Инстинктивті әрекеттер - еліктеушілік

Мінез-құлық ұқсастығы

1) Мінез құлық туралы түсінік

2) Адам мен шимпонзе мысалында мінез-құлық ұқсастығы

3) Адам мәдениеті мен жануарларды салыстыру (Аткинсон мен Камилар эксперименті)

4) “Ультиматум” ойыны арқылы жасалған Дарби Проктор эксперименті

Мінез-құлық тірі организмнің барлығына ортақ қасиет. Оның басты белгісі - тіршілік иесінің қимыл-қозғалысының түрлі деңгейдегі көріністері

Мінез-құлық адамның өзіне, айналасындағы басқа адамдарға қарым-қатынасынан, жүктелген істі қалай орындайтынынан көрінеді. Бұл оның бүкіл тыныс-тіршілігіне әсер етіп, сыртқы ортамен байланыс жасауын қамтамасыз етеді.

Адам бойындағы мінез-құлықтың бастапқы көрінісі - қылық. Мұнда әр адамның өмірлік бет алысы, бағыт-бағдары, талғам-сенімі, көзқарасы, мақсат-мұраты көрініс береді. Адам өзін-өзі бақылау жасау арқылы мінезіндегі мінін түзеуге, жағымсыз әрекет пен қылықтардан өзін тыйып ұстауға мүмкіндік алады.

Иона шимпанзесі мен басқа маймылдарды бақылау негізінде Η. Н. Ладыгина-Котс антропоидтар мен адамның жеке мінез-құлық ерекшеліктерінің ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттайтын салыстырмалы кесте жасады

Позалар мен қозғалыстар

Тек шимпанзеге тән қасиеттер

Ортақ ұқсастықтары

Тек адамға тән қасиеттер

Қолға сүйеніп отыру

Отыру позалараның жасанды түрлері (биіктіктерде отыру) және екеуіне тән емес отыру позалары

Тізені бүгіп отыру

Тек шимпанзеге тән қасиеттер

Ортақ ұқсастықтары

Тек адамға тән қасиеттер

аяқтың сыртқы жиегіне сүйеніп, қысқа мерзімді тік тұру, аяғы кең

Әдетте төрт аяқтап тұру

Тік тұру

Тік тұру ұзақ, табан сүйектеріне сүйеніп, тік тұру, екі аяғына әдеттегідей тұруы

Инстинктивті әрекеттер - қоректену

Тек шимпанзеге тән қасиеттер

Ортақ ұқсастықтары

Тек адамға тән қасиеттер

тамақты алдын-ала мұқият жұту және дәмдеу; баяу тамақтану; тамақты және қанықтылықты бөлісуден бас тарту; жәндіктерді жеу, май мен етке жиіркену, тамақты шашырату, тағамды ысырап ету; тамақтың сіңбейтін бөліктерін аузынан лақтыру

Тамақтану процестеріндегі ұқсастықтар (тамақ пен сусынмен қамтамасыз ету, оларды алу, өңдеу және тұтыну әдістері, тағамға ашкөздік), ыдыс-аяқ пен құрылғыларды пайдалану, тамақ ішкенде, соңғысын елемеу; белгілі бір талғамның ұқсастығы (бор, әк, көмір, лимон, мұрын шырышы, мұрын қыртысы) . жаңа азық-түлік түріне сенімсіздік; тәтті тағамдарға құмарлық

жеміс сүйектерін жұту, күнделікті заттармен пайдалану кезінде тағамды жеуді өз бетінше меңгеруге ұмтылу, май мен етті жиі пайдалану, асығып тамақ жеу

Инстинктивті әрекеттер - ұйқы

Тек шимпанзеге тән қасиеттер

Ортақ ұқсастықтары

Тек адамға тән қасиеттер

Төсек ("ұялар") мен жастықты өз бетінше дайындау, ұйқы кезінде қолды жасырмай жатуға ұмтылу

Ұйқы күйіндегі ұқсастық. Басы, көрпесі, астары бар заттарды қолдану; қолды бастың астына қойып жату, ашық кеңістікте ұйықтап жатқанда Қоғамдастықта ұйықтауға деген ұмтылыс( адаммен бірге), түсінде бұралу, қорылдау

Ұйқы кезінде толығымен жабуға ұмтылу; ұйқы кезінде сөйлеу, жылау, ым-ишарат; төсек салу үрдісі

Инстинктивті әрекеттер - өз өзіне қарау

Тек шимпанзеге тән қасиеттер

Ортақ ұқсастықтары

Тек адамға тән қасиеттер

Ауырсынуды, гигиеналық және емдік процедураларға икемділік, Дәретхананы өз бетінше мұқият қолдану, тазалығы

Өзін-өзі тексеру; өзін-өзі тазарту (жуу, тырнақтарды жұлу, теріні тазарту, мұрынды сүрту), өзін-өзі емдеу (шаштарын алу, терінің механикалық зақымдануын тексеру)

Емдеуге қарсы әрекет; ауырсынуға сезімтал реакция; асығыс, ұқыпсыз, бірақ гигиеналық процедуралар мен дәретхананы өз бетінше орындауға деген ұмтылыс; тазалық

Инстинктивті әрекеттер - меншіктік инстинкт

Тек шимпанзеге тән қасиеттер

Ортақ ұқсастықтары

Тек адамға тән қасиеттер

Жеке-меншік заттарды негізсіз жинақтау, оны әлсіз жою; агрессивтілік, әлсіз қорғаныс. Бөлінуге және игерілмеген меншікке қарсы іс-қимыл

