Баланың мектептегі алғашқы кезеңдері

Презентация қосу

Кіші мектеп
жасындағы баланың
іс‒әрекеті мен оқу
процесі
Тобы: 1508-29а
Орындаған: Жұмаева Н.
Қабылдаған: Елғонова М.
Баланың мектептегі алғашқы
кезеңдері
Баланың мектепке алғашқы кезеңде болуы, оның жаңа жағдайға
әлеуметтік-психологиялық бейімделу мезгілі болып табылады. Әдетте,
бұл процестегі қиыншылықтар балабақшаға бармаған, әсіресе
отбасындағы жалғыз өскен балаларда кездеседі. Егер бұл балаларда
құрбыларымен қарым-қатынаста жетерліктей тәжірибе болмаса, онда
олар сыныптастарынан және мұғалімдерден үйде қалыптасқан қарым-
қатынасты күтуі мүмкін. Сондықтан, мұндай балалар үшін жағдайдың
өзгеруі жиі стреске әкелуі мүмкін, себебі, мұғалім барлық балаларға бірдей
қарап, оған өзінің көңілін бөлмесе, оған аяушылық жасамағандай сезінеді,
ал сыныптастары мұндай балаларды көшбасшы есебінде қабылдауға
асықпайды және оған көнгілері келмейді.
Бастауыш сынып

Бастауыш мектептің негізгі міндеті – баланың бастапқы жеке басын
қалыптастырудың қамтамасыз ету, оның қабілеттерін анықтау және
дамыту. Баланың бастапқы жеке басын қалыптастыру үшін біз ең
алдымен балаларды мектепке бейімдеуіміз қажет. Мектепке бейімделу
кез-келген мектеп жасындағылар үшін өзекті мәселе болып табылады, ал
бастауыш сынып оқушылары үшін ерекше маңызды. Себебі, баланың
бастапқы іс-әрекетінің түрі өзгереді, бала тап болған әлеуметтік тап
өзгереді. Бала тек қана сыныбына ғана емес, жалпы мектебіне,
мұғаліміне, сондай-ақ мұғалімнің өзі жаңа оқушыларына бейімделуіне
тура келеді.
Дезадаптация
Бастауыш мектеп жастағы мектеп оқушысының жетекші іс-әрекеті оның
мінез-құлық мотивтерін елеулі түрде өзгертетін, оның танымдық және
адамгершілік күштерін дамытудың жаңа көздерін ашатын - оқу болады. Мұндай
қайта өзгеріс процесінің бірнеше кезеңдері бар. Ол, әсіресе, баланың мектеп
өмірінің жаңа жағдайларына алғаш енуінде айқын аңғарылады. Балалардың
көпшілігі бұған психологиялық жағынан даярланған. Олар мектепке үймен немесе
балабақшамен салыстырғанда, бөлек жаңалықтарды күте отырып, қуана
барады. Баланың бұл ішкі позициясы екі жағдайда маңызға ие. Алдымен, мектеп
өмірінің жаңалығын алдын ала сезіну және қалау баланың сыныптағы мінез-
құлық ережелеріне, жолдастарымен ерекше қарым-қатынас нормаларына, күн
тәртібіне қатысты мұғалімнің талаптарын жылдам қабылдауға көмектеседі.
Сонымен қатар, мектеп талаптарына бейімделу процесінің бұзылыстары да
орын алуы мүмкін. Оларды дезадаптация деп атайды .
Дезадаптацияның формаларының жіктелуі
мектептегі бейімделу процесінің бұзылуы

Оқу әрекеттерінің элементтерінің
қалыптаспауы;

Оқу мотивациясының қалыптаспауы;

Мінез-құлқын, зейінін, оқу іс-әрекетін ерікті
реттеу қабілетсіздігі;

Мектеп талаптарын меңгерудегі
қиыншылықтары;
Мектептегі адаптациялану деңгейін
бағалау төмендегідей блоктардан тұрады:
Интеллектуалдық даму көрсеткіші - жоғары психикалық
функциялардың даму деңгейінен тұрады: мәлімет, оқуға қабілет
баланың ақыл-ой іс-әрекетін өзіндік реттеу қабілеті;
Эмоциялардың даму көрсеткіштері - баланың эмоционалдық -
экспрессивтік даму деңгейін, олардың жеке тұлғалық өсуін көрсету;
Коммуникациялық дағдыларының қалыптасу көркеткіштері (7
жастағы дағдарысқа байланысты психологиялық қайта құрылуын
ескере отырып, өзін-өзі бағалау және тартымдық деңгейін анықтау);
Мектеп жасындағы даму кезеңіндегі баланың мектептік сауаттылық
деңгейі;
Бастауыш сынып оқушыларының мектепке бейімдеу
жұмысын табысты ұйымдастыру үшін төмендегі
ұсыныстарды ескергеніміз жөн

