Синапстарда қозудың берілуі

Презентация қосу

Синапстарда қозудың берілуі
Жоспары:
1. Синапс және оның түрлері.
2. Синапстардағы қозуды өткізу механизмі.
3. Синапстардың физиологиялық қасиеттері.
4. Жүйке талшықтары арқылы импульс өткiзу жылдамдығы.
5. ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР.
Синапс
Синапс — орталық нейрондық жүйенің морфофункционалды
құрылымы, ол нейронды басқа нейронды сигнал беруді немесе
нейронды эффекторлық жасушаға (бұлшықет талшығына,
секреторлық клеткаға) кепілдік береді.
«Синапс» — термині мен тұжырымдамасы C. Sherrington
физиологиясына енгізілді. Ол орталық жүйке жүйесінің
жұмысын зерттеп, 1897 жылы енгізген, шын мәнінде нейрондық
синаптич деп атаған арнайы механизмнің көмегімен бір-бірімен
байланысады. Бұдан кейінгі жылдары бұл идея бекітілді.
Нейронаралық синапстың
құрылымдық сызбанұсқасы
Нерв талшығы арқылы келген қозу синапстық көбіктегі медиатордың пресинапстық
мембранасынан өтіп, синапс аралығына құйылуына түрткі болады. Ол медиатор синапс
аралығындағы клеткаралық сұйықта диффузды түрде тарап, постсинапстық
мембрананы тітіркендіреді. Постсинапстық мембранада медиатордың әсері қайтадан
қозуға айналады.
Медиаторлар
Медиаторлардың екі түрі болады:

1. Қоздырғыш медиаторлар-ацетилхолин, адреналин, серотонин, дофамин.
2. Тежегіш медиаторлар-ГАМҚ, глицин, аланин.
Ацетилхолин, норадреналин, гамма-аминомай қышқылы (ГАМҚ), глицин, гистамин,
серотонин, дофамин.
Ацетилхолин қозуды жүйке клеткалардан ОЖЖ-ға өткізеді, симпатикалық жүйке
жүйесінің преганглийлік талшықтарынан қозуды гангийлерге
өткізеді.Парасимпатикалық жүйке жүйесімен қозуды эффекторға өткізеді,
қозғалтқыш жүйкелерден эффекторлық нейрондарға өткізеді.
Норадреналин қозуды симпатикалық жүйке талшықтардың постганглийлерінен
эффекторға өткізеді.
О Ә А
р с қ
СИНАПСТАРДЫҢ ЖІКТЕЛУІ
н
а
е
р
п
а
л р
а е а
с т т
у у т
ы ы
н м
а е ө
х т
б а к
а н і
й и з
л з у
а м
н і т
ы н ү
с е р
т і
ы б н
: а е
й
л б
а а
н й
ы л
с а
Химиялық синапстардағы қозуды өткізу
механизмі

Қоздырушы синапста:

пресинапстық
пресинапстық
мембрананың
мембрананың постсинапстық
жүйкенің ұшы
ұшы деполяризаци
деполяризаци медиатордың
медиатордың мембранада ӘП
Қозу ӘП
Қозу серпінісі
серпінісі (жүйке
(жүйке ясы
ясы (Са++
(Са++ кіруі
кіруі синапстық
синапстық медиатордың ҚПСП
ҚПСП генерациясы.
бұршағы) және
және саңылауға
саңылауға өтуі
өтуі рецептормен
рецептормен генерациясы.
медиатордың
медиатордың байланысуы
байланысуы
шығуы)
Синапстарда ҚПСП түзілуі
Тыныштық күйде
постсинапстық мембранада
үнемі пластинканың ұшы
миниатюралық потенциалы
түзіліп тұрады.
Қозу өткізген
кезде постсинапстық
мембранада қоздырғыш
постсинапстық потенциал
түзіледі.
ХИМИЯЛЫҚ СИНАПСТАРДЫҢ ФИЗИОЛОГИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ :

1.Қозу химиялық синапстарда медиатор арқылы өтеді.
2.Қозу бір жақты өтеді.
3.Тез шаршайды (медиатордың азаюынан).
4.Лабильдігі төмен 100-125 имп./сек.
5.Қозудың жинақталуы
6.Із салу
7.Синапстық кідіру (0,2-0,5 м/с).
8.Фармакологиялық заттарға іріктеп сезімталдығы .
9.Температуралық өзгерістерге сезімталдығы.
10.Іздік деполяризациясының болуы.
Электрлік синапстардың (эффапс)
физиологиялық қасиеттері .
Қозуды электр тоғы арқылы өткізеді

Қозуды екі жаққа өткізеді

Лабильдігі жоғары

Синапстық кідіру жоқ (саңылау тар)

Тек қозуды өткізеді .
Жүйке талшықтары арқылы қозу
өткiзу заңдылықтары
Электрлік 1.Екi жақтылы өткiзу. Бабухин-
мүше 1847ж. нильдiк сомда, кейiнiрек
Кюне бақаның нәзiк бұлшық
етiнде дәлелдеген.
А В А В 2.Жүйкенiң анатомиялық және
функциялық тұтастығы.
3.Қозуды оқшау өткiзу
4. Декрементсiз өткiзу
5.Жүйке шаршамайды. Жүйкенiң
бұл қасиетiн Введенский
ашқан.
Жүйке талшықтары арқылы
импульс өткiзу жылдамдығы
Алғашқы рет жүйке
талшығы бойымен қозу
өткiзiлуiнiң жылдамдығын
Гельмгольц анықтаған.

S
V = t = 27 м/ сек (бақаның
жүйкесі үшін)

t
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:
Ремизов А.Н.Медицинская и биологическая физика.М.: Дрофа, 2003.4.
Губанов Н.И., Утепбергенов А.А. Медицинская биофизика. М.: Медицина, 1978.5.
Волькенштейн М.В.Биофизика. М.: Наука, 1988.6.
Тарусов Б.Н. и др. Биофизика. М.: Высшая школа, 1968.
Назарыңызға көп
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

НЕЙРОН ҚЫЗМЕТІ. СИНАПСТАРДАН ҚОЗУДЫҢ ӨТУІ

Нейрондардың жіктелуі

Жүйке талшықтарының құрылымы

Бұлшық ет және жүйке физиологиясы

Жүйке талшықтарының физиологиясы

Нерв импульсінің физикасы

Мүше Адреналиннің нәтижесі

Эфферентті жүйке жүйесіне әсер ететін дәрілер

Ингаляциялық наркоздық заттар, олардың ветеринариядағы маңызы

Нерв тіні

Пәндер