Қазақстанның туризм географиясы

Презентация қосу

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАЗАҚ-ҚЫТАЙ ТІЛ
КОЛЛЕДЖІ
Пән атауы: Қазақстанның туризм географиясы
Арнайы пәндер оқытушысы: Кенжал Айнур
Лекция 10

Қазақстанның туристік-рекреациялық
ресурстары
Сабақтың жоспары:

1. Туристік-рекреациялық ресурс дегеніміз не?
2. Қазақстанның туристік-рекреациялық
ресурстары
• Туристік-рекреациялық ресурстар
– туристердің рухани,
Туристік- рекреациялық қажеттілігін
қанағаттандыратын, күш-жігерін
рекреациялық қалпына келтіріп, сергітетін
табиғи (теңіз, көл, өзен жағалауы)
ресурстар және антропогендік (тарихи-
архитектуралық көрікті жерлер)
нысандар.
Туристік-рекреациялық ресурстар қатарына:
• курортты немесе емдік демалыс (минералды су, тау баурайы, орман іші,
теңіз жағалауы),
• сауықтыру (ландшафты климат жағдайлары, қолайлы жыл мезгілдері, суға
түсу маусымы),
• спорттық-альпинистік (тау тізбегі, қия жарлар, шатқалдар немесе шөлді-
шөлейтті, халық сирек орналасқан жерлерге) және
• экскурсиялық-туристік (тарихи, мәдени, археологиялық ескерткіштер,
табиғаттың көрікті орындары, этнографиялық нысандар, мұражайлар,
бірегей таңқаларлық техникалық құрылыстар) нысандар жатады.
Қазақстандағы туристік нысандар бірнеше
топтарға бөлінеді:

табиғи-
Діни нысандар
рекреациялық

тарихи-
археологиялық
• Табиғи – рекреациялық нысандар Қазақстандағы
ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың
территориясында орналасқан. Ерекше қорғалатын
табиғи аумақ – ерекше қорғау режимi белгiленген
мемлекеттiк табиғи-қорық қорының табиғи
кешендерi мен объектiлерi бар жер, су объектiлерi Табиғи –
және олардың үстiндегi әуе кеңiстiгiнiң учаскелерi. рекреациялық
Ерекше қорғалатын аумақ – кеңістігінде бағалы нысандар
табиғи немесе қолдан жасалған (бағалы экожүйе,
гейзерлер, бау - саябақ ескерткіштері, инженерлік
құрылыстар, т.б.) немесе қоршаған ортаға қолайлы
әсер ететін кеңістіктер (орман жолағы, көгерген
аймақтар), аумақтар, акваториялар орналасқан.
Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи аумақтар
жүйесіне
• 10 мемлекеттік табиғи қорығы,
• 12 мемлекеттік ұлттық табиғи паркі,
• 5 мемлекеттік табиғи резерваты,
• республикалық маңызы бар 50 мемлекеттік табиғи қаумалы,
• республикалық маңызы бар 26 табиғат ескерткіші,
• 3 зоологиялық паркі (Алматы, Қарағанды және Шымкент қалаларында),
• 5 республикалық ботаникалық бағы (Алматы, Қарағанды, Риддер, Жезқазған қалаларында,
Бақанас селосында),
• 5 республикалық мемлекеттік қорық аймағы және
• 3 жергілікті маңызы бар өңірлік табиғи паркі,
• 4 жергілікті маңызы бар мемлекеттік табиғи қаумалы,
• 15 жергілікті маңызы бар табиғат ескерткіші кіреді
• Соңғы 5 жыл ішінде ЕҚТА келушілерінің саны
3,5 млн. астам адамды құрады, бұл ретте
бюджет кірісіне 660 млн. астам теңгеде
салық түсімі түсті.ЕҚТА келушілер санының
ұлғаюы ЕҚТА туризмінің инфрақұрылымын, Табиғи –
қонақ үйлерін, сапар-орталықтарын құрумен рекреациялық
және жақсартуымен, ЕҚТА-ны көркейтуді нысандар
жақсартумен байланысты. Қазіргі уақытта 4
сапар-орталығы: Ақсу Жабағылы МТҚ,
Қорғалжын МТҚ мен «Бурабай» МҰТП және
Наурызым МТҚ жұмыс істейді.
Табиғи – рекреациялық нысандарға Солтүстік Қазақстан
аймағындағы Көкшетау, Бурабай, Баянауыл, Ерейментау, Шығыс
Қазақстан аймағындағы Зайсан көлі, Марқакөл көлі, Қазақстандық
Алтай, Оңтүстік Қазақстан жеріндегі Батыс, Солтүстік Тянь-Шань,
Алтынемел таулары, Батыс Қазақстандағы Үстірт, Мұғалжар, Каспий
ойысы, Орталық Қазақстандағы Қарқаралы, Қызыларай, Бектау ата,
Ұлытау т.б. табиғи нысандар кіреді.
Сонымен бірге Алматы облысындағы табиғи - рекреациялық
ресурстардың туризмді дамытуда маңызы зор. Оларға «Іле-Алатауы»
ұлттық саябағы, Түрген-Шамалған өзендері аралығындағы
шатқалдар, Түрген, Есік, Талғар, Алматы, Қаскелең, Шамалған елді
мекендері жатады. «Алтынемел», «Көкшетау», «Бурабай» ұлттық
саябақтарында туризмді дамыту мемлекет тарапынан қолдау тауып,
дамып келеді.
• Тарихи – археологиялық нысандардың туристік-экскурсиялық
сапарлардағы орны ерекше. Археологиялық ескерткіштердің
кез-келген нысандары туристік-экскурсия жұмыстарында
маңызды орын алады. Соның ішінде Жетісудағы Сақ
қорғандары, Талхиз қалашығы, Оңтүстік Қазақстандағы
Отырар, Сайрам, Батыс Қазақстандағы Сарайшық, т.б. көне
қалалардың орнына туристердің қызығушылығы мол.
Археологиялық-тарихи ескерткіштердің қазірге дейін жеткен
Тарихи- нысандарының ішінде қорғандар мен мазарлардың маңызы зор.
Қола дәуір ескерткіштеріне жартастағы петроглифтерді атауға
археологиялық болады. Оларға әйгілі бірегей ғибадатханалар: Аңырақай
тауының Таңбалы сайындағы, Көксу өзеніндегі Ешкіөлмес
нысандар. ғибадатханасы, сондай-ақ Шолақ, Кіндіктас, Баянжүрек
тауларындағы тастағы суреттер жатады. Біздің дәуірімізге
дейінгі 6 – 3 ғасырлардан қалған сақ қорғандары, Бесшатыр
қорымындағы жерлеу камерасы және сақ әскері киімін киген
“Алтын адам”, 2001 – 2002 жылдары Шығыс Қазақстан облысы
Қатонқарағай ауданының Бергіел (Берел) қорғанында табылған
“Сақ патшайымы” археологиялық туристік нысандарға жатады.
Ортағасырлық Түркістан, Отырар, Тұрбай, Құлан, Мерке,
Талхиз, Жаркент қалалары, т.б. елді мекендер қазіргі туристік
нысандар болып табылады.
• Тәуіп ету нысандары (діни) туризм
нысандары ретінде республика аумағында
көптеп кездеседі. Оларға түркі әлеміндегі
қасиетті Түркістан қаласы, Қожа Ахмет
Иасауи кесенесі, Арыстан-баб мешіті, Гауһар-
ана зираты, Әли-Қожа бейіті, т.б. жатады.
Діни Адамдар бұл қасиетті жерлерге тәуеп етіп,
Аллаға сиыну үшін келеді. Одан басқа Қоғам

