Зерттеудің молекулалық - генетикалық әдістері



Тақырыбы : Зерттеудің молекулалық-
генетикалық әдістері.Геномика.Гендік
инженерия
Орындаған : Кенжебек Әсел
Курсы:1
Тобы:107 Б
Қабылдаған:Максутова А.
Жоспар:

• Кіріспе
• Негізгі бөлім:
• Зерттеудің молекулалық әдістері
• Геномика
• Гендік инженерия
• Қорытынды
Кіріспе

• Молекулалық талдаудың негізгі
• Молекулалық- кезеңдері мыналар:
генетикалық әдістерді • 1) ДНҚ молекуласын таза күйінде бөліп
жасушаның генетикалық алу
материалының құрылысы • 2) ДНҚ молекуласын жеке
мен қызметін ДНҚ фрагменттерге бөлу
молекуласының
деңгейінде зерттеу үшін • 3)ДНҚ фрагменттерін амплификациялау
қолданылады. • 4)Секвенирлеу
• 5 )ДНҚ молекуласының құрамына кіретін
жеке учаскелердің және басқа да
нуклеотидтік жүйелердің құрылыс
ерекшілігі мен қызметін анықтау
Негізігі бөлім:

• Кез келген биологиялық материалдан,ядросы бар түрлі
жасушалар мен ұлпа типтерінен ДНҚ-ны бөліп алуға
болады.Ғылыми зерттеулер жүргізу мақсатында ДНҚ-ны
химиялық синтез бойынша жасанды жолмен алады.
• Жасанды ген синтездеу үшін ДНҚ тізбектерінің
әрқайсысын жеке –жеке синтездеу қажет болады.
• Барлық молекулалық-генетикалық әдістер алуан түрлі
ферменттерді қолдануға негізделген.Олардың ішіндегі ең
маңыздылары:
• ДНҚ-полимеразалар мен рестриказалар
Амплификация:

• Амплификация –
хромосомалық
дезоксирибонуклеин
қышқылы учаскелерінің
қосымша көшірмелерінің
пайда болу процесі;ДНҚ-
пролмиераза зерттелетін
ДНҚ фрагментінің
амплификациясына
қатынасады.Амплификац
ия түрлерінің бірі –
полимеразалық тізбектік
реакция
Полимерезалық тізбектік
реакция(ПТР):

• ПТР әдісн 1983 жылы К.Муллис • ПТР барысында 25-30 ға жуық
ұсынған.ПТР амплификациясы цикл жүреді.ПТР әдетте
үшін:ДНҚ-полимераза екі автоматты тәртіп бойынша –
праймер қатысуымен ДНҚ термоциклдер немесе ДНҚ
молекуласының өзара тізбектерін амплификаторлары деп
тағдамалы түрде синтездейді. аталатын құралдарда
• Амплификацияланатын жүргізіледі.ПТР –дің өзі бірнеше
нұсқаларға бөлінеді.ПТР
фрагменттер ұзындығы
нәтижесін арнайы бояларынан
праймерлер арақаышықтығымен
кейін электрофореграммадан
анықтаклады
көре аламыз
ДНҚ рестрикциясы
• Рестриктазалар немесе
рестрикциялық эндонуклезалар –
эндонуклеазалық активтілігі бар
ферменттер.Олар in vivo жағдайында
өздерінің ДНҚ-ларын танитын және
қорғайтын,ал бөтен ДНҚ-ларды
жоятын жүйелерге қатынасып қызмет
атқарады.Қазіргі кезде 500 ден астам
рестриктаза түрлері белгілі.
• ДНҚ рестрикцияланған фрагменттер
арасынан электрофорегаммадағы
нақты қажетті фрагменттерді тану
үшін оларды міндетті түрде таңбалы
ДНҚ- зондпен будандастырады
ДНҚ – ны ДНҚ-зондпен
будандастырудың әдістері:

• Блот будандастыру- ДНҚ-ның зерттелетін арнайы
нкулеотидтік жүйелерінің ұқсастығын теңестіруге
қолданылатын және өте жоғары дәлдікпен көрсететін
әдіс
• Блот будандастыру әдісінің жолдары:
Саузерн блот
• Дот және слот будандастыру
• Вестерн блот(иммуноблот)
• In situ будандастыру
In situ будандастырудағы Fish әдісі:

• Қазірігі кезде ең жиі
қолданысқа ие
ДНҚ-ны клондау

• ДНҚ ны клондау процессі оны бөліп алып оны
фрагментациялау, идентификациялау, яғни
ұқсатсықтарын теңестіріп анықтау және ол
фрагменттердің орасан көп көшірмелерін алу
жұмыстарын қамтиды.
• Алынған және идентификацияланған элементтер ДНҚ-
ны молекулалық деңгейде талдауға , ДНҚ- зонд
ретінде будандастыруға және гендер жинағын құруға
қолданылады.
Хромосома бойындағы әдістер:

• Хромосома бойымен • Секірту әдісі:
серуендеу әдісі-геномның • Жүз мыңдаған
нақты бір аймағынан нуклеотидтермен
алынған,екі шеткі бөлінген ДНҚ учаскелерін
учаскелері қайта ұқсастырып анықтауға
жабылатын фрагменттері мүмкіндік береді.
бар клондарды жүйелі
түрде сұрыптайды.
Геномдық жинақ( кітапханалар)

