Оқиға орнын тексеру кезеңдері

Тақырып 12.

Тексеру, куәландыру және эксгумация кезінде іс жүргізу құжаттарын әзірлеу

1. Тексеру, куәландыру жүргізу ерекшеліктері және оларды тіркеу.

Тексеру - бұл тергеушінің немесе анықтауды жүргізуші адамның тікелей қабылдауынан, талдауынан және бекітуінен, оқиғаның жағдайын, іс үшін маңызы бар барлық жағдайларды, қылмыстың іздерін және басқа да заттай дәлелдемелерді (ұжымдық ұғым) анықтау мақсатында құрылған тергеу әрекеті.

Тергеу қарауының тактикасының жалпы ережелері:

1) қарап-тексерудің кезек Күттірмейтіндігі оны қажеттілік туындағаннан кейін дереу жүргізуден тұрады

2) тексерудің объективтілігі, толықтығы және жан-жақтылығы қылмыс жасалған кездегі нақты деректердің барынша көп шеңберін тиімді анықтауды, бекітуді, зерттеуді және бағалауды білдіреді

3) мақсаттылық тек тергеліп жатқан қылмысқа қатысы бар нақты деректерді іздеуден, табудан, зерттеуден тұрады

4) қарап-тексеру кезінде ғылыми-техникалық құралдар мен әдістерді, сондай-ақ мамандардың көмегін пайдалану болып табылады

5) зерттелетін объектілермен жұмыс істеудің криминалистік қағидаларын сақтау

6) тергеу іс - әрекетіне бірыңғай басшылық ету-барлық іс-қимылдар кешенін ұйымдастырушы болып табылатын тергеушінің басшылығымен тергеу-жедел тобының барлық қатысушылары жұмыс істейтін қарап тексеруді жүргізуді көздейді

7) тексерудің белсенділігі тергеушінің мүдделі адамдардың ниетіне немесе жеке көңіл-күйіне қарамастан, өзінің қызмет жағдайына байланысты тексеру жүргізетіндігінде

8) қарап-тексерудің әдістемелігі қарап-тексерілетін объектілердің ерекшелігін ескере отырып, оларды зерттеудің неғұрлым тиімді тәсілдері мен әдістерін қолдана отырып, оны дұрыс ұйымдастырудан және жоспарлы түрде жүргізуден тұрады

9) қарап-тексеру дәйектілігі қарап-тексеру кезіндегі іс-қимылдың белгілі бір тәртібін көздейді, оны іс жүргізу процесінде тергеуші басшылыққа алады.

Тексеру түрлері:

1) оқиға болған жерді қарап шығу;

2) мәйітті сырттай қарап-тексеру;

3) заттай дәлелдемелер болуы мүмкін заттарды қарап-тексеру;

4) құжаттарды қарау;

5) оқиға орны болып табылмайтын жергілікті жер учаскелері мен үй-жайларды қарап-тексеруді жүзеге асырады;

6) жануарлар мен олардың өлекселерін қарап-тексеру;

7) куәландыру (тірі адамның денесін қарап-тексеру) .

Оқиға орнын тексеру-

бұл жағдайды зерттеу және белгілеу, қылмыстың іздерін және басқа да заттай дәлелдемелерді табу, алып қою және зерттеу, қылмыс оқиғасы, оның механизмі, қатысушылары туралы нұсқаларды ұсыну және тексеру, сондай-ақ іс үшін маңызы болуы мүмкін басқа да міндеттерді шешу мақсатында тергеушінің оқиға орнын тікелей қабылдауынан тұратын шұғыл тергеу әрекеті.

Тергеу қарауының тактикасының жалпы ережелері:

1) оқиға орнының материалдық жағдайымен танысу (тікелей), қылмыстық оқиға нәтижесінде туындаған өзгерістердің фактілері мен сипатын анықтау;

2) оқиға орнында болған жекелеген мән-жайлар арасындағы себеп-салдарлық байланыстарды зерттеу, зерттелетін оқиға туралы ақпарат алу;

3) қылмыс іздерін және өзге де дәлелдемелерді табу, тіркеу, алдын ала зерттеу және алып қою;

4) кезек күттірмейтін тергеу әрекеттерін, жедел-іздестіру және өзге де іс-шараларды жүргізу үшін деректер алу болып табылады;

5) қылмыс жасауға ықпал еткен мән-жайларды анықтау.

Тексеру барысында тергеуші келесі сұрақтарға жауап алуы керек:

1) оқиға орнында не болды (контрабанда, контрафактілік және т. б. ) ;

2) қылмыс жасалған кезде;

3) қылмысқа қанша адам қатысты;

4) қылмыскерлер оқиға орнына қандай жолмен келді және қандай бағытта кетіп қалды;

5) қылмыскерлер оқиға орнына білінбей келе ала ма;

6) оқиға орнында болған оқиғаны қайдан және кім көрді;

7) қылмыскерлер оқиға орнында қанша уақыт болды;

8) қылмыскерлер оқиға орнында қандай із қалдырды (аяқ киім, қол, бұзу құралдары) ;

9) қылмыс жасаған адамдарды қандай белгілер көрсетеді;

10) инсценировка белгілері бар ма және т. б.

