Пестицидтер және оның түрлері

Презентация қосу

Пестицидтер және оның
түрлері. Қоршаған ортаның
пестициттермен ластануының
алдын алу жолдары
• Пестицидтер (латын сөздерінен pestis – жұқпалы
ауру, caedo - өлтіремін) – мәдени өсімдіктерді
зиянкестерден, паразиттерден, арамшөптерден,
аурулардан және микроорганизмдерден қорғау үшін
қолданатын барлық химиялық қосылыстар.
Пестицидтерді пайдалану ауылшаруашылық
өнімдерін 18-20% сақтайды. Қазіргі кезде оларды көп
қолданатын болғандықтан биосфера мен адамдарға
зияны тиіп жатыр. Оларды пайдаланбай өнім алуға
мүмкіндік жоқ, себебі зиянкестер өте көбейіп кетті.
Бунақденелілер пестицидтердің бір түріне тез
бейімделетін және ол қасиетін ұрпағына бере алатын
қабілеті бар. Сондықтан пестицидтерді қолданарда
зиянкестердің түріне қарай таңдап алу керек.
Түрлері: химиялық құрамы жағынан
пестицидтер 5 класқа бөлінеді
• 1. хлорорганикалық қосылыстар – гексахлоран, ДДТ (дуст)
гексахлорциклогексан, полихлорпинен, полихлоркамфен т.б.
Олар организмде жинала алады да, ыдырауы бірнеше
ондаған жылдарға созылады. Хлорорганикалық қосылыстар
диоксиндермен қосылысып, тұрақты органикалық
қосылыстар түзеді.
• 2. Фосфорорганикалық инсектицидтер – карбофос,
дихлофос, диазинон, фосфамид, метафос, амофос,
өсімдіктің өсуін реттегіштер және т.б. Бұлар топырықта және
басқа ортада тезірек ыдырайды.
• 3.Карбаматты инсектицидтер – карбамин
қышқылының күрделі эфирлері (севин).
Бунақденелілердің жекелеген түрлеріне ғана
әсеретеді, ал жануарлар мен адамдарға зияны жоқ.
• 4.Хлорфеноксиқышқыл туындыллары – дефолиант
ретінде су қоймаларында өсетін өсімдіктерді жою
үшін қолданады.
• 5.Пиретроидты табиғаты бар пестицидтер – транс-
хризантема қышқылы. Бұл инсектицидтердің жаңа
түрі, оны табиғи материалдардан бөліп алған.
Мысалы, түймедақ өсімдігінің сығындысынан
табиғи пиретрин-І алынған. Бұдан басқа өте қатты
әсер ететін жасанды пиретроидтер де алынған.
Адамдарға зиян келтірмейтін
пестицидтерді атап кетейік.
• Олар: гидрохинон І туындылары,
триазиндер (ІІ) және азолдар (ІІІ), бензой
қышқылының (IV) туындылары және т.б.
Тірі организмге түскен пестицидтердің әсері
препараттың тұрақтылығына, яғни
персистенттілгіне және организмде жүретін
метаболизм процесінің жылдамдығына
байланысты болады.
• Лицензиялау саласындағы қолданыстағы заңнамаға сәйкес
берілген, сатуға және импортқа арналған лицензия болған
жағдайда, мемлекеттік тіркеуден өткен пестицидтер (улы
химикаттар) Қазақстан Республикасына әкелінеді.
• Пестицидтердің (улы химикаттардың) тәжірибелік үлгілерін
Қазақстан Республикасының лицензиялау туралы заңнамасында
белгіленген тәртіппен лицензиялаусыз әкелуге рұқсат етіледі.
• 12. Тіркелген пестицидтердің (улы химикаттардың) әсер етуші
заттарын пестицидтер (улы химикаттар) өндіруге
(формуляциялауға) арналған шикізат ретінде пайдалану үшін ғана
әкелуге жол беріледі.
• 13. Қазақстан Республикасының аумағында айналымға
шығарылғанға дейін ауыл шаруашылығы өнімі мен қоршаған орта
объектілерінде пестицидтердің (улы химикаттардың) қалдық
мөлшерінің құрамын кейіннен бақылауды ұйымдастыру үшін
препараттардың әсер етуші заттарының талдамалық стандарттарын
жеткізу қамтамасыз етіледі.
Пайдаланылған әдебиеттер:
• О.Д.Дайырбеков, Б.Е.Алтынбеков,
Б.К.Торғауытов, У.И.Кенесариев,
Т.С.Хайдарова Аурудың алдын алу және
сақтандыру бойынша орысша-қазақша
терминологиялық сөздік. Шымкент. “Ғасыр-
Ш”, 2005 жыл. ISBN 9965-752-06-0

Ұқсас жұмыстар

Пестицидтердің адам ағзасына әсері

Пестицидтермен улану туралы

Ауыл шаруашылық малдардың пестицидтерден улануы

Пестицидтер

Адам денсаулығы қоршаған орта мен әлеуметтік ортаның туындысы

Пестицидтер әсерінен туындайтын аурулар

Ластаушы заттар мен токсиканттар

Топырақ экологиясы

Пестицидтердің қоршаған ортаға тигізетін әсері

Ауыр металдар - қоршаған ортаға көп мөлшерде түскенде организмдерді уландыратын металдар

Пәндер