Тыныс шығару

СРС: «тыныс алу жүйесі» проекті

Нұр-Сұлтан, 2020ж

Мазмұны

Негізгі функциялар

Тыныс алу кезеңдері

Функционалды анатомиясы

Газ заңдары

Вентиляция

Сыртқы тыныс алуды зерттеу

Тыныс алу жүйесінің негізі: Негізгі функциялар

1. Газдардың алмасуы

2. pH реттелуі

CO2 бөлінуі мөлшері

3. Қорғаныш

4. Дауыс шығару

Тыныс алу жүйесінің негізі: Тыныс алу

Тыныс алу - бұл организмнің оттегіні қолданып, көмір қышқыл газының шығарылуын қамтамасыз ететін үдерістер жиынтығы.

1 кезең = вентиляция

дем алу(инспирация) мен шығару(экспирация)

2 кезең = альвеоллалар(өкпе) мен қан капиллярлары арасында газ алмасу

Сыртқы тыныс

3 кезең = қанда арқылы газдардың тасымалдануы

4 кезең = қан мен тіндер жасушалары арасында газ алмасуы

Ішкі тыныс

Жасушалық тыныс алу - оттегінің АТФ синтезіне қолданылуы.

Сыртқы тыныс

Ішкі тыныс

Тыныс алу схемасы

Тыныс алу жүйесінің негізі: Функционалды анатомиясы

Тыныс алу кезінде келесі құрылымдық аспектілер ескеріледі:

Өткізгіш бөлім

Алмасу бөлімі

Вентиляциямен байланысты құрылымдар

Скелет және мускулатура

Плевральді мембрана

Нейрондық жолдар

Тыныс жолдары бөлінеді:

Жоғарғы респираторлы жолдар

Мұрын қуысы, жұтқыншақ, көмей

Төменгі респираторлы жолдар

Трахея, бронхылар, өкпе(альвеоллалар)

Тыныс алу жүйесінің негізі: Функционалды анатомиясы

Сүйектер, бұлшықеттер, және мембраналар

Тыныс алу жүйесінің негізі: Функционалды анатомиясы

Сүйектер, бұлшықеттер және мембраналар қасым градиентін қалыптастырады

Бұл негізделеді:

Бұлшықеттердің қабырғаларға және тіндерге бекінуі

Диафрагманың өкпе негізіне және плевральді қабықтарымен байланысуы

Париетальді және висцеральді мембраналардың байланысуы

Жоғарыда айтылған құрылымдарының қозғалуы кезінде өкпенің қеңеюі мен тарылуы

Тыныс алу жүйесінің негізі: Функционалды анатомиясы

Тыныс алу ағашы

Жоғарғы респираторлы тракт тек бір өткізгіш түтікті құрайды

Төменгі респираторлы тракт көмейден басталады және төменге қарай тармақталады және алмасы мембраналарын құрайды.

Кеңірдек(трахея)

Біріншілік бронх

Екіншілік бронхтар

Үшіншілік бронхтар

Бронхиолалар

Терминальді бронхиолалар

Респираторлы бронхиолалар

және альвеолалардың басталуы

Альвеолалар

Өткізгіш бөлігі

Алмасу бөлігі

Тыныс алу жүйесінің негізі: Функционалды анатомиясы

Жоғарғы тыныс алу жолдарының қызметі:

Жылыту

Ылғалдау

Фильтрация

Дауыс беру

Кірген ауаны 37 градусқа дейін

Ылғалдылықты 100% - ға дейін көтереді

Forms mucociliary escalator

Тыныс алу жүйесінің негізі: Функционалды анатомиясы

Төменгі респираторлы жолдардың қызметі:

Газдардың алмасуы

Беттің үлкен ауданы = 1x105 m2 (Альвеолалардың 1 типі)

Өкпелік капиллярлардың байланысқан жүйесі 80-90% Альвеолалардың арасында қан толтырылған

Альвеолалар мен қан алмасуы аймақтарының арасында қашықтық 1 мкм

Қорғаныштық

Еркін альвеолярлы макрофагтар

2 типті альвеолалармен сурфактант(беткейлік белсенді зат) бөлінуі

Тыныс алу жүйесінің негізі: Газ заңдары

Негізгі атмосфералық жағдайлар

Қысым негізінен сынып бағанасының мм-де есептеледі

Атмосфералық қасам 760мм сынап бағанасы болып келеді.

Атмосфера компоненттері:

Азот = 78%

Оттегі = 21%

Көмірқышқыл газы = 0, 33%

Су буы, криптон, аргон және т. б

Газ заңдары:

Далтон заңы

Диффузия заңы

Бойл заңы

Идельді газ

Тыныс алу жүйесінің негізі: Газ заңдары

Далтон заңы

- парциалды қысым бойынша заңы

«қоспадағы әрбір газ басқа газдарға қарамастан қысым түсіндіреді»

немесе

Газдардың жалпы қысымы әрбір жеке газдардың қысымдарының қосындысына тең.

Атмосфералық қысымды (760 мм рт. ст), және газдардың алыстырмалы қатынасын біле отырып газдардың индивидуалды эффектін есептеуге болады.

Patm x % атмосферадағы газдар= кез келген газдың парциальді қысымы

Pо2 = 760mm Hg х 21% = 160 мм рт.

Парциалды қысымды біліп, диффузияны реттейтін градиенттерді анықтауға болады.

Тыныс алу жүйесінің негізі: Газ заңдары

Диффузия заңы

Таралу жылдамдығына әсер ететін құбылыстар:

Диффузияға дейінгі арақашықтық

Градиент мөлшері

Диффузды молекулалардың көлемі

Температура

Тыныс алу жүйесінің негізі: Газ заңдары

Бойл заңы

Қысым мен көлем арасындағы байланысты түсіндіреді.

“қысым мен көлем бір бірінен кері тәуелділікте болады”

P1V1 = P2V2

Тыныс алу жүйесінің негізі: Газ заңдары

Бойл заңы қалай жүзеге асады?

Кеуде қуысының кеіеюімен көлем артады, ал қысым төмендейді.

Кеуде қуысының тарылуымен көлем өмендейді, ал қысым артады.

Тыныс алу жүйесінің негізі: Газ заңдары

Идеалды газ заңы

Газдың қысымы және көлемі газдың температурасына және молекулалар санына тура пропорционал болып келеді.

PV = nRT

n = газдар молекулалары

T = абсолютті температура

R = газ константасы 8. 3145 J/K·mol

Тыныс алу жүйесінің негізі: Газ заңдары

Чарльз заңы Генри заңы

Белгілі көлемде температура артқан сайын көлем пропорционалды артады

VT

Белгілі температурада газдың сұйықтықта ерігіштігі осы сұйықтықтың бетіндегі қысымға тең

Вентиляция

Тыныс алу - ауаның тыныс алу жолдарына кіруі

Тыныс шығару - ауаның тыныс алу жолдарынан шығуы

Тыныс алу циклы - 1 тыныс алу мен шығару

Тыныс алу қалай жүреді:

Биологиялық негіздеме: Инспираторлы бұлшықеттердің жиырылуы кеуде қуысының кеңейіп, ауаның өкпелерге өтуіне мүмкіндік пайда болады.

Физикалық негіздеме: кеуде қуысының өсуіне байланысты тыныс алу жолдарында қысым атмосфералық қысымнан төмен болады. Осылай молекулалардың тыныс алу жолдарымен қозғалуға мүмкіндік беретін градиент қысымы пайда болады.

Диафрагма көлемнің өзгеруінің 60-70 % қалыптастырады.