- 5-6 жастағылардың мектепке даярлық тобының мұғаліміне деген эмоционалды,
жағымды қарым-қатынасын қалыптастыру керек;
-5-6 жастағылардың педагогикалық жұмыста сабақтастықты тек қана жұмыс істеу
әдістерінде емес, сонымен бірге педагогикалық қарым-қатынас стилінде де сақтау
керек;
-1 сынып оқушыларының ұжымын қалыптастыру мен олардың тұлғааралық қарым-
қатынасын ұйымдастыруда мектепке дейінгі және мектеп жұмыстарының әдістерін
сақтау қажет;
-ең алдымен отбасы тәрбиесінде тәрбие әдістерін дұрыс жолға қойылған болуы керек,
үлкен тәрбиелік мүмкіндіктерді бірігу әрекетінде орындау.
-5-6 жастағы балалардың іс-әрекетіне жетекшілік етуде, кең көлемде (әсіресе, 1
жарты жылдықта) мектеп жасына дейінгі тәрбие әдістерін мектепте қолдануға
болады.
Баланың ересек адамдарға ойын
жеткізу үшін:
Біріншісі көрсетеді, екіншісі бейнелейді және үшіншісі
жеткізеді.
Біріншісі: баланың эмациональдық көңіл – күйі арқылы
ересек адамдардың ойын білуі немесе өз ойын жеткізу үшін.
Екіншісі: бір зат қолдану арқылы баланың қатнасын, қимыл
іс-әрекетін айтамыз.
Үшіншсі: тек сөз арқылы, интанация мен өзінің көңіл–күйін
немесе іс - әрекетін білдіруі.
Қарым – қатынастың негізі 4
түрі
Психофизиологиялық – ол жынысына және
биологиялық қарым –қатнасына байланысты..
Психологиялық – ол ашық және сенгіштік, бір –
Психология- Психофиз-
біріне бауырмашылдық, бір – біріне, эмоциялық лық ялық
сезгіне, қолдауына байланысты.
Әлеуметтік – материялдык жағынан
байланыстылығы, отбасындағы ролі, беделі,
бағыныштылығына байланысты.
Мәдениет-
Мәдениеттілік – отбасы ішіндегі қ–қ–с пен Әлеуметтік
тілік
байланыс, әдет- ғурыптық, мәдениеттіліке
тәрбиелеуге байланысты.
Әлеуметтік-
психологиялық бейімделу
Көптеген балалар оқудың алғашқы екі айында бейімделеді.
Олар ұжымға тез қосылып кетеді, сыныпқа үйренеді, жаңа
достар табады; үнемі көтеріңкі көңіл-күйде жүреді, сабырлы,
байыпты болып, мұғалімнің талаптарын өз еркімен еш
қиындықсыз орындайды. Әрине, олар тәртіптің барлық
ережелерін орындай қоюы қиынырақ, бірақ қазан айының соңына
карай мұндай балалар жаңа оқушы дәрежесіне, жаңа
талаптарға, жаңа күн тәртібіне тез үйреніседі.
Физиологиялық бейімделу

Оқу басталуына байланысты жаңадан әсер етуші
ықпалдардың әсерінен балалардың ағзасының барлық
жүйесі қарқынды түрде жауап қайтарады. Бұл
«физиологиялық толқу» айтарлықтай ұзақ уақытқа 2-3
аптаға созылады.

Ұқсас жұмыстар

Инклюзивті білім беру жағдайында ЕББҚ бар балаларды психологиялық - педагогикалық сүймелдеуді ұйымдастыру

Әр жас кезеңінде жас дағдарыстарының болу себептері. Д.Б Эльконин бойынша жас кезеңінің бөлінуі

Интербелсенді сабақтың құрылымы

Мектеп жасындағы кезең

Әр жас кезеңінде жас дағдарыстарының болу себептері. Д.Б Эльконин бойынша жас кезеңінің бөлінуі (толық нұсқасы)

Оқушының мектепке қалыптасуы

Жас ерекшелік дамуының кезеңдері мен күйзелістері

Мeктeптeгі пcихологиялық қызмeтті бacқaру жәнe ұйымдacтыру

Жас кезеңі

Балаларда заттарды тексерудің көрнекі тәсілдерін қалыптастыру

Пәндер