Ұжым: ұғымы, түрлері және педагогикалық рөлі

Ұжым. Ұжым туралы жалпы түсінік.

Ұжым - бұл көздеген мақсатқа жетудегі ұйымшылдық пен мақсаттылық, іс-әрекетімен сипатталатын адамдар тобы.

Ұжым контактылы және негізгі болып екіге бөлінеді.

Контактылы ұжым - бұл ұжым белгілері бар бастаушы топ.

Негізгі ұжым - бұл контактылы ұжымдардың бірлестігі.

Ұжым проблемасын аса зор көңіл аударып, зерттеген педагогика ғылымының қайраткерлері және халық ағарту органдарының озат өкілдері:

А. В. Луначарский,

Н. К. Крупская

Макаренко Блонский

Шацкий

Сухомилинский

А. С. Макаренко ойынша нағыз шын ұжым, мейлі ересектер, мейлі балалар ұжымдары болсын қоғамның бір мүшесі болып есептеледі.

А. С. Макаренко жеке адам тәрбиесінің қоғамдық бағыттылығы тұрғысынан ұжымның кейбір сапасын, яғни белгілерін көрсетеді:

1. Ұжым тәрбиенің мақсаты және объектісі, жеке адам ұжымнан тыс дамымайды;

2. Ұжым адамдарды жалпы мақсатқа, еңбекке және еңбекті ұйымдастыруға біріктіреді;

3. Ұжым барлық ұжымдармен табиғи байланысты қоғамның бөлігі;

4. Ұжымның өзін-өзі басқару органдары мен органдары - ұйымдастырушылары болады.

В. А. Сухомлинскийдің пікірі бойынша әрбір бала тәрбиесі ұжымдағы негізгі тәрбие құралы болады. Балалар мен тәрбиешілер арасындағы рухани қарым-қатынас ұжымдық қатынастың даму процесі деп есептелген

А. В. Лунчарский: “Жаңа адамды қалыптастырудың негізгі жағдайы ұжым болады”- деп көрсетті.

Н. К. Крупская: “Тұлғаның дамуы мен қалыптасу ортасы ұжым” - деп атап айтқан.

Оқушылар ұжымын қалыптастыру мен нығайтуда аса маңызды мәселелердің бірі - ұжым алдындағы мақсатты - перспективаны таңдау. Оны үшке бөліп қарастыруға болады:

1) Жақын перспектива - бұл күнделікті өмірде пайдаланылатын жеке адамды әр түрлі іс-әрекетке ынталандыру, қызықтыру. Оған жарыс, саяхат, т. б. жатады;

2) Орта перспектика - бұл перспективаға жыл сайын өткізілетін көрмелерге, сайыстарға қатысу, лагерге бару, т. б. жатады;

3) Қашық перспектива - бұл ұжымның немесе жеке адамның бір істі ұзақ мерзімде орындауға талаптану мақсаты. Оған келешекте білім алу, мамандық таңдау, т. б. жатады.

Педагогикалық ұжым - педагогикалық көзқарастарының, сенімдері мен іс әрекеттерінің бірлігімен ұйымдасқан оқу-тәрбие мекемесі (мұғалімдер, тәрбиешілер, директор, оқу ісінің меңгерушісі, мектеп дөрігері) қызметкерлерін біріктіреді