Н Ы С Ы П , С УД А Е Р И Т І Н Т Ұ ЗД А Р П А Й Д А Б ОЛ А Д Ы . С ОЛ
С Е Б Е П Т Е Н , Т Е КС Е Р І Л Е Т І Н ( П АТ М АТ Е Р И А Л Д А Р Ғ А ) Ү Л Г І Л Е Р Г Е Қ Ы Ш Қ Ы Л
Қ О С Ы Л Ғ А Н С УД Ы А РА Л АС Т Ы РА Д Ы . А Л Ы Н Ғ А Н Е Р Т І Н Д І Н І Х Л О Р О Ф О Р М М Е Н
А РА Л АС Т Ы РА Д Ы , К Е Й І Н Х Л О Р О Ф О Р М Н А Н ТАЗ А Р Т Ы П , Т Ұ З Қ Ы Ш Қ Ы Л Ы Н Ы Ң 1 % - Т І
Е Р Т І Н Д І С І М Е Н А РА Л АС Т Ы РА Д Ы . Е Р Т І Н Д І Г Е Ф О С Ф О Р П Ы В ОЛ Ь Ф РА М Д Ы , Ф О С Ф О РЛ Ы
М ОЛ И БД Е Н Д І Н Е М Е С Е П И К Р И Н Қ Ы Ш Қ Ы Л Ы Н Ж Ә Н Е ТА Н И Н Д Ы Қ О С У А Р Қ Ы Л Ы
Т Ұ М Б А Р Е А К Ц И Я С Ы Н А Т Ү С Е Д І . Ү Л Г І Д Е Г І А Л К А Л О Й Д ТА РД Ы Т Ұ М Б А Р Е А К Ц И Я С Ы
Б О Й Ы Н Ш А А Н Ы Қ ТА Ғ А Н Д А К А Л И Й И ОД Қ А - И ОД Е Р Т І Н Д І С І Н , С Ы Н А П Т Ы И ОД Т Ы ,
В И С М У Т Т Ы И ОД Т Ы Қ О С У А Р Қ Ы Л Ы А Н Ы Қ ТА Й Д Ы . А Л КОЛ О Й Д ТА РД Ы ТА БУ Ү Ш І Н
Д А Я Р Е Р Т І Н Д І Г Е АЗ О Т, К Ү К І Р Т Қ Ы Ш Қ Ы Л Д А Р Ы Н Қ О С Қ А Н Н А Н Т Ү РЛ І Т Ү С Т І
Р Е А К Ц И Я Б Е Р Е Д І Н Е М Е С Е Ж Ұ Қ А Қ А Б Ы Қ Т Ы Х Р О М АТ О Г РАФ И Я Т Ә С І Л І М Е Н
А Н Ы Қ ТА Й Д Ы . Ж А Н УА РЛ А Р АУ Ы Р М Е ТА Л Л , М Ы Ш ЬЯ К П Е Н УЛ А Н Ғ А Н Д А ,
О Р ГА Н И З М Д Е Р І Н Д Е А Л Ь БУ М И Н АТ ТА Р П А Й Д А Б ОЛ А Д Ы . С ОЛ А Л Ь БУ М И Н АТ ТА РД Ы
З Е Р Т Х А Н А Д А А Н Ы Қ ТАУ Ү Ш І Н Ү Л Г І Л Е РД І А Р Н А Й Ы П Е Ш Т Е Ө Р Т Е П
( М И Н Е РА Л И З А Ц И Я ) Қ А Л Д Ы Ғ Ы Н Т Е К С Е Р Е Д І ( С У ХО Е О З ОЛ Е Н И Е ) , Н Е М Е С Е О Ғ А Н
К Ү Ш Т І Т О Т Ы Қ Т Ы Р Ғ Ы Ш Т Ы Қ О С Ы П ( М О К Р О Е О З ОЛ Е Н И Е ) Т Е КС Е Р Е Д І . Б І Р І Н Ш І
Т Ә С І Л М Е Н Ү Л Г І Д Е Г І М Ы С П Е Н В И С М У Т Т Ы А Н Ы Қ ТА Й А Л А Д Ы . Е К І Н Ш І Т Ә С І Л М Е Н
Т Е К С Е Р І Л Е Т І Н Ү Л Г І Г Е АЗ О Т П Е Н К Ү К І Р Т Қ Ы Ш Қ Ы Л Д А Р Ы Н Ы Ң Қ О С П АС Ы Н Н Е М Е С Е
К Ү К І Р Т, АЗ О Т Ж Ә Н Е Х Л О Р Қ Ы Ш Қ Ы Л Д А Р Ы Н Ы Ң Қ О С П АС Ы Н П А Й Д А Л А Н А Д Ы ,
К Е Й І Н Н Е Н К Ү К І Р Т Қ Ы Ш Қ Ы Л Ы М Е Н П Е Р Г И Д Р ОЛ ЬД Ы Қ О С У А Р Қ Ы Л Ы А Н Ы Қ ТА Й Д Ы .
