ТӘРБИЕ ПРОЦЕССІ

Презентация қосу

«Әл-Фараби» атындағы қазақ ұлттық университеті

ТӘРБИЕ ПРОЦЕССІ

Дайындаған: Жомуд Мария Қонайбекқызы
Мамандығы: Педагогика және психология
Тексерген:Ертарғынқызы Динара
Тәрбие процесі ұғымы

Тәрбие процесі -бұл сыртқы мақсат бағдарлы ықпал мен тұлғаның өзін-өзі тәрбиелеуін кірістіре жүргізілетін тұлға
қалыптастыру, дамыту процесі.
Тәрбие процесі-бұл өзара байланыстағы ұдайы дамып отыратын тәрбиелеу жүйесінің тізбегі, мұндағы әрбір тізбек
алдыңғы нәтижелер есебінен құралады. Бұл түсінік бойынша тәрбие процесі өзіндік даму жүйесі ретінде қарастырылады
және оның бірлігі болып дамушы тәрбиелеу жағдайында (тәрбие ісі) есептеледі. Мұнда тәрбиеленушілер, тәрбие іс- әрекеті,
тәрбиеші, оның тәрбиеленушілерімен өзара әрекеті ғана дамып қоймай, келешек күрделі жүйе қалыптастыратын біртұтас
объектіні дамытады.
Тәрбие процесі көпқырлылық, иерархиялық, статистикалық, өзін-өзі басқару сияқты қасиеттермен сипатталады.
Тәрбие процесі-де мазмұндық және процессуалдық жақтары анықталады. Бұлардың бірлігі тек тәрбие іске асатын
нақты жағдайлар төңірегінен шығуға мүмкіндік беретін жоғары дәрежедегі абстракциялау арқылы жасалады. Оқу пәні
мұғалімнің, сынып жетекшісінің, ұжымның тәрбиелік іс-әрекетінің барлығы тәрбие процесі болып табылады. Олардың
арғы жағындағы тұтастықты көру үшін педагогикалық абстракциялау керек. Абстракциялаудың жеткілікті дәрежесі-
тәрбиелеу теориясының аса маңызды әдіснамалық проблемасы. Өйткені, төмен дәрежедегі абстракциялауда тәрбие процесі
тексеріле алмайды, ал өте жоғары болса, шындықтан ауытқу қаупі туады.
“Оқыту” – педагогикалық процестің бір бөлігі, онда өсіп келе жатқан
ұрпақтың тұлғасын қалыптастыру міндеттері оқушылардың білімдер
негізін меңгерудегі танымдық әрекеттерін мұғалімдердің ұйымдастыруы
арқылы шешіледі; “оқыту формалары” мұғалімнің басшылығымен
оқушылардың өзара әрекеттерін қамтамасыз ету арқылы шешіледі.
Педагогикалық процесс – оқытушылар мен оқушылардың іс-әрекеттермен
алмасуы. Сондықтан да, іс-әрекеттердің элементтері педагогикалық процесс
құрылымына кіреді. Педагогикалық процесс бір ғана сәттік емес, уақыты
жағынан ұзақ процесс. Оның заңдылықтарының ерекшеліктерін оқу
барысында олардың бірқатары педпгогикалық процестің әлеуметтілік
сипаттағы ерекшелігін көрсетеді және біртұтас педагогикалық процесте
қалыптасушы тұлғаға қойылатын талапқа және осы талаптарға тәуелді
мақсат, міндеттер және мазмұнға әсерін тигізеді.

Ең алдымен бұл процесс мақсатты-
бағдарлы болып табылады.Оны
ұйымдастыруда мейлінше пәрменділікке
жеткізетіні - тәрбие мақсатының
тәрбиелеушіге жақын әрі түсінікті мақсатқа
айналуы. Нақты осы мақсаттардың бірлігі
мен оған жетудегі өзара байланыс арқылы
қазіргі тәрбие процесі сипатталады.
Тәрбие процесінің заңдылықтары :

1. Тәрбиенің іс-әрекет процесінде іске асу заңдылығы. Тәрбие
процесіндегі қарым-қатынастың сипатына байланыстылығы.
2. Тәрбиенің тұлғаның қоғаммен, басқа адамдармен қарым-
қатынасына тәулді болу заңдылығы. Қарым-қатынас жағымсыз
болса, тәрбие нәтижесі де төмен болады.
3. Тәрбие мен өмірдің байланысты болу заңдылығы.
Жеке тұлғаны тәрбиелеу, педагогикалық іс-әрекеттің қатар
жүру заңдылығына сай іске асырылады. Тәрбиешінің сөзі мен
ісінің бірлігі. Тәрбиеленуші тәрбиешінің ақыл-кеңесін, өз
тәжірибесінен тексереді.
Тәрбие мазмұны, тәрбиеленушінің өмір сүріп отырған тарихи
кезеңіне тәуелді болады. Тәрбие мазмұнын анықтау үшін сол
Педагогикалық процесс- біріншіден мазмұны
кезеңдегі ғылымның, мәдениеттің жетістіктерін есепке алу
жағынан өзінде оқу және сонымен бірге оқушылардың
керек.
оқудан тыс іс-әрекеттерін де қамтиды; екіншіден,
Тәрбиенің мазмұны,әдістері, формасы тәрбиеленушінің жас,
процестің өзінің екі жақтылық қасиетін көрсетеді,
жыныс, және дара ерекшеліктеріне сай жүргізіледі.
үшіншіден мұғалім мен оқушылар арасындағы өзара
Тәрбие тәрбиеленушінің тәрбиешіге қарым-қатынасына
қарым- қатынастарының күрделілік қасиетін
тәуелді. Бір біріне деген сенімділігі, тәрбиенің нәтижелілігін
дәлелдейді, яғни, оқушылар да және ұстаздар да
арттырады.
педагогикалық процесте бірдей нысаналар ретінде
Тәрбие тәрбиешінің кәсіби біліктілігіне тәуелді.
және ықпалдың субъектісі –объектісі ретінде және іс-
Тәрбиенің нәтижелілігі оған қатысушылардың (тәрбиеші,
әрекеттің субъектісі ретінде де көрінеді.
сынып жетекшісі,жоғарғы оқу орнында куратор, психолог,
ата-ана, оқытушылар) іс-әрекеттерін келісіп іске асыруларына
да тәуелді.
Өзіміз көріп отырғандай, тәрбие заңдылықтары тәрбие
процесінің нәтижесін суреттейді. Тәрбие заңдылықтарымен
қатар, принциптерін де тәрбие процесінде ұстану қажет.
Тәрбие процесі принциптері:
Тәрбиенің міндеттілігі. Тәжірибеде іске асырылуы тиіс.