Мүлікті жинау, жинақтау, жасыру, оны қорғау, басқа адамдардың мүлкін алып тастау

Меншікті өнімді игеру, мақсатты жинау; оны ашкөз жинақтау, конструктивті ойындарда пайдалану. Игерілмеген мүлікті бөлісу

Инстинктивті әрекеттер - эстетикалық үдерістер

Тек шимпанзеге тән қасиеттер

Ортақ ұқсастықтары

Тек адамға тән қасиеттер

көк түсті заттарды жинау; Өзін-өзі безендіруге деген әлсіз ұмтылыс

Тартымды заттарды таңдау мен тағайындаудағы талғамның ұқсастығы. Артықшылықты белгілер; түсті қабылдау саласында (спектрдің бірінші жартысында жарқын, жылтыр түстер), әртүрлі шамаларға қатысты (миниатюралық артықшылық), әртүрлі формаларға қатысты (сфералық, дөңгелек), сезімтал қабылдауға қатысты (жұмсақ, тегіс, торлы, серпімді), температураға қатысты (жылы), иісті сезімдерге қатысты (хош иісті жемістердің иісі), дәмдік сезімдерге қатысты (тәтті, қышқыл) . Өзін-өзі безендіруге ұмтылу

Нысандардың қызыл түстерін таңдау және иемдену.

Инстинктивті әрекеттер - жеке бас бостандығы инстинкті

Тек шимпанзеге тән қасиеттер

Ортақ ұқсастықтары

Тек адамға тән қасиеттер

Өзінен төмен және әлсіз тіршілік иелерімен қарым-қатынастағы деспоттық және азаптаушылық тенденциялар

Жалғыз қалуға қарсы тұру; адамдармен және жануарлармен қарым-қатынас жасауға ұмтылу; әлеуметтік қарым-қатынастың басым түрлері: балалар қарым-қатынасы (қамқоршымен байланыс) және жолдастық қарым-қатынас

Төменде тұрған тіршілік иелерімен қарым-қатынаста отбасылық, бейбіт, мейірімді, қамқоршы тенденциялар; жансыз серіктестермен қарым-қатынастың ұйымдастырылған формалары

Инстинктивті әрекеттер - еліктеушілік

Тек шимпанзеге тән қасиеттер

Ортақ ұқсастықтары

Тек адамға тән қасиеттер

Балаға қарағанда үлкен экспрессивтілік

Айналаңыздағы адамдардың көңіл-күйін, эмоцияларын жұқтыру-эмоционалды күйлермен байланысты кейбір дыбыстарға, дене қимылдарына еліктеу

Балалар мен ересектердің бет-әлпеті мен костюміне еліктеу; суреттерде бейнеленген қимыл мен мимикаға еліктеу

Инстинктивті әрекеттер - ойындар

Тек шимпанзеге тән қасиеттер

Ортақ ұқсастықтары

Тек адамға тән қасиеттер

Биіктіктерде жүгіру арқылы, қозғалыспен көңіл көтеру: шатырлар мен ағаштар арқылы секіру

Қозғалмалы ойындар (жүгіру, сырғанау, жүзу, секіру)

Қиял қозғалысымен көңіл көтеру (қиялдың қызметі)

Инстинктивті әрекеттер - Эмоциялардың сыртқы көрінісі

Тек шимпанзеге тән қасиеттер

Ортақ ұқсастықтары

Тек адамға тән қасиеттер

Толқу кезінде жүнінің тік тұруы, модуляцияланған дыбыс, аяқтың жұдырығын қысу, қолды қимылдату.

Толқудың көрінісі-ерінді алға қарай созатын түтік тәрізді

Толқу кезіндегі күшейтілген күрсінудің дыбысы, беттің қызаруы

Жоғарыда келтірілген кесте адам мен антропоидтардың ұқсастықтары мен айырмашылықтарының барлық ерекшеліктерін толық көрсетпейді. Жалпы алғанда, шимпанзе мен адам арасында сапалы биологиялық айырмашылықтар жоқ. Адамның интеллект компоненттерінің нақты сапалы айырмашылығын тек артикуляциялық сөйлеу деп санауға болады.

https://studme. org/68833/psihologiya/

Жаңа Зеландия және АҚШ ғалымдары Квентин Аткинсон мен Джейсон Камилар адам мәдениеті мен жануарларды салыстыру әдісін анықтаған. Анализ әдісі ретінде олар экологиялық салыстыруды алған. Яғни екі ағзалар арасындағы иерархиялық құрылымның болу-болмауын зерттеуді мақсат еткен.

Proceedings of the National Academy of Sciences.

Квентин Аткинсон

Джейсон Камилар

Генетика және қоршаған орта факторлары түсіндіре алмаған жануарлардың мінез-құлқын статья авторлары «мәдениет» деп атайды. Және ол шемпензелар мен орангутандарда жақсы байқалатынын айтқан

Ғалымдардың айтуынша мәдени факторларды біртіндеп қолданысқа енгізу адам мен шимпанзенің ортақ ата тегінде ерте кезде пайда болған.

Психологтар шимпанзеге қарапайым экономикалық ойын ойнауды үйретті, бұл приматтар бұрын адамның ерекше қасиеттерінің бірі болып саналған туыстарының жомарттығы мен әділдігін бағалай алатындығын көрсетті

“Ультиматум” ойыны арқылы жасалған Дарби Проктор эксперименті

"Біздің зерттеуімізге дейін біз жануарлармен "ультиматум" (экономикалық ойын) ойнай аламыз деп ешкім сенбеді, өйткені приматтар әрқашан өзімшілдікпен әрекет етеді. Біз шимпанзелердің әділеттілік сезімі ғана емес, сонымен бірге адамның ұқсас сапасына деген көзқарасы өте жақын екенін білдік“ (Франс де Вааль)