Жоңғар басқыншылығына қарсы Отан соғысының басталуы

Презентация қосу

Жоңғар
басқыншылығына
қарсы Отан
соғысының
басталуы
Тәуке Қайып хан
хан
Сұлтандардың
дербес билікке
ұмтылуы
Кіші Орта Ұлы
жүз жүз жүз
Әбілқайыр Болат
Сәмеке Жолбарыс
Күшік
XVIII ғасырдың
Басында Қазақстан
Аумағына қауіп
төндіргендер

-Еділ қалмақтары
-Жоңғарлар
-Башқұрттар
-Орал казактары
-Сібір казактары
Жоңғар
Мемлекетінің
құрылуы
1635 жылы Батыр
қонтайшы
құрды
1640 жылы “Далалық
жарғы”
Әскери заңдар
жинағы
100 мыңға Оқ-дәріні
жететін атты Күкірт пен
әскер селитраның
қосындысынан
Әскери
жасай алған
қуаты
XVII ғ
аяғында Зеңбірек
білтелі жасауды
мылтық швед тұтқыны
пайда болған Иоган Густав Ренат
үйреткен
Жоңғарлардың
қазақ жеріне
қызығу себептері:
-Сауда жолдарына бақылау орнату;
-Еділ қалмақтарымен байланыс
орнату;
-Алым-салық төлейтін халық санын
көбейту;
-Шұрайлы жерлер мен сауда-қолөнер
орталықтарын басып алу;
-Жергілікті тұрғындарды тәуелділікте
ұстау
Жоңғар хандығы ХVІІ ғасырдан бастап қазақтардың шұрайлы жайылымды жерлері
мен Сыр бойындағы қалаларын жаулап алуды көздеді. Жоңғарлардың қазақ жеріне ең
ірі жорығы 1723 жылы ерте көктемде басталды. Бұл оқиға тарихта«Ақтабан
шұбырынды, Алқакөл сұлама»деп аталады.
Осы жылғы жұттан күйзеліп шыққан халық ерте көктемде жуанның жіңішкеріп,
жіңішкенің үзілертұсына қатар келген жаудың жойқын шабуылына тойтарыс бере
алмады. Жұт кезінде ашыққан қазақтар қайыңның сөлін ішіп, жандарын сақтауға
тырысты. Сондықтан тарихта осы кезең«Қайың сауған»деп те аталады.
Шапқыншылықтан қажыған халық көрші мемлекеттердің территориясына өтіп кетуге
мәжбүр болды.
«Ақтабан шұбырындыға» ұшыраған қазақ халқының ауыр тағдырын Шәкәрім
Құдайбердіұлы былайша сипаттады:
«Сырдан қалмақ қуған соң біздің елді,
Күні-түні шұбырып Шуға келді.
Табан тиіп жүре алмай, халі құрып,
Сұлап жатты айнала Саумал көлді.
Сонда Шақшақ Жәнібек сөз сөйлепті:
«Балалар! Осы жолды ұмытпа, – депті,
«Ақтабан шұбырынды» – мұның аты,
Құдай қосса, алармыз біз де кекті!». Шәкәрім Құдайбердіұлының деректері бойынша
Қазақтардың үштен екі бөлігі қырғынға ұшыраған.
Халықтың басына түскен ауыр кезде «Елім-ай» зарлы әні шықты. Бұл ән
шапқыншылықтың қазақ жеріне әкелген қайғылы жағдайын толық сипаттайды.
1723-1727 жылдар
Ақтабан
шұбырынды,
Алқакөл сұлама

Елім-ай әні
Қаратаудың басынан көш келеді,
Көшкен сайын бір тайлақ бос келеді.
Ел жұртынан айрылған жаман екен,
Екі көзге мөлтілдеп жас келеді...
Орта жүз Самарқан
төңірегіне

Кіші жүз Хиуа мен Бұхар
хандықтарына

Ходжент
Ұлы жүз арқылы
оңтүстікке
жылжыды
Қазақт ардың
Жеңілу с ебептері:
1-Қазақ жүздерінің бытыраңқылығы
2-Жоңғарлардың бұл шабуылға өте
мұқият дайында луы;
3-Жұт;
4-Аймақт ағы геос аяси жағдайды
Жоңғарлар тиімді пайда ланды;
5-Шабуылдың тұтқиылдан жас а луы;
6-Жоңғарлардың жақсы қарулануы,
әрі соғыс қимылдарын жүргізудің
мол тәжірибе сі

Ұқсас жұмыстар

Ұлы Отан соғысының басталуы

ЖОҢҒАР ШАПҚЫНШЫЛЫҒЫНА ҚАРСЫ ОТАН СОҒЫСЫНЫҢ БАСТАЛУЫ

ҚАЗАҚ – ЖОҢҒАР ҚАТЫНАСТАРЫ

Қазақ халқының жоңғар басқыншыларына қарсы азаттық күресі туралы

Қазақ халқының күш біріктіре бастауы

Шайқасқа Кіші жүздің ханы

Қазақ халқының жоңғар басқыншыларына қарсы азаттық күресі

Қазақ хандығының әскері

Ғалым өмірі тірек сызбаларда

Қасым Аманжоловтың отбасы

Пәндер