Қан плазмасы

Презентация қосу

ҚР Білім және ғылым министрлігі
Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті
Жаратылыстану ғылымдар факультеті

СӨЖ
Тақырыбы: Қанның ұюы.
Қанның ұю факторлары.

Орындаған:Ордабекова А.Б
Тобы:Бт-39/3.
Тексерген: Базарбаева Қ.Ж
Жоспары:
І Кіріспе
ІІ Негізгі бөлім
a) Қан. Қан плазмасы
b) Қанның ұюы.
c) Қанның ұю процесінің кезеңдері.
d) Қан ұюының түрлері.
e) Профилактикалық шаралар және емдеу
ІІІ Қорытынды
IV Пайдаланылған әдебиеттер
V Бақылау сұрақтары
Организмнің ішкі ортасына қан, лимфа және ұлпа сұйықтығы
жатады.Ішкі ортаның салыстырмалы химиялық құрамы мен
физика-химиялық тұрақтылық қасиеті арқылы организмнің
жасушалары салыстырмалы өзгермейтін жағдайларда тіршілік
етеді және сыртқы орта әсеріне көп ұшырамайды.

Организмнің ішкі ортасы

Қан Ұлпа
Лимфа
сұйықтығы
Қан

Қан – қан тамырларының ішінде болатын сұйық тін. Қан
плазмасы мен қанның формальды элементтерінен тұрады.
Адам ағзасының 5 – 9%-ы қаннан тұрады (5-6 литрдей).
Қан
Плазма Формальды
элементтер

эритроциттер

лейкоциттер

тромбациттер
Қан плазмасы
Қан плазмасы - қанның сұйықтық бөлімі. Оның құрамына (90-
92%) органикалық және бейорганикалық заттар (8-10%) кіреді.
Бейорганикалық заттың (6,5-8,5%) белоктар, ал (1,5-3,5%)
органикалық және минералды тұздардан тұрады. Плазмадағы
оганикалық заттардан ең көбі белоктар (орта есеппен 7-8%) –
албуминдер, глобулиндер және фибриноген (фибриногені жоқ
плазманы қанның сары суы деп атайды).
Эритроциттердің түрлері

Эритроциттердің түрлері
Дискоциттер (екі бүйірі қысыңқы)

Планоциттер(жалпақ)
Эхиноциттер (эритроциттердің
ескірген түрі)
Стоматоциттер(күмбез тәрізді)
Сфероциттер (шар тәрізді)
Ретикулоциттер(жас
эритроциттер)
Лейкоциттер
Лейкоциттер немесе қанның ақ
түйіршіктері – түссіз, ядролы қан
жасушалары. 1мм3 көлемінде - 4-9
мың лейкоциттер болады.
Лейкоциттердің негізгі қызметі -
қорғаныштық. Лейкоциттердің
қорғаныштық қызыметі олардың
қанда антиденелерді құрып,
бактериялардың өзіне сіңіріп, жою
қабілетіне
байланысты(макрофагтық).
Лейкоциттер түйіршікті
(гранилоциттер) және түйіршіксіз
(агранулуциттер) болып бөлінеді
Лейкоциттер
Түйіршікті Түйіршіксіз
Базофильді
гранулоциттер Лимфоциттер
Моноциттер Кіші
Нейтрофильді
лимфоциттер
гранулоциттер
Орташа
Эозинофильді лимфоциттер
гранулоциттер
Ірі
лимфоциттер
Тромбоциттер
Қан пластинкалары (тромбоциттер) – пішінсіз, түссіз, адам
қанында топтасып орналасқан қанның формальды элементтері. 1
мм3 көлемінде 400000мың тромбоциттер болады. Орташа
тіршілік ету мерзімі 5-7 тәулік. Тромбоциттер сүйектің қызыл
кемігінде түзіледі. Негізгі қызметі – қанның ұюына қатысады.
Тромбоциттердің негізгі
қызыметі.

