НАТУРАЛ САН ЖӘНЕ НӨЛЬ

Презентация қосу

НАТУРАЛ САН ЖӘНЕ
НӨЛЬ
ОРЫНДАҒАН;ӘБЕН НУРЗИЯ
ТОБЫ:К102-16
ЖОСПАР

• 1 Кіріспе
• 2 Негізгі бөлім
• 2.1Натурал сан және нөль
• 2.2Натурал сандар жиыны ұғымын меңгеру
• 2.2Натурал сандардың қасиеттері
• 2.3Нөл саны туралы
• Қорытынды
КІРІСПЕ

• Цифрлардан әр түрлі сандар құрастырылады.
• Сөзімді бастамас бұрын сан деген ұғымның өзі
нені білдіреді. Осыған тоқталып өтуді жөн
көріп тұрмын. Сан – математикадағы
заттардың, нәрселердің мөлшерін анықтауға,
санаудың немесе өлшеудің нәтижесін
өрнектеуге арналған бірліктерден
құрастырылған жиын.

• Цифрлар әріптерге қарағанда аз. Олар бар
болғаны он цифр – 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9. Мені осы
сандар қалай пайда болғаны қызықтырады.
Қандай да бір нәрсені есептеу үшін 1,2,3,4 және т.б. сандар қолданылатыны белгілі. Санау үшін
пайдаланылатын сандар натурал сандар деп аталады. 1 саны – ең кіші натурал сан.
Өсу ретімен жазылған 1,2,3,4,5,... натурал сандар натурал қатарды немесе натурал сандар
қатарын құрайды. Өсу ретімен жазылған 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15,... натурал
сандар натурал қатарды немесе натурал сандар қатарын құрайды.
1 – саны натурал қатардың ең кіші саны, ал ең үлкен сан болмайды.
0 натурал санына жатпайды.
Сандар 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 белгілері арқылы жазылады.
Натурал сандарды жазу үшін қолданылатын белгілер цифрлар деп аталады. Жұп, тақ цифрлар
болып бөлінеді
Жұп сандар деп қандай сандарды айтамыз?
Жұп сандар дегеніміз 2-ге қалдықсыз бөлінетін сандар.
Жұп сандарға: 2, 4,6,8,10,12,14,16,18,20...... деген сандар жатады.
Тақ сандар деп қандай сандарды айтамыз?
Тақ сандар дегеніміз 2-ге қалдықпен бөлінетін сандар.
Тақ сандарға: 1,3,5,7,9,11,13,15,17,19,21.......
Әрбір натурал сан разрядтарға бөлінеді. Разрядтар оңнан солға қарай бірлік, ондық, жүздік
және т.с.с. Оқылады
Санның жазылуындағы алғашқы үш разряд бір топқа біріктіріліп, бірліктер класы деп аталады.
Бұл класс бірліктер, ондықтар, жүздіктерден тұрады.
Төртінші, бесінші, алтыншы разрядтар мыңдықтар класын құрайды. Оған мың, он мың, жүз
мыңдардың бірліктері кіреді.
Кестеде көрсетілгендей, мыңдықтар класынан кейін миллиондар класы, одан кейін
миллиардтар класы және т.б. жалғаса береді.
Цифр – бұл таңба. Олар:

0 1 2 3 4 5 6

8 9
• Егер натурал сандарды бірінен соң бірін
• Заттарды немесе жазса, онда натурал сандар қатары шығады.
Оның шексіз екенін көрсету үшін, соңына көп
ұғымдарды санау нүкте қойылады:

үшін қолданылатын • 1, 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, ...100, 101...
1000, 1001, ...
сандарды натурал
• Егер натурал сандар қатарынан кез келген
сандар деп атайды. бірнеше сандарды ретімен жазсақ, онда ол
натурал сандар қатарының кесіндісі болады.
• Заттарды немесе • 8, 9, 10, 11, 12, 13 – бұл натурал сандар
ұғымдарды санау қатарының кесіндісі.