Б Ұ Л Т Ә С І Л М Е Н Б А Р И Й Д Ы , Қ О Р Ғ АС Ы Н Д Ы , М Ы С Т Ы , С Ы Н А П Т Ы Ж Ә Н Е Д Е Б АС Қ А
АУ Ы Р М Е ТА Л Д А РД Ы А Н Ы Қ ТА Й Д Ы . М Ы Ш ЬЯ К П Е Н С Ы Н А П Т Ы А Н Ы Қ ТАУ Ү Ш І Н ,
Ү Л Г І Д Е Н Б АС Қ А М Е ТА Л Д А РД Ы А Ж Ы РАТ УД Ы Ң Қ А Ж Е Т І ЖО Қ .
Химиялық тәсіл.
Малдардың, құс, балық пен өсімдік
өнімдері күмәнді жағдайда түрлі
улы металдарға, алколойдтарға,
нитрат, нитриттерге тексеріледі.
Ветеринариялық токсикологияда
химиялық тәсілмен ауыл
шаруашылық өнімдерінің үлгілерін
улы металдар мен оның
қоспаларын (сынап, қорғасын,
мырыш, барий, мыс, мышьяк),
өсімдік алколойдтарын (анабазин,
ареколин, никотин, атропин,
скополамин, папаверин, стрихнин,
вератрин және басқалары),
синиль қышқылын, оның
тұздарын, нитрит, нитраттарды,
натрий хлорын, цинк фосфидін,
фторлы қоспаларды,
хлорорганикалық және
фосфорорганикалық қоспаларды
және басқа химиялық заттарды
тексеруден өткізеді. Бұл химиялық
тәсілмен зерттегенде кәдімгі
колорометрияны, титрометрияны,
тұмба реакциясын қолданады.
РА Д И О М Е Т Р И Я Л Ы Қ В Е Т Е Р И Н А Р Л Ы Қ С А Н И Т А Р Л Ы Қ Б А Қ Ы Л А У .
РА Д И О А К Т И В Т І З АТ Т А Р М Е Н З А Қ Ы М Д А Н Ғ А Н М А Л Д А РД Ы Ң Ұ Ш А С Ы М Е Н І Ш К І А Ғ З А Л А Р Ы Н РА Д И О М Е Т Р И Я Д А Н Ө Т К І З І П О Н Ы Ң Н Ә Т И Ж Е С І Н Е Е К І Т О П Қ А
І Р І К Т Е Й Д І : РА Д И О А К Т И В Т І З АТ Т А Р М Е Н Б Ы Л Ғ А Н У Ы Б Е Л Г І Л Е Н Г Е Н К Ө Л Е М Н Е Н АС П А Й Т Ы Н М Ө Л Ш Е РД Е Ж Ә Н Е О Д А Н Ж О Ғ А Р Ы М Ө Л Ш Е РД Е Б О Л Ы П Б Ө Л І Н Е Д І .