Оқиға орнын тексеру кезеңдері:

1) дайындық;

2) жұмыс (немесе зерттеу) ;

3) қорытынды

Дайындық кезеңі (шыққанға дейін және оқиға орнында) :

Оқиға орнына шыққанға дейінгі дайындық мыналарды қамтиды:

1) оқиға орнын күзетуді қамтамасыз ету;

2) зиянды салдардың алдын алуға шаралар қолдану;

3) куәгерлердің болуын қамтамасыз ету;

4) тиісті мамандардың келуін қамтамасыз ету;

5) қарап-тексеру кезінде пайдаланылатын ғылыми-техникалық құралдарды дайындауды қамтиды.

6) оқиға орнында тексеруге дайындық мыналарды көздейді:

7) жәбірленушілерге медициналық көмек көрсету шараларын қолдану;

8) оқиға орнынан бөгде адамдарды шығаруды;

9) куәгерлерді және басқа да адамдарды (қажет болған жағдайда) қарап-тексеруге қатысуға тарту және оларға олардың құқықтары мен міндеттерін түсіндіру;

10) оқиға, жағдай және қарап-тексеру сәтіндегі оның өзгеруі туралы ақпарат алу үшін көрген адамдардан жауап алу болып табылады;

11) қарап-тексеру жағдайларын жақсартуға бағытталған өзге де іс-қимылдарды (жарықтандыру, қосымша ғылыми-техникалық құралдарды пайдалану және т. б. ) жүргізу көзделуге тиіс. )

Жұмыс (немесе зерттеу) кезеңі мыналарды қамтиды:

Жалпы (статикалық) тексеру. Бұл кезеңде, әдетте, оқиға орнына шолу жасалады, жалпы жағдай суретке түсіріледі және тексеру басталғанға дейін объектілердің жағдайы (бағдарлау және шолу фототүсірілімі), тексерілетін аумақтың шекаралары анықталады, егжей-тегжейлі тексеру жоспары белгіленеді.

Тексеру әдісін таңдау. Тексеруге жататын кеңістікті қандай тәсілмен қамту; қай бағытта қозғалу; оқиға орнының жекелеген учаскелерін қандай ретпен қарау; оқиға орны жағдайының жекелеген элементтерін қандай тәсілмен зерттеу; не нәрсеге назар аудару және кейіннен тексеру хаттамасында және басқа да құралдармен белгілеу қажеттігі шешіледі

Толық (динамикалық) тексеру. Бұл оқиға орнындағы нысандарды мұқият зерттеу. Осы тексеру кезінде табылған іздер мен заттар, болжамды түрде тергелетін оқиғамен байланысты, бастапқыда табылған жерінде тіркеледі (тораптық және егжей-тегжейлі фототүсірілім жүргізіледі), жақын тұрақты бағдарларға (құрылысқа, жеке ағашқа, жолға, көпірге және т. б. ) дейінгі қашықтықты өлшеу жолымен олардың қоршаған ортаға қатысты жағдайы анықталады. Заттар ауыстырылады, барлық жағынан тексеріледі, оларды өлшеу жүргізіледі, жеке белгілер, Криминалистика ерекшеліктері анықталады: анықтамалар, схемалар, кестелер, диаграммалар, ұсынымдар

Оқиға орнын тексеру тәсілдері. Дөңгелек әдіс-бұл тексеру дөңгелек спиральда жүргізілетіндігінде. Жекелеген жағдайларда-орталықтан периферияға( эксцентрлік тәсіл), басқа жағдайларда - перифериядан орталыққа (концентрлік тәсіл) . Оқиға орнының орталығы оқиға орны болып табылады - бұзу, ұрлау, мәйіт және т. б. сызықтық әдіс - алдын - ала белгіленген сызықтық алаңдар-жолақтар бойынша тексеруден тұрады. Мұнда қозғалыс бағытын тергеуші таңдайды-солтүстіктен оңтүстікке, шығыстан батысқа және т. б. Тораптық тәсіл-үй-жайларды (жеке тораптар бойынша), мысалы пәтердегі бөлмелерді, құрылыстарды, жергілікті жер учаскелерін жүйелі тексеруден тұрады.

Оқиға орнын тексерудің соңғы кезеңі. Бұл кезеңде оқиға болған жерді тексерудің қорытындылары шығарылады, алынған іздер мен заттар буып-түйіледі, оқиға болған жерді тексеру хаттамасы және оған жоспарлар, схемалар, суреттемелер түрінде қосымшалар жасалады. Тергеу әрекетіне қатысушылардан келіп түскен мәселелер шешіледі.

