Буферлі ерітіндінің қызметін атқаратын қоспалар

Презентация қосу

“ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕР

Тақырыбы:”Буферлік
жүйелер”

Дайындаған:Әбілтаева Аид
Сұйылтқанда немсе қышқыл не сілті қосқанда рН–
ы өзгермейтiн ерітiндiлер - буферлiк жүйелер деп
аталады. Буферлiк жүйенiң құрамында протонның
доноры және протонның акцепторы болады.

■ Әлсіз қышқыл мен оның өзінің аттас иондас тұзы немесе әлсіз негізбен
оның аттас иондас тұзының жұптары буферлі ерітінділер деп аталады.

■ Мысалы:CH3COOH+:CH3COONa; NH4Cl+NH4OH және
т.б.

■ Буферлі ерітінділердің қасиеті - сұйылту барысында немесе шамалап
қышқыл - негіздер қосылғанда, олардың сутектік көрсеткіші өзгермей
тұрақты болып келеді.
Буферлі ерітіндінің қызметін атқаратын қоспалар:

Форматт Ацетатты Фосфатты Аммонийлі
Қоспаның
аталуы ы
Қоспаның HCOOH CH3COOH Na2HPO4 NH4OH
құрамы

HCOONa CH3COONa NH4Cl
NaH2PO4
3,7 4,7
pH мәні 9,3

6,8
Әлсіз қышқыл және оның түзынан түратын
буферлі ерітінділер
■ Буферлі ерітінділерде сутектік көрсеткіш мәнінің сұйылтқанда немесе қышқыл, негіз қосылғанда тұрақты болып
келуі, сол қарастырып отырған жүйеде орнаған қышқылды - негіздік тепе-тендіктің ығысып, сутек иондарының
концентрациясын тұрақты етіп тұруынан туындайды.
Мысалы, сірке қышқылымен оның тұзы натрий ацетатының буферлі қоспасына аздаған күшті тұз қышқылын
қосалық. Осы арада, тұз қышқылы, буферлі ерітіндідегі орнаған төмендегі тепе-теңдікті ығыстырады:

Ле-Шателье шарты бойынша қосылған тұз қышқылының сутек иондары ацетат иондарымен қосылып, сірке
қышқылының тузілу жағына тепе-теңдікті ығыстырады, яғни өзгеріс мына бағытта орын алады:

Осы буферлі ерітіндіге негіз қосылған жағдайда, сілтінін ОН - - иондары қышқылмен әрекеттесіп су түзеді, яғни әлсіз
қышқылдың тепе-теңдігі диссоциациялану бағытына қарай ығысады:

Қарастырып отырған мысалымыздан байқағанымыз: буферлі ерітінділерге қосылған қышқыл, сілтінің
сутектік көрсеткішті бірден өзгертіп жібермеуі - аз диссоциацияланатын заттың түзіліп, тепе-теңдік
ығысумен түсіндіріледі.
■ Енді, осы сірке қышқылының ионга ыдырауының тепе-теңдік константа өрнегінен, сутектік көрсеткішті
анықталық. Ол үшін төмендегідей теңдіктер жазамыз:

қышқылы әлсіз электролит болғандықтан оның концентрациясын Cқышқ=[CH3COOH] деп қабылдаймыз.
Қышқылмен аттас тұз ионы - ацетат ионның концентрациясы тұз ерітіндісінің концентрациясына тең, яғни
Cтұз=[CH3COO-] . Демек, буферлі ерітінді бойындағы сутек концентрациясы үшін мына тендік орынды:

Мұндағы индекстегі "А" - асіd - қышқыл дегенді білдіреді.
Өзімізге таныс сутектік көрсеткіш түріне келтіріп жазалық:
Әлсіз негіз және оның тұзынан тұратын
буферлі
■ қоспалар
Әлсіз негіз және оның тұзынан тұратын буферлі ерітінділерге
төмендегілерді жатқызуға болады:

Бұл ерітінділерге де шамалы сілті немесе қышқыл ерітіндісін қосқаннан,
сутектік көрсеткіш күрт өзгермейді.
Буферлі ерітіндіге қосылған қышқыл не сілті ерітіндісі тепе-теңдікті аз
диссоциацияланатын зат түзілу жағына қарай ығыстыратыны белгілі. Мысалы:

Енді осы жүйелер үшін сутектік көрсеткіш шамасын есептеп көрелік.Буферлі ерітінді
әлсіз негіз және оның тұзынан тұратын болғандықтан, әлсіз негіз үшін оның ионға
ыдырау тепе-теңдігін және тепе-теңдік константасының өрнегін жазып қоямыз;
Назарларыңызға
рақмет!!!

Ұқсас жұмыстар

ТІРІ АҒЗАДАҒЫ ЕРІТІНДІЛЕРДІҢ МАҢЫЗЫ. БУФЕРЛІ ЕРІТІНДІЛЕР

Буферлік жүйелер, олардың биологиялық және практикалық маңызы

Иондану дәрежесін анықтау

Кешенді қосылыстардың аналитикалық химиядағы маңызы

Буферлі жүйелер мен ерітінділер туралы түсінік

Азеотропты қоспалар

Көз тамшылары

Биохимия және органдар биохимиясы

Дәрілік заттарды фармакопеялық талдаудың жалпы әдістері

Талдаудың физика - химиялық әдістері

Пәндер