Қызметі:
1.Ангиотрофикалық қан тамырды
қоректендіру .
2.Адгезивті агрегациялық – жабысып
үйінді құру.
3.Қанның ұюына қатысады (тромбоциттік
факторлар, ұйытуға қарсы заттар,
серотонин, адреналин, лизоцим, АТФ,
АДФ).
4.Ангиотензивтік – қан тамырын тарылту.
Қанның ұюы.
Қанның физикалық қасиеттерінің өзгеріп, сұйык күйден
қойыртпақтанып қатқылдануын ұю деп атайды. Қанның ұюы
оның маңызды қорғаныш қасиеттерінің бірі. Ол организмді
қансыраудан сақтайды. Қансырауды тоқтатуға (гемостаз) қан
тамырларынын қабырғасы, тамыр маңындағы ұлпалар, қан
плазмасы құрамындағы ұю факторлары, барлық қан торшалары
қатысады. Бұл процесте биологиялық белсенді заттар да маңызды
роль атқарады. Олар физиологиялық әсеріне қарай қанның ұюын
жеңілдететін, қанның ұюына кедергі жасайтын және ұйықты
ерітетін заттар болып бөлінеді. Қанның ұюы тізбектелген
реакциялардан тұратын күрделі процесс. Оның мәні қан
құрамындағы фибриноген белогының физика-химиялық
қасиеттерінің өзгеруінде. Ұю процесі барысында фибриноген
белогынан қышқыл пептид бөлінеді де, ол ерімейтін белок -
фибринге айналады.
Тромб негізінен ерімейтін талшықты ақуыз — фибриннен құралады.
Фибрин плазмада еріген ақуыз — фибирногеннен түзіледі. Фибрин түзілуі
үшін қанда және қан пластинкалары, тамырлар мен оларды қоршап жатқан
ұлпадер бұзылғанда пайда болатын ерекше заттар қажет. Қан ұйығанда
кальций тұздарының маңызы зор. Егер кальций тұздарын бөліп алса, қан
ұйымайтын болады. Фибрин жіпшелерінің аралығына қан жасушалары
тұтылып, іркілдек зат қызыл түске боялады. Қанның іркілдек заты үш-сегіз
минутта түзіледі.
Лимфада да фибриноген болады. Ол қан ұйитын жағдайда, бірақ қаннан
гөрі баяуырақ ұйиды.
Кейбір адамдар іштен туа қаны ұйымайтын ауруға тап болады. Мұндай
адамдар болмашы жарақаттанудан-ақ қаннан айырылып, қаза табуы
мүмкін.
Қанның ұйюы дегеніміз ағнаны қан кетуден сақтандыратын, оны
қорғанышты бейімділігі болып табылады
Қанның ұю процесінің кезеңдері.
Қанның ұю процесі үш кезеңде өрбиді. Бірінші кезең
тромбоциттердің белсенділігінің күшеюімен сипатталады. Екінші
кезеңде плазма құрамындағы факторлардың белсенділігі артып, үш
сатылы тізбектелген ферменттік процесс жүреді. Ұюдың соңғы
үшініші кезеңінде ұйық ретракциясы (фибрин талшықтарының
тығыздалуы) жүреді.
1. Алғашқы кезеңі (тамырлық-
тромбоциттік гемостаз)
2.Коагуляциялық гемостаз.
3.Соңғы кезеңі (ретракция,
фибринолиз)
Қанның
даму алғышарттары
Қанның ұюы туралы жалпы түсінікке ие болу үшін патологиялық жағдайдың
даму себептерімен танысу керек. Аурудың белсенді дамуының негізгі себебі – бұл
жарақаттар мен қантамырлары қабырғаларының тұтастығының болмауы
нәтижесінде пайда болуы. Мұндай құбылыс жүктілік кезеңінде немесе босану
кезіндегі зақымдану әсерінен дамуы мүмкін. Қанның ұюының себебі үлкен
хирургиялық отадан кейін науқастың медициналық ұсыныстарды бұзуынан