• Гендер жинағы деп осы
түр геномының құрамына
кіретін ДНҚ
фрагменттерінің
әрқайсысынан кем
дегенде бір-бір данасы
бар ДНҚ клондарының
жиынтығын айтадық.
Секвенирлеу

• Бұл ДНҚ фрагментіндегі
нуклеотидтердің орналасу
ретін анықтау әдісі.
• Секвенирлеу ДНҚ
зерттелетін фрагментінің
құрамындағы барлық
октануклеотидтерді
анықтайды.Олардың
орнаалсу реті арнайы
компьютерлік
бағдарламаның көмегімен
айқындалады.
ГЕНОМИКА
• Геном деп хромосомалардың
гаплоидты жиынтығындағы • Геномиканың негізгі
генетикалық материалды мақсаты:
айтады(ДНҚ) • түрлі ағзалардың
• Геномика-тірі ағзалардың геомдарын геномындағы
зерттейтін ғылыми бағыт.Геномика нуклеотидтердің орналасу
тарихы жылға жуық уақытты ретін анықтап, геномдағы
қамтиды. жеке учаскелердің ролі
• Қазіргі кезде 50-ге жуық мен қызметін және
халықаралық ғылыми бағдарламалар олармен бақыланатын
жүзеге асырылуда.Олардың белгілерді айқындау.
қатарында: «Адам геномы»,
«Дрозофила геномы», «Ашытқы
саңырауқұлағының геномы» т.б бар
Адам геномын зерттеудің маңызы:

• Адам ағзасыынң тіршілігі мен оның • Генетикалық тестілеу
денсаулығының қалыпты немесе мен генодиагностика
патологиялық жағдайлары ДНҚ-ның • Ауруларды
құрылысы мен қызмет атқаруына дигностикалау,ауруд
байланысты.Геномиканың жетістіктерін ың барысына болжам
жан-жақты клиникалық медицинаға жасау,дені сау
енгізу,ең негізгі молекулалық – адамдарда және
гентикалық зерттеу әдісн практикаылық олардың
медицинада қолдану, осы заманның ұрпақтарында
медицинасы болып танылған аурудың даму
молекулалық медицинаның қауіптілігінің
қалыптасуына негіз болды. мүмкіндігін анықтау
мақсаттарында
жүргізіледі.
Гендік инженерия

• Молекулалық
биологияныңи дамуында
іс-жүзінде қолданылатын
бағыттарыдң бірі-гендік
инженерия.
• Гендік инженерия
генді(ДНҚ) бір ағазадан
екінші ағзаға
енгізіп,оның өнімін алу
мақсатында
қолданылатын жоғары
технологяилық процесс.
Гендік инженерия

• Қазіргі кезде гендік инженерияны кең көлемде
медицинада тұқым қуалайтын ауруларды және қатерлі
ісіктерді диагностикалау мен даму механизмдерін
анықтауад, соттық медицинада қылмысты
анықтауда,фармацевтік өнеркәсіптік дәрі-дәрмектерді
синтездеу мен өндіруде, микробиологияда
• Адамға пайдалы микроағазалар штаммдарын алуға,
ауыл шаруашылығында адмаға бағалы қасиетттері бар
трансгендік жануарлар мен өсідіктерді
алуға ,жасушаларды,мүшелерді және тұтас ағзаларды
клондауға қолданылады.
Қорытынды

• Молекулалық генетикалық әдістер зерттелетін ДНҚ молекуласының
нақытлы учаскелерінің құрылымының ерекшеліктерін анықтауға
бағытталған зерттеу әдістері болып табылады.
Геномика басқа да ғылым салаларында:
археологияда,антропологияда, эволюцияда т.б қолданылу
мүмкіндіктері бар.Сонымен қатар геномдық зерттеулер оның ішінде
гендік диагностикалау әдісін қолдану кейбір жағдайларда күрделі
этикалық мәслелредің туындауына себеп болады.
• Гендік инженрия — генетикалық және биохимиялық әдістердің
көмегімен түраралық кедергілері жоқ, тұқым қуалайтын қасиеттері
өзгеше, табиғатта кездеспейтін жаңа гендер алу; молек., болашағы
жарқын биологияның бір саласы
Пайдалаынлған әдебиеттер тізімі

• 1) Қуандықов Е.Ө.,Аманжолова Л.Е. Молекулалық
биология негіздері

Ұқсас жұмыстар
Медициналық генетиканың зерттеу әдістері
Адам геномы және осы бағыттағы зерттеу тарихы
ДНҚ зерттеу әдістері. ДНҚ диагностикасының тура және көлденең әдістері. ДНҚ – фингерпритинг
Генетикалық қауіпсіздік
Генетикалық қауіпсіздік мәселелері
Медициналық генетикалық зерттеу әдістері
ДНҚ молекуласын бөліп
Ісік промоциясы
Молекулалық биотехнология
Гендік инженерия технологиялары
Пәндер



Реферат Курстық жұмыс Диплом Материал Диссертация Практика Презентация Сабақ жоспары Мақал-мәтелдер 1‑10 бет 11‑20 бет 21‑30 бет 31‑60 бет 61+ бет Негізгі Бет саны Қосымша Іздеу Ештеңе табылмады :( Соңғы қаралған жұмыстар Қаралған жұмыстар табылмады Тапсырыс Антиплагиат Қаралған жұмыстар kz