Геодезиялық жазық тік бұрышты, геоцентрлік және референцтік координаталар жүйелері

Жазық тік бұрышты координаталар жүйесі:геоцентрлік және референцтік координаталар жүйелері.

Оқытушы: Әбілдаева Ж. О Тобы: 01-18

Жаңатас көпсалалы колледжі

Жоспар:

1. Кіріспе

2. Негізгі бөлім

2. 1. Геодезияда қолданылатын координаталар жүйесі

2. 2. Геоцентрлік координаталар жүйелері

2. 3. Референцтік координаталар жүйелері

3. Қорытынды

4. Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Геодезиялық координаталар - нүктелердің геодезиялық өлшеулер арқылы және референц-эллипсоид бетінде одан орі есептеулер арқылы алынған ендіктері мен бойлықтары. Геодезиялық координаталар берілген нукте арқылы референц-эллипсоид бетінде өтетін нормальмен байланысты.

Геодезиялық координаталар жүйесі. Жердің физикалық бетіндегі нүктелердің орындарын бастапқы жазықтықтар, бағыттар және нүктелер арқылы анықтайтын координаталар жүйесі. Геодезиялық координаталар жүйесі: кеңістіктік және жазықтықтық болып бөлінеді. Координаталардың кеңістіктік жүйесі: географиялық және полярлық жүйе болып ажыратылады. Ал географиялық координаталар жүйесі өз кезегінде: астрономиялық және геодезиялық болып бөлінеді. Жазықтық координаталар жүйесіне тікбұрышты жазық (х, у) және жазық полярлық координаталар жатады.

Координаталар - кеңістіктегі нүктенің орнын анықтайтын шамалар. Геодезияда, топографияда, жер бетіндегі нүктелердің орналасуын және көлемділігін анықтау үшін әр түрлі контурлар қолданады.

Геодезияда қолданылатын координаталар жүйесі

Кеңістік координаттар жүйесі

Координаталардың кеңістік жүйелерінің ішіндегі көпшілікке танымалысы-географиялық координаталар жүйесі. Бұл жүйеде нүктенің жер бетіндегі орны жалпы дүниежүзілік масштабта аңықталады. Олардың географиялық ендік - және географиялық бойлық人 - дейді. Географиялық (φ) экватор жазықтығы мен бекітілген Р нүктесі арқылы өтетін тіктеуіш сызық арасындағы бұрыш. Ендік экватордан бастап, берілген нүктеге дейінгі географиялық меридианның доғасымен өлшенеді де, экватордан екі жаққа солтүстікке қарай 0°тан 90°-қа дейін өзгеріп отырады.

Кеңістік координаттар жүйесі. Жер бетіндегі нүктелердің орның оның координаталары, яғни алынған координаталар жүйесінің бастапқы жазықтары мен сызықтары қатысты ізделіп отырған нүктелерді сипаттайтын шамалар арқылы анықтайды. Геодезияда қолданылатын барлық координаталар жүйелері кеңістік және жазықтық жүйелері болып екіге бөлінеді.

Жазық координаталар жүйелері

Географиялық координаталар жүйесі

Геодезиядағы негізгі координаталық жүйелер

Бұл координат жүйелері мынадай негізгі ерекшеліктерге сәйкес жіктелуі мүмкін:

Геоцентрлік координаталар жүйелері

Күн системасының құрылымы жөніндегі жалған ілім, оған сәйкес Жер әлемнің қозғалмайтын орталығы, ал оны айнала Күн, жұлдыздар, планеталар қозғалады деп есептеледі. Дүниенің геоцентрлік бейнесінің негізгі қағидаларын Аристотель мен Птолемей жасады.

Геоцентрлік координат жүйесі картаның проекциясына негізделген тегіс проекция емес. Бұл географиялық координаталық жүйе, онда Жердің орталығынан оң жақты X, Y, Z (үш өлшемді Декартты) өлшеу жүйесіндегі сфера немесе сфероид ретінде модельденеді.

Геоцентрлік координаттар жүйесі бойлық пен ендік негізінде географиялық координат жүйесімен ұқсас, мұнда бұрыштар Жердің орталығынан өлшенеді.

Референцтік координаталар жүйелері

Компоненттерде геометриялық объектілермен жұмыс істеу ұсынылады. Табиғи анықтамалық жүйелер жиі пайдаланылады, егер голономикалық координат негізі таңдалса, яғни базалық векторлар координат сызықтарына тән.

Жалпы айтқанда, жергілікті деңгейде ғана бар. Туынды топтаманың жаһандық сипаттамасы үшін әр нүктенің маңайында референс жүйесін енгізу керек және координаттар мен трансформациялау заңын бір референттік жүйеден екіншісіне ауысқан кезде анықтау керек және, әрине, негізді трансформациялау сызықтық болуы керек.