Б І Р І Н Ш І Т О П ТА Ғ Ы М А Л Д А РД Ы Ң Ұ Ш А Л А Р Ы М Е Н А Ғ З А Л А Р Ы Н В Е Т Е Р И Н А Р И Я Л Ы Қ СА Н И ТА РЛ Ы Қ СА РА П ТАУ А Р Қ Ы Л Ы П А Й Д А Л А Н У Ғ А ЖІБЕРЕДІ, АЛ ЕКІНШІ
Т О П ТА Ғ Ы М А Л Д А РД Ы Ң Ұ Ш А Л А Р Ы М Е Н А Ғ З А Л А Р Ы РА Д И О А К Т И В Т І З АТ Т А Р М Е Н З А Қ Ы М Д А Н У Ы , Б Ы Л Ғ А Н У Ы Б Е Л Г І Л Е Г Е Н К Ө Л Е М Н Е Н АС Ы П К Е Т К Е Н Ж А Ғ Д А Й Д А ,
О Л А Р Д Ы Ө Ң Д Е У Г Е ( П І С І Р У, Т Ұ З Д А У, М Ұ З Д А Т У, Н Е М Е С Е М А Л Ұ Ш А Л А Р Ы Н Ы Ң С Ы Р Т Қ Ы Е Т Ұ Л П А Л А Р Ы Н А Н 0 , 5 С М Ж Ұ Қ А Л А П К Е С І П А Л Ы П Т А З А Л А Й Д Ы )
Ж І Б Е Р Е Д І . Ө Ң Д Е Л Г Е Н М А Л Ұ Ш А Л А Р Ы Н Ы Н К Е Й І Н РА Д И О М Е Т Р И Я Л Ы Қ Қ Ұ РА Л М Е Н Т А Ғ Ы Т Е К С Е Р І П , Ө Н І М Д Е РД І В Е Т Е Р И Н А Р И Я Л Ы Қ С А Н И Т А РЛ Ы Қ Т А Л А П Т А Р
БОЙЫНША ТҰТЫНУҒА ЖІБЕРЕДІ.
С О Й Ы Л Ғ А Н С Ү Й Е К С І З М А Л Е Т Т Е Р І Н І Ң , Ж А Р Т Ы Л А Й Ф А Б Р И К А Т Т А Р Д Ы Ң , С У Б Ө Н І М Д Е Р Д І Ң Р А Д И О А К Т И В Т І З А Т Т А Р М Е Н Ш Е К Т І З А Қ Ы М Д А Н У, Б Ы Л Ғ А Н У
М Ө Л Ш Е Р І ( С А Н П И Н 2 . 3 . 2 . 5 6 0 - 9 6 ) Ц Е З И Й - 1 3 7 И З О Т О П Ы - 6 0 Б К \ К Г, С Т Р О Н Ц И Й - 9 0 И З О Т О П Ы – 5 0 Б К \ К Г А С П АУ Ғ А Т И І С Т І ; Ү Й Қ Ұ С Т А Р Ы М Е Н АУЛ А Н Ғ А Н Ж А Б А Й Ы
Қ Ұ С ТА РД Ы Ң Е Т Т Е Р І Н Д Е Г І , С У Б Ө Н І М Д Е РД Е Г І , Ж А Р Т Ы Л А Й ФА Б Р И К АТ Т А РД А Ғ Ы РА Д И О А К Т И В Т І З АТ Т А Р М Е Н З А Қ Ы М Д А Н У М Ө Л Ш Е Р І Ц Е З И Й - 1 3 7 И З О Т О П Ы – 1 8 0
Б К \ К Г, С Т Р О Н Ц И Й - 9 0 И З О Т О П Ы – 8 0 Б К \ К Г А С П АУ Ы К Е Р Е К .
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1. Г.ӨНЕРХАН “ТАҒАМ БИОТЕХНОЛОГИЯСЫ”
2. Е.Т.ТӨЛЕУОВ, “ЕТ ЖӘНЕ ЕТ ӨНІМДЕРІНІҢ
ТЕХНОЛОГИЯСЫ”
3. МУСТАФИН О.Ж, БАРАҚБАЕВ Б.Б “МАЛ ӨНІМДЕРІНІҢ
ТЕХНОЛОГИЯСЫ” 1993 Ж.
4. ИНТЕРНЕТ ЖЕЛІСІ
5. Г.КУЗЕМБАЕВА “АЗЫҚ – ТҮЛІК ӨНІМДЕРІН ТАНУ”
АЛМАТЫ, 2006 Ж.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz