Оқытудың әдіснамалық және психологиялық негіздері мен атқаратын қызметтері

Презентация қосу

Тақырыбы:Дидактика-оқыту теориясы
Жоспары:
1. Дидактиканың мақсат, міндеттері,
обьектісі, пәні, негізгі
категориялары
2. Оқытудың әдіснамалық және
психологиялық негіздері мен
атқаратын қызметтері
3. Оқытудың
әдістері,классификациясы
Дидактика (гр. διαλεκτική – тәлімді) –
білім беру, оқыту, тәрбиелеу теориясы;
педагогиканың үйренушілерге білімді,
машық пен дағдыны меңгерту және
тәрбиелеу заңдылықтарын зерттейтін, әр
кезеңде берілетін білім мазмұнының
көлемі мен құрылымын айқындайтын,
білім берудің әдістері мен ұйымдық
формаларын жетілдіру жолдарын ғылыми
негіздеумен айналысатын саласы.
ДИДАКТИКА

Мақсат Принциптер
(Не үшін оқиды?) (Неге және қалай
оқөытады?)

Әдістер және құралдар
Мазмұны
(Ненің көмегімен
(Нені оқытады?)
оқытады?)

Ұйымдастыру
формалары
(Қайда оқытады?)
Дидактика ғылым ретінде пән Олардың негізінде ол екі
өрісінде әрекет ететін басты қызмет атқарады:
зандылықтарды зерттейді, оқыту
үрдісінін процесінің барысын
және нәтижесіне жағдай
жасайтын теуелділіктерді
сараптайды, жоспарланған мақсат
міндеттердің жүзеге асырылуын
қамтамасыз ететін әдістерді,
ұйымдастыру формалары мен
құралдарын анықтайды.

Теориялық
(диагностикалық Практикалық
және болжамдық (нормативтік,
прогностикалық) құрал ретінде)
Дидактика ғылым ретінде төмендегідей мәселелерді
қарастырады:
•Не үшін оқытамыз (оқыту мен білім берудің мақсаты)?
•Кімді оқытамыз(оқыту субьектілері)?
•Оқытудың қандай стратегиялары тиімді (оқыту принциптері)?
•Неге оқытамыз(білім беру , оқыту мазмұны)?
•Оқытуды қалай ұйымдастырамыз(оқытуды ұйымдастыру
формасы)?
•Оқытуға қандай құралдар қажет(оқулықтар , оқу құралдары ,
компьютерлік бағдарламалар , дидактикалық бағдарламалар
және т.б.)?
•Оқыту нәтижесінде неге қол жеткіземіз (оқыту нәтижелерін
сипаттайтын көрсеткіштер мен өлшемдер )?
•Оқыту нәтижелерін қалай бақылауға және бағалауға
болады(оқыту нәтижелерін бақылау, бағалау әдістері)?
Дидактиканың негізгі категориялары –білім беру,
оқыту, сабақ жүргізу, оқу , оқыту принциптері және мұның құрамды
бөлімдеріне тиесілі міндеттері , мазмұны , түрлері әдістері , құралдары
оқытудың нәтижелі түрде жүзеге асуына негіз болып табылады. Дидактика
– үнемі дамып, өркендеп отыратын сала . Өйткені білім беру мен оқытуды
терең зерттеп, оны меңгермейінше ғылымды жетілдіріп , өмір талаптарын
орындап, уақыт мәресінен шығу мүмкін емес. Оқыту туралы ол «өтеді», ол
«жүзеге асырылады» және «іске асады», ол адамға белгілі бір
«білімдердің , іскерліктердің , дағдылардың берілуі», ол сондай –ақ
оқушының білім алу мәселесі«шешілетін оқытушы мен оқушылардың
мақсаты бағытталған өзара әрекеті», деп көп айтылып та , жазылып та жүр
. Ол оқушылардың ғылыми білімдер мен дағдыларды меңгеруіне ,
шығармашылық қабілеттерін , дүниетанымын және адамгершілік –
этикалық көзқарастары мен сенімдерін қалыптастыруға , оқу танымдық
қызметін ұйымдастыру жолдары .
Дидактиканың зерттейтін пәні – ол білім беру
мен оқытудың теориясы мен практикасы, басқаша
айтқанда, білім беру мен оқыту процестерінің
заңдылықтары мен ерекшеліктері.
Сонымен бірге дидактика білім беру мен оқытудың
мазмұнын, оқыту принциптерін, оқытудың
ұйымдастырудың формалары мен әдістерін қарастырады.
Дидактиканың міндеті: «нені оқыту» және
«қалай оқыту керек» (Я.А. Каменский бойынша) – деген
сұрақтарға дәлелді жауаптар беру. Сондықтан да
дидактиканың қарастыратын негізгі мәселелері:
•оқыту процесінің мәні мен оның заңдылықтарын ашу;
•оқытудың білімділік мазмұнын анықтау;
•оқытудың негізгі қағидалары, яғни принциптерін белілеу;
•оқытудың тиімді әдістері мен ұйымдастыру формаларын
анықтап, олардың түрлерін жасау.
Дидактикада оқу технологиялары төмендегідей
сипаттарымен жіктеліп, топтастырылады:

