Микробиологиялық зертхана бөлмелері

Презентация қосу

«Астана медицина университеті» КеАҚ
«Ш.И. Сарбасов атындағы микробиология және
вирусология кафедрасы»

СӨЖ
Тақырыбы: Зертханаларда қолданылатын биологиялық
қауіпсіздіктің негіздері. Патогендігі бойынша I-IV топқа
жататын микроорганизмдермен жұмыс істеу қауіпсіздігі.

Орындаған:
Тексерген:

Нұр-Сұлтан, 2020
Жоспары:
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
Микробиологиялық зертхана;
Зертханадағы жұмыс тәртібі;
Зертханадағы жұмыс істеудің
қауіпсіздік ережелері;
III. Қорытынды
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер
тізімі
Микробиологиялық зертхана

• Микробиологиялық зертхана
арнайы жабдықталған,
микробиологиялық бақылау
көмегімен инвентарьдың,
техникалық құрал – жабдықтар
мен аппараттардың, қоғамдық
тамақ өнеркәсібінің және тамақ
өнімдерін сату
жұмысшыларының санитарлық
жағдайын тексереді; қоршаған
орта обьектілерінің ауа,
топырақ, тамақ өнімдерінің
микробтармен ластануын
зерттейді.
Микробиологиялық зертхана
бөлмелері

Зертхана
лық Орта
бөлме пісіру Автоклав

Жуу Зат
Бокс
бөлмесі сақтау
Зертханадағы жұмыс
тәртібі
Химиялық зертханада жұмыс істегенде мына төмендегі ережелерді
қолдану керек:
Химиялық зертханада жұмыс істегенде мына төмендегі ережелерді
қолдану керек:

Жұмысты тәжірибеге қажетті заттарды (ыдыстар, құрал-жабдықтар,
реактивтер) дайындап алғаннан кейін ғана бастау.

Нұсқауда көрсетілген жұмыс ретін және барысын бұлжытпай орындау.

Қауіпсіздік техникасында және нұсқауда көрсетілген барлық сақтық
шараларын жүзеге асыру.

Тәжірибе барысында барлық өзгерістерді мұқият бақылау, жасап біткен соң
жұмыс орнын жинап тәртіпке келтіру.

Тәжірибе реакция теңдеулерін , байқалған құбылыстарды
зертханалық дәптерге жазу.
Зертханада жұмыс істеудің
қауіпсіздік ережелері
1)Улы, өткір иісті заттар мен қышқылдарды және қышқыл ерітінділерін суалтумен
байланысты жұмыстардың барлығы тартпа шкафта жүргізіледі.
2)Оңай от алатын заттармен істелетін тәжірибелер оттан аулақ жүргізіледі.

3) Металл натриймен және басқа сілтілік металдармен жұмыс істегенде судан сақ болу керек. Сілтілік
металдың қалдықтарын лаборантқа өткізу керек, қалдық салуға арналған ыдысқа салуға болмайды.
4)Пробиркадағы ерітіндіні қыздырған кезде пробирканың аузын көрші столдағылардан аулақ
ешкім жоқ жаққа қаратып ұстаған дұрыс. Әсіресе концентрлі қышқылдар мен сілті ерітіндісін қыздырғанда
осы ережені сақтау керек. Мұндай тәжірибелер тартпа шкафта жүргізіледі.

5) Қыздырылып жатқан ерітінді мен балқындының үстіне еңкеуге болмайды. Ыстық
ерітінді бетке шашырауы мүмкін.
6) Өткір иісті заттарды, бөлініп жатқан газдарды ыдысқа еңкейіп иіскеуге болмайды. Қолмен ақырын өзіне
қарай желпіп иіскеу керек.

7)Қатты сілтілермен жұмыс істегенде (ірі кесектерді ұнтақтау, кептіргіш колонкаларды сілтімен толтыру,
балқыту үшін қоспалар дайындау т.б.) шыны көзілдірік кию керек. Құрғақ сілтіні шпательмен, пинцетпен,
қысқышпен алу керек. Жұмыс орнынан сілтінің қалдықтарын толық алу керек. Осындай қауіпсіздік
шараларын фосфор ангидридімен жұмыс істегенде де сақтаған дұрыс.
Микроағзаларды қауыптылығымен байланысты
ВОЗ сұрыптауы бойынша төрт топқа бөледі:

