Инстинктивті әрекеттер - еліктеушілік




Презентация қосу
Мінез-құлық ұқсастығы
1)Мінез құлық туралы түсінік
2) Адам мен шимпонзе мысалында мінез-
құлық ұқсастығы
3)Адам мәдениеті мен жануарларды
салыстыру (Аткинсон мен Камилар
эксперименті)
4) “Ультиматум” ойыны арқылы жасалған
Дарби Проктор эксперименті
Мінез-құлық тірі организмнің барлығына ортақ қасиет.
Оның басты белгісі – тіршілік иесінің қимыл-
қозғалысының түрлі деңгейдегі көріністері
Адам бойындағы мінез- Мінез-құлық адамның
құлықтың бастапқы көрінісі – өзіне, айналасындағы
қылық. Мұнда әр адамның
басқа адамдарға
өмірлік бет алысы, бағыт-
бағдары, талғам-сенімі, қарым-қатынасынан,
көзқарасы, мақсат-мұраты жүктелген істі қалай
көрініс береді. Адам өзін-өзі орындайтынынан
бақылау жасау арқылы көрінеді. Бұл оның бүкіл
мінезіндегі мінін түзеуге, тыныс-тіршілігіне әсер
жағымсыз әрекет пен
етіп, сыртқы ортамен
қылықтардан өзін тыйып ұстауға
мүмкіндік алады. байланыс жасауын
қамтамасыз етеді.
Иона шимпанзесі мен басқа
маймылдарды бақылау
негізінде Η. Н. Ладыгина-
Котс антропоидтар мен
адамның жеке мінез-құлық
ерекшеліктерінің
ұқсастықтары мен
айырмашылықтарын
сипаттайтын салыстырмалы
кесте жасады
Позалар мен қозғалыстар
Тек шимпанзеге тән Ортақ ұқсастықтары Тек адамға тән
қасиеттер қасиеттер
Қолға сүйеніп отыру Отыру позалараның Тізені бүгіп отыру
жасанды түрлері
(биіктіктерде отыру) және
екеуіне тән емес отыру
позалары
Тек шимпанзеге тән Ортақ ұқсастықтары Тек адамға тән
қасиеттер қасиеттер
аяқтың сыртқы жиегіне Тік тұру Тік тұру ұзақ, табан
сүйеніп, қысқа мерзімді тік сүйектеріне сүйеніп, тік
тұру, аяғы кең тұру,екі аяғына әдеттегідей
Әдетте төрт аяқтап тұру тұруы
Инстинктивті әрекеттер - қоректену
Тек шимпанзеге тән Ортақ ұқсастықтары Тек адамға тән
қасиеттер қасиеттер
тамақты алдын-ала Тамақтану жеміс сүйектерін жұту,
мұқият жұту және процестеріндегі күнделікті заттармен
дәмдеу; баяу тамақтану; ұқсастықтар (тамақ пен пайдалану кезінде
тамақты және сусынмен қамтамасыз тағамды жеуді өз
қанықтылықты бөлісуден ету, оларды алу, өңдеу бетінше меңгеруге
бас тарту; жәндіктерді және тұтыну әдістері, ұмтылу, май мен етті жиі
жеу, май мен етке тағамға ашкөздік), ыдыс- пайдалану, асығып
жиіркену, тамақты аяқ пен құрылғыларды тамақ жеу
шашырату, тағамды пайдалану, тамақ
ысырап ету; тамақтың ішкенде, соңғысын
сіңбейтін бөліктерін елемеу; белгілі бір
аузынан лақтыру талғамның ұқсастығы
(бор, әк, көмір, лимон,
мұрын шырышы, мұрын
қыртысы). жаңа азық-
түлік түріне сенімсіздік;
тәтті тағамдарға
құмарлық
Инстинктивті әрекеттер - ұйқы

