ДНҚ биосинтезі

Генетикалық ақпараттың берілуінің негізгі жолдары. ДНҚ биосинтезі

Жоспары:

Кіріспе.

Негізгі бөлім:

ДНҚ биосинтезі.

Репликацияның негiзгi ферменттері.

Репликация кезеңдері.

Қорытынды.

Кіріспе.

Генетикалық ақпарат-организмдердің ұрпаққа беретін қасиеттері жөніндегі ақпарат. Генетикалық ақпарат нуклеин қышқылында оның негіздерінің кезегі түрінде жазылған. Ой жүзінде бұл әдіспен белокмолекуласының шексіз көп түрінің кодын жазуға болады. Генетикалық ақпарат бір ұрпақтан екінші ұрпаққа нуклеин қышқылының транскрипциясы арқылы беріледі. Генетикалық ақпарат өзгерісті, не өзгеріссіз түзетіліп сақталуы мүмкін. Бұған репарация, рестрикция, рекомбинация т. б. қатынасады.

ДНҚ биосинтезі

Репликация - ДНҚ-ның екi еселену процессi - көбiнесе жасушаның бөлiну алдында жүрiп, жасушаның бірқатар ұрпақтарында хромосомалар санының тұрақтылығын қамтамасыз етедi.

Репликация - көптеген ферментердiң қатысуымен жүзеге асырылатын күрделi процесс.

Репликацияның негiзгi ферменттерi:

Уотсон, Криктер болжамдағандай эукариоттарда ДНҚ реплекациясы жартылай сақтау (консервативті) деп аталатын жолпен жүруі керек. Олардың гипотезасын М. Мезельсон жəне Ф. Сталь радиоактивті таңбалы атом əдісін қолданып дəлелдеді. E coli бактерияларының аналық ДНҚ молекуласын азоттың ауыр N15 таңбасымен зерттегенде екінші циклдан кейін екі еселеніп өскен ДНҚ молекуласының бір тізбегі бұрынғы, аналық тізбегі, ал екінші комплементарлы тізбек жаңадан түзілген болып шықты.

Барлық екі тізбекті ДНК репликациясы жартылай консервативті болып келеді. Бірінші репликациядан кейін кез келген аналық молекуланың бір тізбегі консервативті, ал басқа бөлік жаңадан синтезделеді.

Дуплексті ДНК қолданбалы репликация жобасы.

Суреттің ортаңғы бөлігінде жартылай консервативті механизм көрсетілген. Соның ішінде - консервативті (сол жағында) және дисперсионды (оң жағында) . Сонымен қатар, басқада механизмдердің болу мүмкіндігі бар.

Аналық

молекула

Аналық

молекула

Аналық молекула

Репликация процесі мына принциптер бойынша іске асырылады:

ДНК репликациясының инициациясы

Начало репликации

Локальное расплетание

спирали ДНК

Синтез РНК-затравки

Начало синтеза

лидирующей цепи

Синтез РНК-затравок и начало синтеза

отстающей цепи

Образовавшаяся репликативная вилка

перемещается влево (вверху - лидирующая

цепь, внизу - отстающая

Хромосомалық эукариот ДНК репликациясы.

Репликация екі бағытта және әр түрлі нүктелерден бағытталады. Репликация басталатын нүкте (ori) көпіршіктердің ｫпайда болуымен жүреді.

Суретте көрсетілгендей репликативті айыршалардың қозғалуына қарай көпіршіктер үлкейіп қосылады.

ori

Қорытынды.

ДНҚ молекуласының ең маңызды қасиеттерінін, бірі - оның өздігінен екі еселенуі (репликациялануы) болып саналады. ДНҚ репликациялануы салдарынан түкым қуалаушылық ақпарат ұрпақтан - ұрпаққа өзгеріссіз, тепе-тең мөлшерде беріліп, ұрпақтардың жалғасуы қамтамасыз етіледі. ДНҚ репликациясы жасуша циклының S - синтетикалық кезеңінде жүзеге асады.

ДНҚ репликациясы кезіндегі молекулалық-биологиялық процестер эукариоттар мен прокариоттарда негізінен бірдей. Дегенмен өзгешеліктері де бар. Біріншіден, эукариоттарда ДНҚ репликациясы клетка циклының белгілі бір кезеңінде өтеді. Екіншіден, егер бактериялық хромосома репликация бірлігі -репликон түрінде болса, эукариоттық хромосомадағы ДНҚ репликациясы көптеген жеке репликондармен жүзеге асады. Нәтижесінде хромосоманың түгел ДНҚ-сы қысқа уақыттың ішінде репликацияланады.