Кешенділік принципі. Тәрбие принциптері тұтастықта жүзеге асырылады .

Барлық принциптердің тепе-теңдігі. Принциптердің маңыздысы, маңызды емесі болмайды. Барлығын тең
тұрғыда ұстанады.

Тәрбиенің гумандық принципі. Адамдарды құрметтеу, сыйлау, бір-біріне мейірімді бола отырып, талап қоя білу.
Өзін басқаның орнына қоя білу.

Жағымды қасиетке сүйену принципі. Тәрбиеленушінің жағымды қасиетін тауып, соған сүйене отырып тәрбиелеу.

Тұлға дамуына бағытталу принципі. Барлық тәрбиеленушілердің өзіндік ерекшеліктері бар: жынысы, жас,
темпераменті, жинақтаған тәжірибесі, мінез-құлқы, даралығы.
Сендіру Үлгі көрсету

Тәрбие
әдістері
мадақтау Жаттықтыру

жазалау
Сендіру әдісінің негізгі қаруы – сөз,
ақпараттандыру, адам санасына әсер ету.
Жаттықтыру әдісі- іс-әрекеттің көп рет
қайталану арқылы, қалыпты әдеп
қалыптастыру.
Мадақтау әдісі- жағымды іс-әрекетін бағалау
арқылы, жеке адамды белсендендіру. Ол, мақтау,
сый көрсету, жақтау, алғыс білдіру сипатта іске
асырылады.
Жазалау әдісі- адамның қатесін түсіндіруге,
жауапкершілігін арттыруға бағытталады. Қоғам
талабын орындау керектігін үйретеді. Әрине
жазалау әдісіне педагогикалық тұрғыдан денеге
зақым келтіру, яғни ұрып-соғу, балағаттау
жатпайды.
Үлгі көрсету- сөзбен істің бірлігі. Адам тек
сөзімен ғана емес, ісімен тәрбиеленушіге үлгі-
өнеге көрсетуі тиіс.
Тәрбие құралдары

Ал тәрбие құралына келер болсақ, ол әлеуметтік тәжірибе жиынтығы. Мақсатты шешу барысында
тәрбиеленушіге әсер ететін нәрсенің барлығы тәрбие құралы бола алады. Бірақ, тәрбие құралдары нақты
тазалық, эстетикалық, экономикалық, этикалық, құқықтық талаптарға жауап беруі тиіс. Әдістер мен
құралдардың жиынтығы тәрбие формасын анықтайды. Қазіргі кездегі энциклопедиялар мен сөздіктерде
«формаң ұғымының бірнеше мағынасын береді: ол- тәрбие процесінің ішкі көрінісі; тәрбие жұмыстарының
ішкі көріністерін сипаттайтын тәрбие құралдары мен ұйымдастыру тәсілдерінің жиынтығы;
тәрбиеленушінің жеке және ұжымдық іс-әрекетінің ұйымдастырылуы. Сонымен форма дегеніміз, тәрбиелеу
процесіндегі тәрбиеші мен тәрбиеленушінің қарым-қатынас бейнесі.
Тәрбие формалары

Тәрбие жұмыстарының формасы төмендегідей қызметтерді атқарады:
ұйымдастырушылық;
реттеушілік;
ақпараттандырушылық.
Тәрбие жұмысының формасы, уақыт мерзіміне, тәрбиеленушінің іс-әрекет түріне (оқу,еңбек,
спорт, көркем сурет), педагог ықпалына, ұйымдастырушы субъектілерге (оқытушы,
тәрбиелеуші, ата-ана), нәтижеге, қатысушылардың санына байланысты сипатталады және басқа
формадан ажыратылады. Мысалға, санына байланысты: жеке, топтық, ұжымдық болып
бөлінеді. Тәрбие жұмыстарының мазмұнына сай тәрбие формасы таңдалады және жүргізіледі.
Назарларыңызға рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Мұғалімнің шеберлігі педагогикалық мамандық негізінде басқара білу

Тәрбие мақсатты процесс

Мектеп басқарудың педагогикалық жүйесі және нысаны ретінде

Ана тәрбиесі

Педагогикалық процесс

:Психологтың бала-бақшада жұмысын жоспарлауы

МАТЕМАТИКАНЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕРІ

ЕРТЕ ОҚЫТУ ПЕДАГОГИКА ЖӘНЕ ПСИХОЛОГИЯСЫ

Маринадталған жемістер

Мұздатылған балмұздақты өндірудің технологиялық процессі

Пәндер