үшін қолданылатын • 8, 9, 10, 12, 11, 13 – бұл натурал сандар
қатарының кесіндісі емес, себебі сандар
сандарды натурал ретімен тұрған жоқ.

сандар деп атайды. • 8, 9, 10, 12,13 – бұл натурал сандар
қатарының кесіндісі емес, себебі 11 саны жоқ.
натурал
Натурал сандардың сандар
қасиеттері қатары
шексіз, себебі
оның «ең
натурал сандар соңғы
натурал сандар
қатарының әрбір келесі мүшесі» деп
қатары 1-ден
мүшесі алдыңғысынан саналған кез
басталады;
1-ге артық келген үлкен
натурал
санның өзіне
бірлікті қосу
арқылы
келесі
мүшесін
алуға болады
НӨЛ САНЫ ТУРАЛЫ
• Нөлдің ең алғашқы нышаны б.з.б.
V ғасырда Вавилон
математиктерінің алпыстық санау
жүйесінде ерекше таңбамен
(қосарланған сына тәрізді)
бейнеленіп жазылған. Грек
математиктері
вавилондықтардың 60-тық санау
жүйесін қабылдап алып, әлгі қос
сынаның орнына өздерінің
«ештеңе жоқ» — «Оуден» деген
сөзінің алғашқы әрпі — «О-мен»
белгілеп жазған. Осы белгіні үнді
математиктері біздің
заманымыздың V-VI
ғасырларында қайта жаңғыртып,
өздері ұсынған ондық санау
жүйесінде пайдаланған.
• «Нөлдің кез келген тиянақты санды жоққа шығару болып
табылатындығынан оның маңызы жоқ деуге болмайды. Керісінше,
нөлдің әбден тиянақты мазмұны болады. Барлық оң және теріс
шамалардың арасындағы шекара ретінде ол белгілі бір сан болып
қана қоймайды, сонымен бірге өзінің табиғаты бойынша барлық
басқа, өзі шектейтін сандардан маңызды сан болып табылады.
Расында, нөлдің кез келген саннан өзге саннан мағынасы мол. Кез
келген санның оң жағынан қатарласып, ол біздің санау жүйемізде
әлгі санды он есе арттырады… Нөл өзіне көбейтілетін басқа кез
келген санды жойып жібереді… Қайсы бір теңдеудің шынайы
маңызы… тендеу нөлге теңестірілсе ғана… әбден анық байқалады».

• Нөл көп мәнді цифрлардың немесе ондық бөлшектердің
жазылуында белгілі бір разрядтың болмайтындығын білдіретін цифр
ретінде қолданылады. Нөлдің өзгедей қасиеттері: а*0=0; а-а=0;
егер ab=0 болса, онда не а=0 немесе b=0 болмақ.
ҚОРЫТЫНДЫ

• Халық аузындағы есептердің сипаттары әр
ғасырда өмірге келген, атадан балаға мұра
болып қалған, ауыздан-ауызға тараған
ұлттық мазмұнды есептер қазақ халқының
тыныс-тіршілігін, әл-ауқатын, өмірге
араласуын, мақсатқа жету ізін, дүние
танымын, халық тәрбиесінің сыр-сипатын
бейнелейді. Халықтық математикада біресе
жұмбақ, біресе өлең, біресе ертегі, ұйқасын
табу, сиқырлы ой айту түрлерін кездестіруге
болады.
• Ал сандарсыз біз
уақытты да, күнді де
белгілей алмас едік.
Сандарсыз біз
заттарды да сатып
ала алмаймыз.
Өзімізде бар нәрсені
қайта санау үшін
немесе бізге тағы да
қанша қажет
екендігін сандардың
көмегіме

Ұқсас жұмыстар

«Жазықтықтағы тік бұрышты координаталар жүйесі.Координаталары бойынша нүктені салу» тақырыбына есептер шығару

Ондық бөлшектер

Ондық бөлшекті натурал санға бөлу

Ондық бөлшектерді қосу және азайту

Иррационал сандар

Жұп сандар

Тік бұрыштан кіші бұрыш

Бөлшек сандар немересі

Оқыту әдістемесі

Сандар

Пәндер