болуы да ықтимал. Ұзақ уақыт бойы отырған қалыпта жұмыс істейтін немесе
емделу кезеңіне үнемі жатуға мәжбүр болған науқастар да тәуекел тобына түседі.
Қан ұюының бұзылуы сөзсіз адам ағзасындағы эритроциттер мен
тромбоциттердің өте көп өндірілуіне әкеледі. Бұл гормоналды бұзылулар
салдарынан, зат алмасудың ауытқуынан немесе білікті дәрігермен алдын ала
кеңес алмай-ақ контрацептивтерді ұзақ уақыт қолданғаннан кейін орын алуы
мүмкін.
Қанның ұю белгілері бүйрек функциясы бұзылған және әртүрлі онкологиялық
аурулардан зардап шегетін науқастардың өмірін қысқарта алады.
Қан ұюының түрлері
Заманауи сарапшылар қан ұюының жалпы екі түрі бар деп санайды. Бұл жерде
патологиялық процестің дамуының артериялық және көктамырлы формалары
туралы айтылып отыр. Олардың әрқайсысының тағы бірнеше түрлері бар.
Қанның ұюының созылмалы және жіті формаларды да болуы мүмкін.
Артеротромбоз – артерия деформациясы болған кезде адам ағзасына елеулі қауіп
төндіреді. Қантымарлар жолының көзінің бітелуі, атеросклеротикалық түйіндер
апоплексиялық жағдайды дамыту қаупін елеулі түрде арттырады.
Артериялық түрі кезінде ауру көбінесе ішекте дамиды және жоғарғы
шажырқайлық артерия бөгеттеліп қалады. Мұндай құбылыстар жынысына
қарамастан, егде жастағы адамдарға тән болады. Клиникалық ауру атеросклероз,
эндокардит және миокард инфарктісі аясында қатты дамып отырады.
Атеросклероздық жағдай ең қауіпті болып саналады, өйткені уақытылы және
сауатты емдеу ғана пациентті мезгілсіз өлімнен құтқарады.
Ішекте қан ұюының алғашқы белгілері іште өткір ауырсынуды сезіну, бұл
көбінесе ұстамалы сипатта болады. Қолайсыздықты және ауыруды жою
тура қанның қай жерде ұйып қалғанына тікелей байланысты. Көптеген
пациенттер құсудан және жүрек айнуынан, жүректің жиі соғысынан, дене
температурасының жоғарылауынан зардап шегеді. Белгілер әлдеқайда
айқын көрінеді, өйткені түйіндер өлшемі артып, қантамырының ішкі
кеңістігін толтырады.
Көктамырлы жолдың ішінара немесе толық бітелуі флеботромбоз деп
аталады. Қанның ұйып қалған жері бір көктамырдың немесе
коллатеральдің жолын жабады (ішінара немесе толық), бұл көктамырлық
жүйенің құрамдас бөліктерінің жұмыс істеуінде маңызды мәселелер
туындатады. Науқаста әрдайым қабыну әрекеттерінің ауыр белгілері
біліне бермейді. Ең айқын көрінісі ағзаның улануы болып табылады. Тері
қабаты қызарады, қанның ұйыған жерінде ауыру сезімдері пайда болады.
Көбінесе науқастар жылдам өсіп келе жатқан ісінудің пайда болуын
байқайды.
Профилактикалық шаралар және
емдеу
Ламифарэн» препараты қан ұюының қалыптасуына қарсы күрес
үшін инновациялық және ең өнімді құрал болып табылады. Өнім
қоңыр теңіз балдырларының негізінде жасалған толықтай табиғи
құрамдас бөліктерге ие. Біздің ата-бабаларымыз бұл өсімдіктің
емдік қасиеттері туралы білетін, бүгін де сіздің өнімнің қауіпсіздігі
мен тиімділігін жеке тексеруге мүмкіндігіңіз бар.
Құрамына қарай «Ламифарэн» адам қанының құрамына