- қолдану деңгейі: жалпы педагогикалық, пəн əдістемелік,
бөлімдік (модульдік);

- философиялық негізі: ғылыми жəне діни, гуманистік жəне
əміршіл- əкімшіл (авторитарлы);
- тəжірибе меңгерудің ғылыми негіздемесі (концепция): байланыс-
жауапты (ассоциатив-рефлекторлы); іс-əрекетті (бихевиористік), іштей
ұғу (интериоризаторлы), дамытушы;
- тұлғалық құрылымға бағдарлануы: ақпараттық (білім, ептілік жəне
дағдылар қалыптастыру), нақты қимыл-əрекеттік (оперативті- ақыл-ой
əрекеттері əдістерін қалыптастыру)
Дəстүрлі оқу жүйесін жаңалау бағыты (модернизация): оқушы іс-
əрекетінің белсенділігін көтеру жəне жеделдестіру технологиясы
Вольфганг Ратке (1571-1635) -
көрнекті неміс педагогы, Коменскийдің
ережелеріне жақын оқыту ережелері
жүйесін жасаған ірі дидакт. 1612
ж.Майндағы Франкфурт қаласында
өткен неміс князьдерінің құрылтайына
төмендегі үш, оның пікірінше, ең
маңызды мәселені шешуге арналған
нұсқаулық ұсынды: 1. көне де, жаңа да
тілдерді жылдам және оңай үйренуді
қалай қамтамасыз етуге болады. 2.
жастар әр тұрлі ғылымдар мен өнерді
зерделей алатын ана тіліндегі
мектептерді барлық жерде қайтіп
ұйымдастыруға болады. 3. Бүкіл
Германияда басқарудың, тілдің және Педагогикада бұл ұғымды
тұнғыш рет еңгізген неміс
діннің бірлігіне қалай жетуге болады.
педагогы В. Ратке (1571-1635)
Оның пайымдауынша дидактика болды.
оқытудың теориялық негіздерін
зерттеумен айналысатын ғылыми пән.
Педагогика ғылымының философия
шеңберінен өз алдына дербес ғылыми пән
болып қалыптасуына айырықша үлес
қосқан чех халқының ұлы педагогы Ян
Амос Коменский (1592-1671). Оның “Ұлы
дидактика” атты ғылыми еңбегі –
педагогика теориясындағы тұнғыш
шығармалардың бірі.
“Ұлы дидактика” – Я.А. Коменскийдің
педагогикалық жүйесінде толық және
дәлелді түрде баяндалған шығарма. Бұл
еңбекте ақыл-ой, адамгершілік тәрбиесінің
мәселелері, сондай-ақ ұлы педагог ұсынған
жаңа мектепті ұйымдастыру мәселелері
зерттелді. “Осыдан келіп ол орта ғасырлық
мектеп тәртібіне қарсы шықты, мектеп
балаға сүйіспеншілікті, адамгершілік жақсы
қасиеттерді тәрбиелейтін “адамгершілік
шеберханасы” болуға тиіс деген көзқарасты
ұсынды.
Дидактикалық мақсатына қарай оқыту әдістерінің екі тобы
бөлінеді: оқу материалын бастапқы меңгертуге әсер ететін
әдістер және алынған білімді бекітетін және жетілдіретін
әдістер. Бірінші топқа жататындар: ақпараттық-дамытушылық
әдістер /мұғалімнің ауызша баяндауы, әңгіме, кітаппен жұмыс/;
оқытудың эвристикалық әдістері /эвристикалық әңгіме,
зерттеушілік әдіс/. Екінші топқа жататындар: жаттығулар /үлгі
бойынша, түсіндіріліп отыратын жаттығулар, вариативті
жаттығулар т.б./.
Ю.К.Бабанскийдің классификациясы бойынша оқыту
әдістері үлкен үш топқа бөлінген: оқу-танымдық іс-әрекетті
ұйымдастырудың және жүзеге асырудың әдістері; оқу-
танымдық іс-әрекетті ынталандырудың және себептендірудің
әдістері; қадағалаудың және өзін-өзі қадағалаудың әдістері.

Ұқсас жұмыстар

Оқыту процесінің қозғаушы күштері

Дидактиканың оқыту мақсаты

Оқыту әдістерінің мәні

Жоғары мектеп педагогикасының қызметтері

Психология пәнінің теориялық және методологиялық негізі, ғылыми негізі

Оқытудың әдістемелік негізі

Жалпы педагогика жайлы

Педагогика мен психологияның әдіснамалық негіздері

Бастауыш білім беру пәндерін метапәндік тұрғыда оқыту тұжырымдамасы

Педагогикалық технологияның негізгі деңгейлерімен танысу

Пәндер