Халықаралық құқық: түсінігі, негізгі принциптері, түрлері және қайнар көздері

Дайындаған: ГЭ 21 топ студенті Хабибуллина. А. Қ Тексерген: Қабылтаева. А. Қ

Халықаралық құқық түсінігі

Пәні: Кәсіби қызметтегі құқық негіздері

Халықаралық құқық

Халықаралық құқық - халықаралық қатынаста мемлекет пен басқа қатысушылар (субъектілер) арасындағы катынасты реттейтін заңдық принциптер мен нормалардын жиынтығы.

Халықаралық құқық

Халықаралық жұртшылық құқықтың негізгі принциптері:

күш пен қауіп-қатерді күшпен қолданбау,

халықаралық дауларды бейбіт жолмен шешу,

басқа мемлекеттердін ішкі ісіне,

құқықтендігі мен халықтардын өз жолын аныктауына араласпау,

мемлекеттердің ынтымактастығы мен егеменді тендігі,

міндеттемелерді ерікті түрде орындау.

Халықаралық жұртшылық құқықтың негізгі принциптері:

Халықаралық құқық

Халықаралық жеке құқық

Халықаралық жария құқық

Халықаралық құқық түрлері

Халықаралық жеке құқық

Халықаралық жеке құқық дербес құқық саласы ретінде, заң ғылымының саласы ретінде және дербес оқу пәні ретінде тек XIX ғ. жартысында қалыптасты. Ал Қазақстан Республикасында халықаралық жеке құқыққа деген қызығушылық тек қоғамымызда саяси және экономикалық өзгерістер енгізіле бастағаннан бастап пайда болды.

Халықаралық жеке құқық ұлттық құқық болып табылады, бірақ ол халықаралық жария құқығы мен шетел құқығымен тығыз байланыста журіп отырады. Халықаралық құқық пен жария құқығының мақсаты бір - әр түрлі саладағы халықаралық қызметтестікті күшейту. Бірақ халықаралық жария құқықта басты орынды мемлекеттердің саяси қарым-қатынастары басымдыққа ие.

Халықаралық жария құқық

Халықаралық жария құқық - негізінен мемлекетаралық қатынастарды реттейді.

Халықаралық жария құқықтың қызмет етуі үшін мынадай мәселелер өзекті болып табылады:

Халықаралық құқық мемлекеттің көпшілік таныған нормалары мен қағидаларын сақтауын міндеттей келе, олардың сыртқы саясаты мен дипломатиясын шектеп отырады;

Халықаралық құқық сонымен бірге сыртқы саясат пен дипломатияның дамуы үшін негіз бола алады;

Халықаралық құқық сыртқы саясат пен дипломатиялық қатынастарға қатысушы органдардың қызметін реттейді;

Халықаралық жария құқық

Халықаралық жария құқық өзінің жүйесінде дипломатиялық және елшілік құқық салаларын зеттейді.

Дипломатиялық құқық - бұл дипломатиялық қызметті жүзеге асыру үшін мемлекеттер арасындағы, мемлекеттер мен халықаралық құқықтың басқа да субъектілері арасындағы қатынастарды реттейтін халықаралық құқықтың саласы

1961ж. дипломатиялық қатынастар туралы Вена Конвенциясы (ҚР 1993ж. қосылуы) ;

1963ж. консулдық қатынастар туралы Вена Конвенциясы;

1975ж. универсалды сипаттағы халықаралық ұйымдармен қатынастарда мемлекеттердің өкілдіктері туралы Вена Конвенциясы

1973ж. халықаралық қорғауды пайдаланатын тұлғаларға, соның ішінде дипломатиялық агенттерге қарсы қылмыстарды жою және жазалау туралы Конвенция.

Халықаралық құқықтың қайнар көздері

Халықаралық құқықтың қайнар көздері - бұл халықаралық -құқықтық нормаларды көрсететін формалар.

Оның 4 түрі бар:

1) Халықаралық келісімшарт;

2) Халықаралық - құқықтық әдет - ғұрыптар;

3) Халықаралық конференциялар мен мәжілістердің Қорытынды Актілері;

4) Халықаралық ұйымдардың резолюциялары.

Халықаралық жеке құқықтың қайнар көздері:

1) халықаралық келісімдер;

2) ішкі заңнама;

3) сот және арбитраждық тәжірибе;

4) әдет - ғұрыптар

5) ілімдер.

Халықаралық құқықтың қайнар көздері

Халықаралық ұйымдар

Халықаралық үкіметаралық ұйымдарда егемендік болмайды, өз территориясы, тұрғыны мемлекеттің өзге де атрибуттары болмайды. Олар халықаралық құқыққа сәйкес келісімшарт негізінде егеменді субъектілерінен құрылады .

Халықаралық ұйымдардың негізгі қатынастары

1. Халықаралық нормаларды құруға қатысу құқықғы;

2. Нақты биліктік өкілеттіктерді ұйым органдарының пайдалану құқығы; соның ішінде орындалуы міндетті шешім қабылдауға құқық;

3. Ұйымға және оның қызметкерлеріне берілген артықшылықтармен иммунитеттерді пайдалану құқығы;

4. Қатысушылары арасындағы дауларды қарастыру құқығы;

Халықаралық ұйымның белгілеріне мыналар

жатады:

- халықаралық Жарғылық шарттың болуы;

- белгілі бір мақсаттардың болуы;

- сәйкесінше ұйымдық құрылымы: тұрақты органдар жүйесі және штаб-пәтері болуы;

- мүше мемлекеттер құқығы мен міндеттерінен ажыратылатын өзіндік құқықтары мен міндеттерінің болуы;

- халықаралық құқық нормалары мен қағидаларына сәйкес құрылуы;