• 1. Аса қауыптылығы жоқ
микроағзалар. Күнделік жағдайда
адамдардың және жануарлардың ауруларын
қоздырмайды (іш таяқша, стафиллококк).
• 2. Орташа қауыпты
микроағзалар. Адамдардың және
жануарлардың ауруларын қоздырады, бірақ
күнделік жағдайда аса қауыпты емес
(сальмонелла, туберкулез қоздырғыштары,
гепатит, менингит вирустері).
• 3. Жоғары қауыпты микроағзалар. Осы
микроағзалар ауру қоздырады, бірақ бір
ағзадан екінші ағзаға берілмейді (бруцеллез
қоздырғышы, қан аурулары).
• 4. Өте жоғары қауыпты
микроағзалар. Эпидемия таратылуға, ағзада
күрделі инфекциялар тұдыруға себеп болатын
микроағзалар (оба, шешек, аусыл, сібір
жарасының қоздырғыштары).
Микроағзалар топтарға бөлінуімен байланысты
зертханаларды келесі дәрежелерге бөледі:

1. Негізгі базалық зертханалар – негізгі немесе
жалпы түр. Жұмыстың ерекшелігіне
байланысты қорғаныс құрылымдары болады.

2. Тәртіп бойынша жұмыс істейтін жабық
зертханалар.

3. Ерекше тәртіп бойынша жұмыс істейтін
жабық зертханалар.
Патогендігі бойынша I-IV топқа жататын
микроорганизмдермен жұмыс істеу қауіпсіздігі

Микробиологиялық зертхананың патогендігі I-IV топты микроорганизмдерді жұқтырған немесе жұқтыруы
ықтимал материалмен жұмыс жүргізу үшін «жұқпалы» және «таза» аймақтары болуы тиіс. «Жұқпалы» және
«таза» аумақтардың шекарасында, жаңадан салынып жатқын немесе құрылып жатқан зертханаларда
санитариялық өткізгіш орнатылады.

Патогендігі I-IV топтардың қоздырғыштарын жұқтырған немесе жұқтыруы ықтимал инфекциялық материалмен
жұмысқа әр ведомствоның қабылданған лауазымдарды ауыстыру тәртібіне сәйкес қажетті даярлаудан өткен
жоғары және арнайы орта білімі бар мамандар жіберіледі.

Зертхананың үй-жайларын жұмыс басталғанға дейін ылғалды тәсілмен жинайды, «таза» аумақта жуу
құралдарын, «жұқпалы» жуу құралы мен дезинфектанттарды қолдану арқылы және бактерицидті
сәулелегіштермен қуаты 1 текше метрге (бұдан әрі – м3) 2,5 ватт жағдайында 30-60 минут бойы сәулелейді.
Жұмыс аяқталғаннан кейін үстелдерді, аспаптарды, жабдықты, еденді, БҚБ-ны дезинфекциялық ерітіндіні
қолданып сүртеді. Жинау мүкәмал «таза» және «жұқпалы» аумақтар үшін жеке таңбалануы тиіс. Жинау мүкәмал
тек қана осы аумақтарда таңбалануына сәйкес қолданылады.

Инфекциялық материалды жеткізу және оны бір зертханадан ұйымның (зертхананың) аумағындағы екіншісіне
тасымалдау тұмшаланған жабық металл ыдыста (биксте, бактардаң тоңазыткыш сөмкелерде, контейнерлерде)
жүзеге асырылады. Сұйық материалдары бар жеткізілетін ыдыстар тасымалдану кезінде төгілуін болдырмайтын
тығындармен жабылуы тиіс. Материалды ашқан кезде бикстер мен түтікшелерді дезинфекциялық ерітіндімен
сүртеді және металл табаққа қояды.

Инфекциялық материалды бокстан боксқа немесе автоклавқа ауыстыру металл бикстерде немесе бактарда
жүргізіледі.
Патогендігі бойынша I-IV топқа жататын
микроорганизмдермен жұмыс істеу қауіпсіздігі

Инфекциялық материалды түтіктерде, шыны аяқтарда, құтыларда себу кезінде материалдың
атауы, талдау нөмірі, себу күні және тіркеу нөмірі көрсетіліп жазылады.

Құрамында инфекциялық аурулардың қоздырғыштары бар сұйық орталар автоматты тамшуырдың
немесе бір рет пайдаланылатын стерилді тамшуырдың көмегімен сорып алынады. Сұйық орталарды
түтіктен екінші түтікке жиегінен асырып құюға жол берілмейді. Пайдалану алдында ыдыстың,
тамшуырлардың, жабдықтардың, шприцтердің тұтастығы және жарамдылығы тексеріледі.

