Ақша-несие (монетарлық) саясат және банк жүйесі: теория, мақсаттар мен құралдар

ТАҚЫРЫП 4. АҚША-НЕСИЕЛІК (МОНЕТАРЛЫҚ) САЯСАТ

Дәріс жоспары (2 сағат)

1 сағат

1. Ақша-несие саясатының мәні.

2. АНС мақсаттары мен құралдары.

Мақсаты: Экономикалық саясаттың қалыптасуының теориялық негіздері туралы білімді қалыптастыру. Сонымен қатар, ақша-несие, салық-бюджет сияқты экономикалық саясаттың негізгі тетіктерінигеру арқылы, оларды дұрыс қолданудың жолдарын көрсете білу.

Негізгі түсініктер мен терминдер.

Акция; Ақша массасы; Банк; Вексель; Инвестициялық банк; Ипотекалық банк; Коммерциялық банк; Құнды қағаз; Мультипликатор; Несие; Несиелік жүйе; Облигация; Эмиссия; Эмиссиялық банк.

Ақша - ол қаржы активтердің (қолма-қол ақшаны, банк шоттарын және т. б. есептегендегі) жүйесі.

Ақшаның ең белгілі сипаттамасы - олардың жоғары өтімділігі.

Ақшаның 4 негізгі функциялары бар

1. Есептеу бірлігі

Объективтік түрде ақша барлық басқа тауарлар құндылықтарының бірыңғай өлшем рөлін атқарады. Ақшаның пайда болуымен барлық тауарлар ақшалай білінуіне ие болды.

2. Айырбас құралы.

Бартер экономикасында мәміле жасау үшін қажеттіліктері бірдей болу керек: мысалы, алма сататын адам оларды алмұртқа ауыстыра алады, егер алмаға мұқтаж адамды кездестірсе.

3. Құнды сақтау құралы.

Адамдар өз байлықтарын әртүрлі активтер түрінде сақтайды, ақша - осындай активтердің бірі болып саналады.

4. Төлем құралы.

Міндеттемелер мен қарыздар шамасы ақшалай түрде белгіленуі мүмкін, сондықтан ақша төлем құралы болып келеді.

Ақша массасы - ол экономикада тауарлар мен қызметтердің айналымын қамтамасыз ететін қолма-қол ақша мен аударым арқылы жасалатын сатып алу және төлем құралдарының жиынтығы.

14, 392 трлн тенге

Қаржы - нарықтық қатынастардың құрамды бөлігі және мемлекеттік саясатты жүзеге асырудың құралы.

Нарықтық қатынастар жайғдайында қаржы негізінде төрт қызметті атқарады:

Несие - бұл пайыз төлеу және қайтару шартында уақытша пайдалануға (қарызға) берілетін ссудалық капитал қозғалысы.

Несие экономикалық теория категория ретінде мына қызметтерді атқарады:

Ақша-несие саясаты - бұл айналыстағы ақша жиынын, несие көлемін реттеу мақсатында мемлекеттің ақша-несие саласында қолданатын өзара байланысты шаралар жиынтығы.

Ақша-несие саясатының мәні.

1. Ақша-несие саясаты салық, инвестициялық, құрылымдық және т. б. сияқты кез келген дамыған қоғамның экономикалық саясатының бір бөлімі.

2. Ақша-несие саясаты - бұл айналыстағы ақша массасын, несие көлемін, сыйақы (мүдделендіру) мөлшермесін өзгертуге жалпы банк жуйесінің қызметін реттеуге бағытталған шара.

Ақша-несие саясатын мақсаты

Ақша-несие саясатын құралдары:

Банк жүйесі - банк операцияларының бірыңғай ұлттық немесе халықаралық жүйесіне біріктірілген банкілердің жиынтығы, яғни бір-бірімен және сыртқы ортамен тығыз байланыстағы банкілердің жиынтығы.