Тексеру нәтижелерін тіркеу-бұл тергеушінің оқиға орнында тапқан барлық іс-әрекеттерінің, оқиға орнында жасаған іс-әрекеттерінің сипаттамасының, оқиға жағдайының жалпы көрінісін, сондай-ақ оқиға орнының жекелеген элементтерінің қасиеттерін, жай-күйін және белгілерін заңмен белгіленген нысанда құжаттау.

Оқиға болған жерді қарап тексеру хаттамасы қарап тексеру нәтижелерін көрсететін негізгі процестік құжат болып табылады.

Хаттама болуы керек:

1) тергеуші және басқа да қатысушылар оқиға болған жерде тапқан барлық нәрсенің дәл және дәйекті сипаттамасын ұсынады. Хаттамада оқиға болған жердің, оның элементтерінің дәл ғана емес, сондай-ақ анық, қолжетімді сипаттамасы болуға тиіс; хаттаманың айқындығы мен қолжетімділігі жалпы қабылданған терминологияны қолдану арқылы қамтамасыз етіледі (хаттамада "шамамен", "дерлік", "жақын", "жақын" және т. б. сияқты айқындалмаған сөздер болмауға тиіс. ) ;

2) оқиға орнында анықталған және іске қатысы бар барлық нәрсенің толық сипаттамасымен; ;

3) оқиға орнында анықталған адамның объективті сипаттамасымен қамтамасыз етіледі. Хаттамада табылған фактілердің, құбылыстардың тұжырымдары, түсіндірмелері, түсіндірмелері, тергеушінің белгілі бір табылған іздердің пайда болу механизмі, табылған құралдардың шығу тегі мен керек - жарақтары туралы түсініктері және т. б. болмауы керек. ;

4) мақсатқа ұмтылған баяндалған. Ол тек тексеруге тікелей қатысты нәрсені ғана көрсетуі керек және хаттаманы сипаттамасымен кешіктіретін және іс үшін маңызды емес артық ештеңе болмауы керек;

5) қылмыстық-процестік ережелерді сақтай отырып жасалған және қажетті деректемелері бар.

Оқиға орнын қарап шығу хаттамасының құрылымы:

Оқиға болған жерді қарап шығу хаттамасының бірінші бөлімі - кіріспе-мынадай мәліметтерді қамтиды:

1) қарап-тексеру жүргізілген күн-күні, айы, жылы;

2) қарап тексеру жүргізілген орын;

3) қарап-тексеруді жүргізген адамның лауазымы, арнаулы атағы және Тегі көрсетілуге тиіс;

4) куәгерлердің тегі, аты және әкесінің аты, ал қажет болған жағдайларда олардың мекенжайлары;

5) қарап-тексеруге қатысқан маманның лауазымы, арнаулы атағы, тегі, аты және әкесінің аты;

6) қарап-тексеруге әрбір өзге қатысушының тегі, аты және әкесінің аты, ал қажет болған жағдайларда олардың мекенжайлары;

7) қарап-тексеру жүргізуге және оның нәтижелерін тіркеуге қатысты ҚР ҚПК-нің баптарына сілтеме;

8) қарап-тексеру жүргізуге себеп көрсету;

9) қарап-тексеруді бастау және аяқтау уақыты;

10) қарап-тексеруді жүргізу шарттары (жарықтандыру, жергілікті жерді қарап-тексеру кезіндегі ауа-райының жай-күйі және т. б. ) )

Қарап - тексеру хаттамасының екінші бөлігі - сипаттау-қарап-тексеру кезінде белгіленген барлық мән-жайлардың баяндалуын қамтиды. Ол еркін нысанда жасалады.

Хаттаманың сипаттамалық бөлігінде егжей-тегжейлі сипатталған:

а) оқиға орнының шекарасы және оның орналасқан жері; оқиға орнының жалпы сипаттамасы. Мысалы, үйде қылмыс жасаған кезде оқиға орнының жалпы сипаттамасына ғимараттың мекен-жайы, мақсаты, едендер саны, ғимараттың қоршаған ортаға қатысты орналасуы кіреді;

б) оқиға орнына апаратын жолдар, үй-жайға кіру және шығу жолдары;

в) зерттелетін оқиға болған үй-жайдың қабырғалары, төбелері, терезелері, едені, жарықтандырылуы және жылытылуы;

Ұқсас жұмыстар

Өндірістік жазатайым оқиғаларды тергеп-тексеру және тіркеу

ЖАСАНДЫ ТЫНЫС АЛУ

Зардап шегушіні қарау

Сайыс кезеңдері

Өндірістегі жазатайым оқиғалар

ОҚИҒА КЕЙІПКЕР

СЮЖЕТТІК ЭЛЕМЕНТТЕР

Оқиғаның ықтималдығы және оның қасиеттері

Әлеуметтік зерттеу әдісі