Кептірілген микроорганизмдер бар ампулаларды ашу кювет үстінде үстелдік бокстарда
дезинфекциялық ерітіндімен жүргізіледі. Кесілген ампуланың ұшы дезинфекциялық ерітіндіге батырылған
үш қабатты дәке салфеткамен жабылады және пинцетпен сындырып алынады. Ашылған ампула бір-екі
минут бойы сол салфеткамен жабылған күйінде қалдырылады, одан әрі салфетка дезинфекциялық
ерітіндіге батырылады, содан кейін ампула стерилді тампонмен жабылады.

Істен шыққан материалды (жұмысшы себінділерін, науқастардың биологиялық материалын,
кеміргіштердің, зертханалық жануарлардың өлекселерін, індік материалды) рұқсат етілген әдістердің
бірімен зарарсыздандырады. Есепке алынбаған жағындыларды, Петри тостағанын, түтіктерді және
инфекциялық материалы бар басқа да зертханалық ыдыстарды жұмыс аяқталғаннан кейін жұмыс
үстелдерінде қалдыруға жол берілмейді.

Жұқпалы материалды сақтағаннан кейін тоңазытқыштарды еріту оны дезинфекциялаумен бірге
жүргізіледі. Конденсациялық су залалсыздандыруға жатады.
Патогендігі бойынша I-IV топқа жататын
микроорганизмдермен жұмыс істеу қауіпсіздігі

БҚБ-да жұмыс таза аймақтан жұқпалы аймаққа қарай бағытталып ұйымдастырылуы тиіс. БҚБ-
ның ішкі беттері Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етілген дезинфекциялау
құралдарымен өңделеді. БҚБ-да сүзгіштер жұмысының тиімділігіне жыл сайын бақылау жүргізу
қажет.

БҚБ өтетін жолдардан және әртүрлі ауа ағындарынан алыс орында орнатылуы тиіс. Техникалық
қызмет көрсетуге қол жетімді болу үшін шкафтың артынан және екі бүйірінен кемінде 30 см бос
кеңістік қалдырылады.

ИФТ жүргізілетін бөлмелерде үстелдерді, аспаптарды, жабдықтарды өңдеу 70% этил спиртімен
жүргізіледі, ИФТ зерттеулер, ПТР жүргізген кезде 70% этил спиртін (күн сайын) және осы
мақсаттарға қолдануға рұқсат етілген дезинфекциялық құралдарды пайдалана отырып,
өндірушінің нұсқаулығына сәйкес (ай сайын) жүргізіледі.

Зертханалық жануарларды жұқтыру және сою, жұқтырылған жануарларды күтіп-ұстау,
центрифугалау, кептіру, аэрозоль түзуі мүмкін басқа да операциялар; жасушалардың өсірінділерін
және тауықтың эмбриондарын жұқтыру; суспензиялар дайындау; лиофилизацияланған ПБА-мен
жұмыс; коллекциялық штаммдарды жүргізу бойынша жұмыс зертхананың жұқпалы аймағындағы
боксталған үй-жайларында БҚБ-да жүргізіледі
Қорытынды:
• Осы келтірілген
мәліметтерді қатаң есте
сақтаған жөн. Тосын
жайттар болған кезде
сабырлықпен қарап
оқиғаның неден болғанын
анықтап оның салдарын
тез арада жойған
дұрыс.Химиялық
элементтер өте қауіпті
заттар болғандықтан
оның зардабы да орасан
болады.
Пайдаланылған әдебиеттер
тізімі:
• 1.http://adilet.zan.kz/kaz/
docs/V050003770_
• Микробиология: учебник /
Под ред. Зверева В.В.. - М.:
ГЭОТАР-Медиа, 2015. -
384 c.
• Беляев, С.А.
Микробиология: Учебное
пособие / С.А. Беляев. -
СПб.: Лань П, 2016. - 496c.

Ұқсас жұмыстар

МИКРОБИОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТХАНА

Ветеринарлық зертхананың негізгі қызметі

Зертханаларда қолданылатын биологиялық қауіпсіздіктің негіздері

Микробиология және вирусология

Стандартты микробиологиялық зертхана

Бактериологиялық лаб

Микробиологиялық зертхана құрылымы

МИКРОБИОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТХАНАЛАРДЫҢ НОМЕНКЛАТУРАСЫ

Микробиологиялық зертхана. Бактериологиялық лаб

ИОНДАУШЫ СӘУЛЕЛЕР КӨЗДЕРІМЕН ЖҰМЫС ЖҮРГІЗУ КЕЗІНДЕ ҚОРҒАНУ

Пәндер