нысандар ауылы маңында (Отырар ауданы) Арыстан
баб кесенесі, Ибраһим-ата бейіті, Қарашаш
ана кесенесі, Тұрар ауданынында – Ысмайыл-
ата мазары орналасқан. Жамбыл облысында –
Айша бибі кесенесі мен Қарахан кесенесі,
Қызылорда облысында – Артық, Айтман
кесенелері, Балқаш көлі маңында – Бектау ата
т.б. киелі орындар бар.
• Әлемдік туризмнің қарқынды дамуына байланысты
Қазақстанның жекелеген өңірлеріне деген сұраныс
күннен- күнге артып келеді. Еліміздің жеке өңірлері
туризмнің қалыптасып тұрақты дамуына мүмкіндік
беретін туристік- рекреациялық ресурстармен
қамтамасыз етуші болып табылса, екінші жағынан
туризм арқылы әлеуметтік экономикалық
Қорытынды мәселелерін шешу өңірдің экономикасының
өркендеуіне алғышарт жасай алатындай
мүмкіндіктері бар мультипликтативті нәтижеге ие
болуымен ерекшеленеді. Соған қарамастан,
елемізде туризмді тұрақты дамыту қамтамасыз
етуге деген көзқарас туризмді біртұтас ашық жүйе
ретінде қарастырылмағандықтан, аталған саланың
дамуын қамтамасыз ететін барлық түйінді
мәселелер әлі де шешуін тапқан жоқ.

Ұқсас жұмыстар

Белсенді және белсенді емес туризм

РЕКРЕАЦИЯЛЫҚ ТУРИЗМ ТҮРІ

Жамбыл облысының туризм географиясы

Әлеуметтік инфрақұрылым және оның салалары

Туризмнің негізгі түрлері

Қазақстандағы ішкі туризмнің қазіргі даму жағдайы

Қазақстандағы экотуризмді талдау

Менің туризм мамандығын таңдау себебім және болашақта Қазақстандағы туризмді дамыту үшін қосатын үлесім

Қызылорда облысының тарихи қалалары

Туризмнің сипаттамасы мен ерекшеліктері

Пәндер