Басқарудың психологиялық заңы

Презентация қосу

Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті

№1 МӨЖ тақырыбы:
«Басқарудың психологиялық
заңы»
Тексерген: Есенгулова М.Н.
Орындаған:Жадкеева А.К.
М013-Химия

2020-2021 оқу жылы
Жоспар
• Басқару психологиясының пәні
• Басқарушы міндеттері
• Басқарудың психологиялық заңы.
• Басқару психологиясының пәні болып менеджер іс –әрекетінің
психологиялық негізі, яғни: еңбек іс-әрекетінің психофизиологиялық
ерекшеліктері, ақпаратты өңдеудің психологиялық ерекшеліктер,
адамның адамды қабылдауының механизмдері мен басқа адамдардың
бір –біріне әсер ету механизмдерін, еңбек коллективінің
қалыптасуының психологиялық ерекшеліктері мен олардың
арасындағы тұлғааралық қатынастарды, басқарушылық шешімдерді
қабылдаудың психологиялық ерекшеліктері мен жалпы
басқарушылық іс-әрекеттің психологиялық факторлары жатады.
Басқарушы:
• басқарушылық процестің табиғатын түсіну керек,
• басқарудың тиімділін жоғарлату құралдарын білу керек,
• персоналды басқарудағы керекті бұқаралық ақпарат құралдары мен
қатынас құралдарын білу керек,
• еңбек коллективінің психологиялық қалыптасу ерекшеліктерін ,
адамдармен жұмыс жасаған кезде әр түрлі жағдайлар мен шарттарда
болатын басқарушылық шешімді қабылдау үшін білу қажет.
Басқару процесі кезінде тұлға және оның өзіндік
жетілуі мен өзіндік дамуы маңызды ролді ойнайды.
Бұл жерде минимум екі жағдай маңызды болып
табылады.
• Біріншіден, басқару психологиясы тұлғаның
барлық мінезі, қыры мен сапасын яғни,
басқарушылық іс-әрекетін табысты іске
асыруға көмектеседі. Екіншіден, басқару
процесі кезінде тұлғаны қарастырады.
Бақылау кезінде көрінетін, мынадай
маңызды элементтердің тізімдері кездеседі:
• а) бақыланушылар
• б) жағдай (обстановка)- іс-әрекетке заттық ортаның әсер ету ерекшелігі мен бақыланушы
жағдайының орналасу орны;
• в) топтың іс-әрекет
• г) әлеуметтік мінез-құлық- бақыланып отырған топтың іс-әрекет сипаты, іс-әрекет стимулы,
іс –әрекет кімге (неге) бағытталған, топтың психологиялық атмосферасы,әлеуметтік мінез-
құлықтың осы орынға тән типі, бақыланып отырған топтың мүмкін деген ауытқушы мінез-
құлықтары;
• д) жиілік пен ұзақтығы- бақыланып отырған жағдайдың уақыты мен, қайталанушылығы мен
ұзақтығы, оның кереметтілігі мен типтілігі.
Басқару психологиясының заңы топтық қатынас және
тұлға аралық қатынастың өзара әрекеттесу кезінде көрініп,
басқа да заңдар сияқты біз оны білемізбе не білмеймізбе
соған сәйкес әрекет етеді.
Жалпы басқару психологиясының және басқарушылық іс-әрекеттің негізгі
заңдылықтарына мыналар жатады:
1. Реакциялардың белгісіздік заңы
2. Өзара қабылдаудың адекватты емес заңы
3. Өзін-өзі бағалаудың адекватты емес заңы
4. Ақпараттардың бұрмалануы заңы
5. Өзін-өзі сақтау заңы
6.Өтем (компенсация )заңы
Реакциялардың белгісіздік заңы
• Реакциялардың белгісіздік заңы дегеніміз- ерте психологиялық
жағдайлардың ішкі әсер етулеріне байланысты. Ол екі психологиялық
құбылыстан - апперен және санадағы стеротиптердің барымен
негізделеді.
• Апперент- өткен тәжірибені қабылдауға байланысты.
• Санадағы стереотиптер- жасарын немесе анық коммуникативті
кедергілерді тудырып, мінез-құлыққа әсер ететін және қоршаған
шындықты нақтылай көрсетпейтін, бағалар, тұрақты ойлар, пікірлер.
Өзара қабылдаудың адекватты емес заңы

• Адекватсыздық заңындағы өзара қабылдау, осы адамға қатысты
маңызды шешімдерді қабылдау үшін , адам басқа адамдаға ешқашан
жете алмайды. Біздің қабылдауларымыз тәжірибелік тұрғыда
ешқашан толық, нақты, адекватты болмайтындай құрастырылған.
Тіпті біздің көз алдымызда жатқан, ең қарапайым зататарды біз
толығымен қабылдай алмаймыз, әрдайым біз оның көз аймағына ғана
түсетін және біздің рецепторларымызға тура әсер ететін бөлігін ғана
көреміз.
Өзін-өзі бағалаудың адекватты емес заңы

• Бұл заңның мәні, адамдар өздеріне баға беруде, басқа адамдарды
өздерімен салыстырып, олар ішкі кедергілер мен шектеулермен
қақтығысады.
• Өзін-өзі бағалау көп жағдайда адекватты бола бермейтіні, мәлім, ол
кйде жоғары не төмен болады. Өзін бірнәрседе жоғары бағалау және
дәл сол уақытта бірнәрде бағаламай қалу адамға тән қасиет, және
осылардың бәрі жиналып өзіне қатысты қорытынды шығаруға
әкеледі.
Ақпараттардың бұрмалануы заңы

• Бұл заңның мәні , басқарушылық ақпараттар (директивті, бұйрықтар,
орналасытырулар)сияқты тенденциялар жоғарыдан төменге деген
қозғалыс процесі мәніне өзгереді.
• Ақпарат мәнінің жоғалуына негізінде , басқарушылық ақпарат қандай
тілге беріледі соған байланысты. Ауызша ақпараттардың 50% дұрыс
қабылданады.
Өзін-өзі сақтау заңы
Өтем (компенсация )заңы

• Өзін-өзі сақтау заңына, ең алдымен адамдардың мінез-құлқын
анықтау мотивтерінің бірі болып өздерінің арнайы статустарын,
жағдайларын, өзіндік құндылыұтарын сақтау болып табылады.
• Компенсация заңы жалпы түрде, қандай да бір жетіспеушілігі бар,
өмір сүру әрекеті аймағында қандай да бір проблемасы не қиындығы
бар адам, саналы немесе бейсаналы тұрғыда оны басқа жұмыс
аймағында өтеуге тырысады.
Қолданылған әдебиеттер:
• Самыгин С.И.,Столяренко Л.Д. Психология
управления. – Ростов – на – Дону, 2008
• Морозов, А.В. Управленческая психология: учеб. для
ссузов и вузов / А.В. Морозов.- 4-е изд., испр. и доп.- М.:
Академ.проект: Фонд "Мир", 2008

Ұқсас жұмыстар

ЖАУАПКЕРШІЛІК ПСИХОЛОГИЯСЫ

БОСҚЫН БАЛАЛАР, МИГРАНТ БАЛАЛАР МЕН ОРАЛМАН

Білім мазмұнының түрлері

Басқарудың әлеуметтік – психологиялық әдістері жайлы

Менеджмент әдістері

Мемлекет пен құқықтың дамуы

Басқарудың әлеуметтік – психологиялық әдістері

Ұйымның ішкі және сыртқы ортасы

Фармациядағы шаруашылық субъектілерге банктік қызмет көрсету

Басқару психологиясы генезисі

Пәндер