Организмдегі липидтердің физиологиялық қызметтері

Презентация қосу

Оңтүстік Қазақстан «Биология және биохимия
медицина академиясы «АҚ» кафедрасы»

«Организмдегі липидтердің
физиологиялық қызметтері»

Дайындаған: Сейіт А.Ә
Тобы: В-ЖМҚА 10-19
Қабылдаған: Ордабекова А.Б
Жоспар
1. Липидтердің физиологиялық қызметтері.
Қорлық липидтерге сипаттама
2. Құрылымдық липидтер жайлы түсінік
3. Липопротеиндер дегеніміз не?
4. Қорытынды
5. Пайдаланылған әдебиеттер
Липидтердің физиологиялық қызметтері.
Қорлық липидтерге сипаттама

Липидтер физиологиялық қызметі бойынша 3
топқа жіктеледі:
• Қорлық липидтер
• Құрылымдық немесе протоплазматикалық
липидтер
• Тасымалдаушы липидтер
Қорлық липидтерге сипаттама

• Үшацилглицериндер түрінде болады
• Май депосында жинақталады
• Оңай ыдырайды
• 1 гр ыдырағанда 38,9 кДж энергия бөлінеді
Үшацилглицериндер
• Табиғатта көп кездеседі
• Глицерин мен май қышқылынан түзілген эфирлер
• Адам ағзасындағы үлесі дене салмағының 10%-на
тең
Құрылымдық липидтер жайлы түсінік

• Фосфолипидтер, гликолипидтер, глицеридтер,
сфингофосфатидтер, және холестеридтер
түрінде болады
• Клеткалық мембрананың құрылымдық компоненті
• Ағзадағы деңгейі тұрақты
Фосфолипидтер
• Құрамында күрделі май қышқылдары, фосфор
қышқылы және қосымша атомдар тобы бар
• Полярлы емес липидтерді еритін күйде ұстайды
• Ең көп таралған өкілі-фосфоглицеридтер
Гликолипидтер
• Липидтер мен көмірсулардан тұрады
• Полярлы және полярлы емес бөліктері бар
• Жүйке ұлпаларында көп кездеседі
• Плазмалық мембрананың негізгі құрам бөлігі
Глицеридтер
• Глицериннің эфирлері және органикалық немесе
минералды қышқылдан тұрады
• Қышқыл қалдығына байланысты З түрі бар
• Өнеркәсіпте май қышқылын сабындату арқылы
алынады
•
Холестеридтер

• Холестериннің эфирі
• Гидролиз кезінде бөлініп, бос холестерин мен май
қышқылын түзеді
• Холестеридтердегі эфирлік байланыстың гидролизі
холестерол эстеразасы ферментімен катализделеді
Липопротеиндер дегеніміз не?

• Протеиндермен комплекс түзеді
• Құрылысы бойынша гидрофобты мицелла
түрінде болады
• Үшацилглицериндер мен холестеридтерден
тұратын гидрофобты ядродан және гидрофилді
қабаттан тұрады
Хиломикрондар
• Ішек қабырғасында түзіледі
• Құрамында 85-90% үшацилглицериндер және 0,5-
2,0% холестерин, фосфолипид, протеиндер бар
• Экзогенді үшацилглицериндердің басты
тасымалдаушысы
• Қандағы концентрациясы 0-0,5-тен 2,0 г/л
аралығында болады
Пре-в-липопротеиндер немесе ТӨТЛП

• Бауырда және жартылай жіңішке ішектің
эпителиалды клеткасында түзіледі
• 64-80% үшацилглицериндер, 15-18% фосфолипидтер,
8-15% холестеридтер және 10-13% протеин бар
• Синтезделген экзогенді үшацилглицериндердің
басты тасымалдаушысы
• Қандағы концентрациясы 0-0,5-тен 2,0 г/л
аралығында болады
в-липопротеиндер немесе ТТЛП
• Қандағы ТӨТЛП-ден түзіледі
• Бауырдан холестеринді басқа мүшелерге
тасымалдайды
• 35-40% холестериндер, 21-25% фосфолипидтер,
25% протеин бар
• Қандағы концентрациясы 3,0-4,5 г/л аралығында
болады
а-липопротеиндер немесе ТЖЛП

• Гепатоциттерде түзіледі
• 25-27% фосфолипидтер, 17-20% холестеридтер және
45-49% протеин бар
• Бауырдан тіндерге фосфолипидтерді тасымалдайды
• Холестеринді бауырдан тіндерге кері тасымалдайды
• Қандағы концентрациясы ерлерде 1,25-4,25 г/л,
әйелдерде 2,5-6,5 г/л аралығында болады
Қорытынды
Қорыта келгенде, липидтер яғни, майлар біздің организмімізде өте
маңызды рөл атқарады, әртүрлі химиялық реакциялардың жүзеге асуына
өз септігін тигізеді және тағы да басқа өте маңызды қызметтерді
орындайды. Қызметтері жайлы сөз ететін болсақ, липидтер
құрылымдық, энергия көзі, қоректік зат, қорғаныштық, метаболизмдік
және тағы да басқа қызметтер атқарады. Липидтер құрамына және
химиялық қасиеттеріне байланысты жай липидтер мен күрделі
липидтерге және стеридтер болып жіктеледі. Жай липидтерге
үшацилглицериндер жатқызылса, күрделі липидтерге фосфоглицерин,
сфингофосфатит және гликолипид топшалары жатқызылады. Ал,
стеридтерге холестеридтер жатқызылады. Бұл аталған топтардың да,
топшалардың адам организміне тигізер әсері орасан зор. Сонымен қатар,
олардың химиялық табиғатында, құрылымында айтарлықтай
ерекшеліктер мен ұқсастықтар жеткілікті.
Пайдаланылған
әдебиеттер
1.«Биохимия» Е.С. Севериннің ред. басшылығымен,
«ГЭОТАР, Медиа», 2014ж;
2. Тапбергенов С.О. Медициналық биохимия –
Алматы, 2011
3. Сейтембетов Т.С. Биологиялық химия-Алматы
2011
4. Сеитов З.С., Биохимия, - Алматы, 2012;
Назарларыңызға рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Бүйрек сипаттамасы

Липидтердің алмасуы

МАЙЛАРДЫҢ ҚОРЫТЫЛУЫ

Липидтердің қызметтері

Бейтарап майлар

Қарапайым липидтер және өкілдері

Биохимия және органдар биохимиясы

Мелатонин гормоны

Көмірсулардың құрамы, құрылысы

Липидтердың маңыздылығы

Пәндер