Тек шимпанзеге тән Ортақ ұқсастықтары Тек адамға тән
қасиеттер қасиеттер
Төсек ("ұялар") мен Ұйқы күйіндегі Ұйқы кезінде
жастықты өз бетінше ұқсастық. Басы, толығымен жабуға
дайындау, ұйқы көрпесі, астары бар ұмтылу; ұйқы
кезінде қолды заттарды қолдану; кезінде сөйлеу,
жасырмай жатуға қолды бастың астына жылау, ым-ишарат;
ұмтылу қойып жату, ашық төсек салу үрдісі
кеңістікте ұйықтап
жатқанда
Қоғамдастықта
ұйықтауға деген
ұмтылыс( адаммен
бірге), түсінде бұралу,
қорылдау
Инстинктивті әрекеттер – өз өзіне қарау

Тек шимпанзеге тән Ортақ ұқсастықтары Тек адамға тән
қасиеттер қасиеттер
Ауырсынуды, Өзін-өзі тексеру; Емдеуге қарсы
гигиеналық және өзін-өзі тазарту әрекет;
емдік (жуу, тырнақтарды ауырсынуға
процедураларға жұлу, теріні сезімтал реакция;
икемділік, тазарту, мұрынды асығыс, ұқыпсыз,
Дәретхананы өз сүрту), өзін-өзі бірақ гигиеналық
бетінше мұқият емдеу (шаштарын процедуралар
қолдану,тазалығы алу, терінің мен дәретхананы
механикалық өз бетінше
зақымдануын орындауға деген
тексеру) ұмтылыс;
тазалық
Инстинктивті әрекеттер – меншіктік инстинкт

Тек шимпанзеге тән Ортақ ұқсастықтары Тек адамға тән
қасиеттер қасиеттер
Жеке-меншік Мүлікті жинау, Меншікті өнімді
заттарды негізсіз жинақтау, жасыру, игеру, мақсатты
жинақтау, оны оны қорғау, басқа жинау; оны
әлсіз жою; адамдардың ашкөз жинақтау,
агрессивтілік, мүлкін алып тастау конструктивті
әлсіз қорғаныс. ойындарда
Бөлінуге және пайдалану.
игерілмеген Игерілмеген
меншікке қарсы мүлікті бөлісу
іс-қимыл
Инстинктивті әрекеттер – эстетикалық үдерістер

Тек шимпанзеге тән Ортақ ұқсастықтары Тек адамға тән
қасиеттер қасиеттер
көк түсті заттарды Тартымды заттарды таңдау мен
тағайындаудағы талғамның Нысандардың
жинау; Өзін-өзі ұқсастығы. Артықшылықты
белгілер; түсті қабылдау қызыл түстерін
безендіруге деген саласында (спектрдің бірінші
таңдау және
жартысында жарқын, жылтыр
әлсіз ұмтылыс түстер), әртүрлі шамаларға
қатысты (миниатюралық иемдену.
артықшылық), әртүрлі
формаларға қатысты (сфералық,
дөңгелек), сезімтал қабылдауға
қатысты (жұмсақ, тегіс, торлы,
серпімді), температураға
қатысты (жылы), иісті сезімдерге
қатысты (хош иісті жемістердің
иісі), дәмдік сезімдерге қатысты
(тәтті, қышқыл). Өзін-өзі
безендіруге ұмтылу
Инстинктивті әрекеттер – жеке бас бостандығы инстинкті

Тек шимпанзеге тән Ортақ ұқсастықтары Тек адамға тән
қасиеттер қасиеттер
Өзінен төмен және Жалғыз қалуға қарсы Төменде тұрған
әлсіз тіршілік тұру; адамдармен тіршілік иелерімен
иелерімен қарым- және жануарлармен қарым-қатынаста
қатынастағы қарым-қатынас отбасылық, бейбіт,
деспоттық және жасауға ұмтылу; мейірімді,
азаптаушылық әлеуметтік қарым- қамқоршы
тенденциялар қатынастың басым тенденциялар;
түрлері: балалар жансыз
қарым-қатынасы серіктестермен
(қамқоршымен қарым-қатынастың
байланыс) және ұйымдастырылған
жолдастық қарым- формалары
қатынас
Инстинктивті әрекеттер – еліктеушілік