айтарлықтай жақын, сондықтан оны ағза керемет сіңіреді және оған
кешенді түрде сауықтыру әсерін сыйлайды. Пациент оны
қабылдағаннан кейін 15-20 минуттан соң-ақ өнімнің белсенді
әрекетіне көңіл аударады. Өнімнің сіңірілу деңгейі 98 пайызға
жетеді.
«Ламифарэнді» дайындау кезінде сарапшылар тобы көптеген
зерттеулерге жүгінді. Олар өнімнің қауіпсіздігін дәлелдеуге
көмектесті. Өнімнің қарсы көрсетілімдері жоқ және оны қабылдауда
еш шектеу қойылмайды, сондықтан оны барлық жастағы балалар,
сондай-ақ жүкті немесе емшекпен емізетін әйелдер де қолдануы
мүмкін. Өнім қанның ұюымен өте жақсы күреседі, оларды толық
жойып, адам ағзасынан түйіндерді сыртқа шығарады. Тиімді әсерге
қол жеткізу үшін, құралды үнемі пайдалану керек.
«Ламифарэн» кез-келген синтетикалық қоспаларсыз жасалған, бұл
оны қазіргі заманғы науқастарға ұсынылатын дәрілік
препараттардан ерекшелеп тұрады. Өнім консерванттарсыз, хош
иістендіргіштерсіз және дәм күшейткіштерсіз дайындалады.
Аурудың алдын-алу немесе емдеу мүмкіндігінше тиімді болу үшін,
өнімді араластырмай, таза күйінде қолданған жөн.
Қорытынды.
Қан тамырларының қабырғалары қан ұйығыштары немесе қан
тамырлары арқылы бітеліп қалатын ауру қан ұюы деп аталады. Бұл
сырқат қазіргі заманғы адамға айтарлықтай қауіп төндіреді, себебі ол
жергілікті немесе жалпы айналымды бұзуы мүмкін. Көбінесе, аяқ пен
қолда қан ұюы пайда болады. Мұндай құбылыстар адамға өте нашар
қолайсыздықтар тудырады.
Ең жиі кездесетін қанның ұюы, бұлшықеттердің тереңде орналасқан
тамырларына әсер етеді. Оның ең кішкентай көріністерін ескерусіз
қалдыруға болмайды, өйткені уақытылы және тиісті емнің болмауы
жүрек-қантамырлары жүйесі, өкпе және қан аурулары мүшелерінің
жұмысында айтарлықтай ауытқулар тудыруы мүмкін. Жүректің немесе
өкпедегі негізгі тамыр толық жабылған жағдайда бұл өлімге әкеліп
соқтыруы сөзсіз.
Қолданылған әдебиеттер:
1. Цитология және гистология. Оқу құралы. Сапаров Қ.Ә.
— Алматы: Қазақ университеті, 2009. - 128 бет.
2. Биоморфология терминдерінің түсіндірме сөздігі / —
Алматы: «Сөздік-Словарь», 2009 жыл. Вирусология,
иммунология, генетика, молекулалық биология.
3. Орысша-қазақша сөздік. – Алматы, «Ана тілі» баспасы,
1993 жыл. Әлімқұлова Р., Сәтімбеков Р. Ә
4. https://baribar.kz/student/8221/qannynh-uyuy/
5. https://lamifaren.kz/kk/qoldany-korsetilimder/%D2%9B
anny%D2%A3-%D2%B1yuy
Бақылау сұрақтары

1. Қанның ұю процесі неше кезеңнен тұрады.
2.Қан ұюының түрлері.
3.Қан плазмасы.
4.эритроциттердің қызыметі мен түрлері.
5.Лейкоциттер .
6.Тромбоциттер.
7.Қанның ұюы.
8.Профилактикалық шаралары .
9.Қанның ұюынан пайда болатың аурулар.

Ұқсас жұмыстар

Қанның құрамы мен қасиеттері

ҚАН ПЛАСТИНКАЛАРЫ

Қан жасушалары мен қан құрамы

Жүрек Қан тамырлары

Қанның реологиялық қасиеттері

НЬЮТОНДЫҚ СҰЙЫҚТЫҚТАР

ҚАН ӨКПЕДЕ

Қан жасушалары

НЬЮТОНДЫҚ СҰЙЫҚТАР

Сұйытылған ерітінділер

Пәндер