ҚАЛА МЕН АУЫЛДАҒЫ ОТБАСЫНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК

Презентация қосу

"ҚАЛА МЕН АУЫЛДАҒЫ
ОТБАСЫНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК
МӘРТЕБЕСІНІҢ БАЛАНЫҢ
ӘЛЕУМЕТТЕНУ ҮРДІСІНЕ ӘСЕРІ"

Орындаған: Жұмаханова Аружан
Тексерген: Авсыдыкова К.О
Отбасы түсінгі

Отбасы — бірлесіп күн көретін, туыстық
қатынаста тұратын адамдар тобы. Балалар
тәрбиесін жүзеге асырып, басқа да қоғамдық
тұрғыдан мәнді қажеттіліктерді
қанағаттандыратын некелік немесе туыстық
қатынастармен байланысқан адамдар тобы.
Отбасы – ертеден келе
жатқан әлеуметтік
институт. Оның қоғамдағы
құндылығыының шарты
тікелей өмірді
жалғастыруда ұрпақ әкелу,
балаларды тәрбиелеу және
олардың өзіндік санасын
қалыптастыру.
Отбасы - әлеуметтену үдерісінің
жетекші институты

Әрбір адамның жетіліп дамуында отбасы маңызды рөл ойнайды.
Сондықтан, қоғамның қай кезеңінде болмасын отбасы тәрбиесін
ұйымдастыру мәселелері ең өзекті мәселе ретінде көптеген ойшылдар
мен ғалымдарды ойландырып келген. Зерттеуші отбасын әлеуметтік
тұрғыдан зерттеу кезінде, ең алдымен, отбасындағы адамдардың тәртіп
үлгілеріне, ондағы адамдардың атқаратын қызметіне, рөліне баса назар
аударады. Осыған сәйкес отбасының қалыптасуы, ондағы ережелрдің,
жыныстық тәртіптің, болашақ ерлі-зайыптылар өздерінің туыстарымен
қатынасының жиынтығы ретінде қаралады.
Бала тәрбиесіндегі Отбасы рөлі

Әлемге әйгілі шығыс ғұлама

Әл-Фарабидің сөзімен айтсам:

«Адамға ең бірінші білім емес, тәрбие берілуі керек, тәрбиесіз берілген білім-
адамзаттың қас жауы, ол келешекте оның барлық өміріне апат әкеледі» делінген.

Осыған байланысты балаға тәрбие беруде отбасының орны бөлек.
Ата — ана — бала тәрбиесіндегі басты тұлға. Сондықтан әке де, шеше де
балаларының жан дүниесіне үңіліп, мінез-құлқындағы ерекшеліктерді жете
білгені жөн. Балалармен әңгімелескенде олардың пікірімен де санасып отырған
орынды. Өз баласымен ашық сөйлесе алмай, сырласа білмейтін ата — аналар
«Екеуміз де жұмыстамыз, кешкісін үй шаруасынан қол тимейді, баламен
сөйлесуге уақыт жоқ» дегенді айтады. Бұл дұрыс емес. Баламен сөйлесуге тіпті
арнайы уақыт бөлудің қажеті жоқ. Әке мен шеше ұл-қыздармен үй шаруасында
жұріп-ақ әңгімелесіп, ой бөлісуге неге болмасқа. Жанұядағы жанжал,
үлкендердің аузына келген сөздерді айтуы, баланың көзінше басқа біреуді сөгуі,
біреудің сыртынан өсек айтуы балаға теріс әсер етеді. Сондықтан бала алдында
әке-шешенің үй ішінің үлкендердің әдептілік танытқаны жөн.
Ауыл – тәрбие бесігі

Біз әдетте «ауыл – тәрбие бесігі» дегенді жиі
айтамыз. Бұл рас. Қазақтың дүниетанымында
«ауыл» ұғымының берік орын алғаны да
сондықтан. Бірақ қалалық мәдениеттің дамып,
өркендеуімен ауылға деген көзқарас өзгеріп
кеткені де жасырын емес. Мысалы, ауыл десек
жабайылық, артта қалушылық, бәсекеге
қабілетсіздік, тағысын тағы түсініктер қатар
жүретін болды. Ауылдан келген адамға деген
қарым-қатынас да осы тұрғыдан қалыптасқан.
Егер ойды осы арнада тарқатып, қозғар болсақ,
бұл мәселені бір жақты бағалау болар еді.
Әйтпесе, ауыл дегеніміз салт-дәстүрдің, әдет-
ғұрыптың, мәдениетіміздің, тіліміз бен діліміздің,
басқа да көптеген ұлттық құндылықтарымыздың
сақталып, дамып отырған мекені, ошағы емес пе
еді?!
Ауыл және қала
баласы

