Герберт Спенсердің әлеуметтік көзқарасының мәні

Презентация қосу

Герберт Спенсердің
әлеуметтік көзқарасының мәні
Орындаған: Романов Аман
Тексерген: Тусупова Гүлзира Нұркенқызы
• Герберт Спенсер (1820-1903 ж.ж.) -
ағылшын философы, әлеуметтанушыс
ы, психологы және инженер,
әлеуметтанудың негізін
қалаушынардың бірі, әлеуметтанудағы
эволюционизмнің классигі.
1820 жылы Англияның Дерби деген
шағын каласында мектеп мұғалімінің
отбасында дүниеге келді. Спенсер өз
өмірінің көп бөлігін тұрлі
академиялык және ресми
қызметтерден бас тарткан тәуелсіз
ғалым және публицист ретінде
өткізеді.
«Бастаудың негіздері» "Әлеуметтану зерттеу «Психология
1862 ж. пәні ретінде" негіздері»
1873 ж. 1870-1872 ж.
Осы еңбегінде Г.Спенсер, қоғам
организм іспетті немесе асқан
органикалық агрегат сияқты деген
басты тезисін негіздеді. Қоғам мен
оны қоршаған сыртқы орта
арасындағы қарым-қатынас
энергияның реттеу принципі арқылы
болады. Бұл занңдылық әр түрлі
қоғамдар мен сол қоғамдарды
кұрайтын жеке адамдардың арасында
өмір сүру үшін болатын күрестерде
көрінеді. Күрес әмбебап және
қоғамдық эволюцияның негізгі
козғаушы күші болып табылады.

"Әлеуметтік статика"
(1850)
К.Краузе

О.Конт Л.Ахренс
• Әлеуметтік организмдер биологиялық организмге ұқсас. Бұл ұксастық
барлық мүмкін жағынан емес, тек олардың алты жағынан ғана
ұқсастықты белгілейді. Бүкіл организмдер:

3) өсу деңгейіне
2) өзінің ішкі
1) өседі, көлемі сәйкес бұл
құрылымдары
жағынан ұлғаяды; құрылымдар
болады;
күрделенеді;

6) жекелеген бөлімдер
5) кұрылым мен
(органдар) тіптен 4) құғылымның
функциялардың
тұтастықтың өмірінің күрделенуі органдар
күрделенуі жекелеген
берекесі кеткен функцияларының
бөлімдер арасындағы
жағдайдың өзінде де жіктелуінің күшеюімен
өзара әрекетпен
белгілі бір уакытқа қатар жүреді;
дамуына соқтырады;
дейін өмір сүре алады.
• Қоғамды толығымен биологиялық, организмге ұқсастыру
қате болған болар еді, өйткені олардың принциптік
тұрғыдан өзгешеліктері бар, ол кем дегенде үш мәселеде
көрінеді:

1) биологиялық организм - бұл нақты тұтастык,, оның бүкіл органдары
тығыз байланысқан. Қоғам - дискреттік тұтастық, оның тірі құрылымдары
мен элементтері бір-бірінен азды-көпті еркін және уакыт пен кеңістікте
бытыраңқы орналасқан;

2) ойлау және сезім функциялары биоорганизмің, белгілі бір бөлімінде ғана
шоғырланған, ал қоғамда ойлау мен көніл-күй (эмоция) барлық
кұрылымдар мен элементтерге тән;

3) биологиялық организмде элементтер тұтастық үшін өмір сүреді, ал
қоғамда бұл жағдай керісінше болады. Адамдар қоғамға қызмет етпей,
керісінше қоғам адамдарға қызмет етеді.
Спенсердің ойынша, әлеуметтік организм үш негізгі
органдар (институттар) жүйесіне бөлінеді:

Сүйемелдеуші жүйе. Бөлуші жүйе. Реттеуші жүйе.

Бұл организмді Еңбек бөлінісінің Қоғамның кұрамды
қоректендіріп, оның негізінде қалыптасқан бөлімдерін біртұтас
дамуын қамтамасыз әлеуметтік организмнің орталыққа
ететін болса, қоғам да әртүрлі бөлімдерінің, бағындырып,
оның дамуына кажетті байланысын қамтамсыз мемлекет тарапынан
өнімдерді шығаратын етеді оның дамуын реттеп
өндіріс бөлімдерінен отырады
кұралады
Ғылымға қазіргі мағынасындағы "эволюция" терминін
енгізгеннен басқа Спенсер жалпы ғылыми әлеуметтану
парадигмасының қалыптасуына қандай жаңалықтар
енгізді?

1. Біріншіден, Спенсер қоғамдық күбыныстарды талдауда эволюциялық
әдіс қолданды.
2. Екіншіден, ол эволюция идеясының жануарлар-өсімдіқтер әлемі мен
қоғамға ғана емес, сонымен бірге органикалық емес табиғатқа да
қолданылатынын көрсетті — Бұл идея геологияда жақсы дамыды.
3. Ал үшіншіден,эволюциялық әдіске сүйене отырып, Спенсер Еуропада
жаңа заманнан бері қалыптасқан прогресс өлшемдері жөніндегі түсінікті
қайта қарастырып, әлеуметтанудың ғана емес, сондай-ақ жүйелі талдаудың
калыптасуына да маңызды рөл аткарған прогресс-эволюцияның өзіндік
тұжырымдамасын жасады.
Назар аударғандарыңызға
РАХМЕТ!!!

Ұқсас жұмыстар

Әлеуметтанулық теориялардың даму кезеңдерін талдау

Әлеуметтану Анықтамасы ұғымдар

Әлеуметтану теорияларына кіріспе

Әлеуметтану ғылымының негізгі тарихи даму кезеңдері

Европа философиясы

ӘСЕРІ ДІН

Әлеуметтену және бірегейлік теориялары

Қазақ ағартушыларының әлеуметтану көзқарастары

Педагогика пәні, салалары

Тұлғаның әлеуметтену процесі

Пәндер