Тек шимпанзеге тән Ортақ ұқсастықтары Тек адамға тән
қасиеттер қасиеттер
Балаға қарағанда Айналаңыздағы Балалар мен
үлкен экспрессивтілік адамдардың көңіл- ересектердің бет-
күйін, эмоцияларын әлпеті мен
жұқтыру- костюміне еліктеу;
эмоционалды суреттерде
күйлермен бейнеленген қимыл
байланысты кейбір мен мимикаға
дыбыстарға, дене еліктеу
қимылдарына еліктеу
Инстинктивті әрекеттер – ойындар

Тек шимпанзеге тән Ортақ ұқсастықтары Тек адамға тән
қасиеттер қасиеттер
Биіктіктерде Қозғалмалы Қиял
жүгіру ойындар қозғалысымен
арқылы,қозғал (жүгіру, көңіл көтеру
ыспен көңіл сырғанау, жүзу, (қиялдың
көтеру: секіру) қызметі)
шатырлар мен
ағаштар арқылы
секіру
Инстинктивті әрекеттер – Эмоциялардың сыртқы көрінісі

Тек шимпанзеге тән Ортақ ұқсастықтары Тек адамға тән
қасиеттер қасиеттер
Толқу кезінде Толқудың Толқу кезіндегі
жүнінің тік тұруы, көрінісі-ерінді күшейтілген
модуляцияланға алға қарай күрсінудің
н дыбыс, аяқтың созатын түтік дыбысы, беттің
жұдырығын тәрізді қызаруы
қысу, қолды
қимылдату.
Жоғарыда келтірілген кесте адам мен
антропоидтардың ұқсастықтары мен
айырмашылықтарының барлық ерекшеліктерін
толық көрсетпейді.Жалпы алғанда, шимпанзе
мен адам арасында сапалы биологиялық
айырмашылықтар жоқ. Адамның интеллект
компоненттерінің нақты сапалы айырмашылығын
тек артикуляциялық сөйлеу деп санауға болады.

https://studme.org/68833/psihologiya/shodstv
a_razlichiya_povedenii_cheloveka_shimpanze
Жаңа Зеландия және АҚШ ғалымдары Квентин Аткинсон мен Джейсон
Камилар адам мәдениеті мен жануарларды салыстыру әдісін анықтаған.
Анализ әдісі ретінде олар экологиялық салыстыруды алған. Яғни екі
ағзалар арасындағы иерархиялық құрылымның болу-болмауын зерттеуді
мақсат еткен.
Proceedings of the National Academy of Sciences.

Квентин Аткинсон Джейсон Камилар
Генетика және қоршаған
орта факторлары түсіндіре
алмаған жануарлардың
мінез-құлқын статья
авторлары «мәдениет» деп
атайды. Және ол
шемпензелар мен
орангутандарда жақсы Ғалымдардың айтуынша
байқалатынын айтқан мәдени факторларды
біртіндеп қолданысқа
енгізу адам мен
шимпанзенің ортақ ата
тегінде ерте кезде пайда
болған.
“Ультиматум” ойыны арқылы жасалған Дарби
Проктор эксперименті