Талантты балалардың да ауылдан шығатыны содан. Өйткені
олардың дүниетанымы, ойлау қабілеті ұлттық тамырдан нәр алады.
Мұндай ортада ер жеткен адамның таланты мен қабілеті де жыл
санап шыңдалып, ашыла береді. Қалалық өмірдің өзі кісіні белгілі
бір шеңберге салып қоятындай. Адами қарым-қатынас азаяды,
уақыт жағынан шектеулілік, тақ-тұқ сөйлеу, ойды қысқа қайыру,
үстіртіндік, т.б. түрліше қалалық сипаттар ауылдың сипатынан,
ауылдың болмысынан бөлектеу болатыны белгілі. Ауыл баласы мен
қала баласын қатар қоятын болсақ, екеуі екі түрлі мәдениеттің, екі
түрлі дүниетанымның өкілі екенін бірден байқайсыз. Өйткені қалада
шарттылық көп. Ауылда табиғилық басым.
Ауыл және қала

баласы
Еңбек – ауылдың тіршілік көзі. Күнделікті өмір еңбек дейтін ұғыммен астасулы.
Мысалы, су әкелу, отын жару, көмір тасу, мал жайлау, шөп шабу, қора-қопсыны тазалау,
аула сыпыру, т.б. көптеген еңбек түрлері баланы шынықтырып, қиыншылыққа төзуге,
ауыр еңбекке шыдамды болуға, жұмысты тиянақты атқаруға, жауапкершілікке, ептілікке
тәрбиелейді. Ал қала баласы мұндай еңбектің бірін де көрмей өседі. Адами қасиеттердің
қалыптасуында еңбектің алатын өзіндік орны бар екенін ескерсек, еңбексіз ер жеткен
баланың бойында ерік-жігер, намыскерлік аздау болады. Бүгінде қаншама қала
балаларының уақыты дене еңбегінсіз өтіп жатыр. Өйткені қалада ауылдағыдай істейтін
қара жұмыс жоқ. Қалалықтардың бала еңбегіне көзқарасы да басқаша. Жасыратын несі
бар, заманауи ата-аналардың көбі балаларын еңбекке баулығысы келмейді. Баласының
еркін өскенін қалайды. Негізі, қала балаларының сабақтан тыс уақыттарда көбіне-көп
бос жүретіндерін байқайсың. Бұл тұрғыдан алғанда ауыл баласының бос жүруге уақыты
да, мүмкіндігі де бола бермейді. Әйтеуір, алдында бір міндеттер, жұмыстар даяр тұрады.
Бәріне үлгеру керек. Сөйтіп жүріп, уақыттың да қадірін біліп өседі. Яғни, бойында
уақытты бос өткізуге қарсы иммунитет қалыптасады. Сондай баладан күні ертең еліне
елеулі еңбек сіңіретін азамат өсіп шығады.. Қаланы даттаудан аулақпыз. Себебі болашақ
қалалық жерлерге ойысып жатыр
Көптеген
баланы
дамыту
Қалада орталықтар
ы бар

Зейін
арттыру
үйірмелер
Би, ән, Салт-дәстүр ұсталынат
гимнастика,
көптеген
спорттық
түрлер
Отбасы мүшелеріне
көмектесу
Ауылда

Еңбекке баулиды
Бала алдындағы Бала тәрбиелеудегі
құқығын әдіс-тәсілдерді

Бала бойына
жақсы Отбасы бала Бала құқығын
қасиеттерді
сіңірту
тәрбиесінде

Баланың денсаулығын, Баланың қарым-
тазалығын қатынас ортасын
Қорытынды

Қала мен ауыл баласының әлеуметтенуде айырмашылықтар бар,
дегенмен барлығы балаға және тәрбиеге байланысты. Тек өмір
сүріп жатқан ортасы ғана бөлек, күнделікті істеп жүрген ісі, көріп
жүрген дүниесі.
Қалада да тәртіпті, ақылды балдар бар, дәл солай ауылда да
бұзақы, тәртіпсіз балдар бар. Алайда ауыл баласы мен қала
баласына ортақ құндылықтар өте көп. Баланың әлеуметтік
жағдайы, араласатын ортасы, тұратын жері баланың мінез-
құлқына, қалыптасуына әсер еткенмен әлеуметтенуіне үрдісіне
әсер етпейді деп білемін.

Ұқсас жұмыстар

Қала мен ауылдағы отбасының әлеуметтік мәртебесінің баланың әлеуметтену үрдісіне әсері

Бала тәрбиесіндегі Отбасы рөлі

Ауыл және қала баласы

Қала көліктері

Шығармада көтерілген мәселенің әлеуметтік рөлі туралы құрылымы сақтап, сыни хабарлама жасау

Əлеуметтену кезеңдері

Отбасы құрылымы

Отбасының бірінші міндеті - ұрпақ жалғастыру қызметі

Әлеуметтік педагогтың қызметі

Қазіргі заманғы отбасының негізгі типтері

Пәндер