Психологтар шимпанзеге
қарапайым
экономикалық ойын
ойнауды үйретті, бұл
приматтар бұрын
адамның ерекше
қасиеттерінің бірі болып
саналған туыстарының
жомарттығы мен
әділдігін бағалай
алатындығын көрсетті
"Біздің зерттеуімізге дейін біз жануарлармен
"ультиматум" (экономикалық ойын) ойнай аламыз
деп ешкім сенбеді, өйткені приматтар әрқашан
өзімшілдікпен әрекет етеді. Біз шимпанзелердің
әділеттілік сезімі ғана емес, сонымен бірге адамның
ұқсас сапасына деген көзқарасы өте жақын екенін
білдік“ (Франс де Вааль)
"ультиматум" - бұл балалардағы әділеттілік
сезімін бағалау үшін қолданылатын
классикалық психологиялық тест.
Бұл ойынға екі түрлі рөл атқаратын екі
ойыншы қатысады. Экспериментаторлар
олардың біріншісіне аз мөлшерде тамақ
немесе ақша береді және серіктеске
олардың қай бөлігін беруге дайын екенін
сұрайды. Егер екінші қатысушы жолдасының
шешіміне риза болмаса, ол "сыйлықты"
бөлуден бас тартуға құқылы, содан кейін екі
ойыншы да ештеңемен қалады.
Проктор мен оның әріптестері шимпанзе бұл
ойынды игере ала ма, жоқ па және сыйлықтарды
"адал" және "адал емес" бөлуде қалай әрекет
ететінін тексерді. Сонымен қатар, ғалымдар ұқсас
эксперимент жүргізді, оған 2 жастан 7 жасқа дейінгі
жиырма бала қатысты. Сыйлық ретінде ғалымдар
маймылдарға тамақ немесе шырын, ал балаларға
түрлі — түсті жапсырмалар берді.
Мақаланың авторлары балалар мен приматтарға ойынды қол
жетімді ету үшін, біршама жеңілдетті. Ғалымдар ақшаның немесе
тағамның орнына бірінші қатысушыға екі пластикалық
ойыншықтардың біреуін таңдауға мүмкіндік берді, олардың біреуі
сыйлықтардың тең бөлінуіне, ал екіншісі "арамдыққа"сәйкес келді.
Маймыл немесе бала оны эксперимент жасаушылардан тамақ
немесе стикерлер сатып алған немесе айырбастаудан бас тартқан
екінші қатысушыға тапсыруы керек еді.
Проктор мен оның әріптестері таң қалды: маймылдар
әділетсіздікті түсініп және "лайықсыз" сыйлықты
қабылдаудан бас тартты.Бастапқыда барлық шимпанзе
сыйлық бөлімінің "адал емес" нұсқасын таңдады, бірақ
көрші тордағы серіктестерінің бірқатар сәтсіздіктері оларды
олжаны екіге бөлуге мәжбүр етті. Жалпы, маймылдар 50% -
дан астам жағдайда "адал" бөлуді таңдады, бұл ересектер
осы ойында көрсеткен нәтижелермен салыстырылады.
Осылайша, мақала авторлары шимпанзе
айналасындағы туыстарының іс-әрекеттерінің
әділдігін адам жасағаннан гөрі қалай бағалайтынын
көрсете алды.

Жабайы шимпанзе тайпасы мекен ететін аумағын
басқа маймылдардан қорғау немесе тамақ табу
үшін жиі бір-бірімен одақтасуға мәжбүр. Бұл факт
шимпанзе ата-бабаларының немесе адамдардың
ортақ ата-бабалары мен біздің жақын
туыстарымыздың эволюциясы кезінде өз
тайпаларының іс-әрекеттерін бағалау қабілетінің
дамуына себеп болуы мүмкін, дейді ғалымдар.
https://ria.ru/20130115/918111986.html?in=t

Ұқсас жұмыстар
Кәсіби маманның ерік қасиеттерінің дамуы
Фокусты терапия
Қоғам деградациясы
Тұлға теориялары
Фрейд бойынша тұлға
Батыс Еуропаның жастар субмәдениеті және олардың Қазақстандық жастардың құндылыұтық жұйесіне әсері
Айша бибі кесенесі
Батыс Еуропаның жастар субмәдениеті және олардың қазақстандық жастардың құндылықтық жүйесіне әсері
Мид тұлғасы
Фрейд бойынша психосексуалды даму деңгейлері
Пәндер