Канттың таным

Презентация қосу

НЕМІС КЛАССИКАЛЫҚ
ФИЛОСОФИЯСЫ
XVIII-XIX Ғ.Ғ

Орындаған:Баратбекқызы Ш
Тексерген:Абдулина Р.Ж
Иммануил Кант Иоганн Готлиб Фихте Фридрих
Вильгельм
1724-1804ж.ж 1762-1814ж.ж
Йозеф Шеллинг

177 5-1854ж.ж

Георг Вильгельм Фридрих Гегел Людвиг Андреас
Фейербахь
1770-1831ж.ж 1804-1872ж.ж
НЕГІЗГІ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Философияны дәстүрлі мәселелерден
(болмыс,сна,таным және т.б.) адамның мәнін
зерттеуге бұрды

Даму немесе диалектика мәселелерін
дамытты.

Философияның логика-теоретикалық
аппарын дамытты.

Тарихты бүтіндік процесс ретінде қарастыру.
НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ

Объективт Субъектив
Материали
ік тік
зм
идеализм идеализм
• Шеллинг, • Кант,Фих • Фейербах
• Гегель те
Иммануил
Иммануил КантКант 17241724 жылы
жылы
Кенигсберг
Кенигсберг қаласында
қаласында бір бір
отбасында
отбасында он он бір
бір баланың
баланың
төртіншісі
төртіншісі болып
болып дүниеге
дүниеге келді
келді
Жас
Жас шағында
шағында КантКант тиянақты,
тиянақты,
бірақ
бірақ ерекше
ерекше жетістік
жетістік көрсете
көрсете
қоймаған
қоймаған студент
студент болатын.
болатын.
Кант
Кант өмір
өмір бойы
бойы үйленбеген,
үйленбеген,
бала
бала -- шағасы
шағасы болмаған.
болмаған. Бірақ
Бірақ
бала
бала оқыту,
оқыту, тәрбиелеу
тәрбиелеу жөнінде
жөнінде
аса
аса құнды
құнды пікірлерге
пікірлерге толы
толы
«Педагогика»
«Педагогика» деген
деген еңбек
еңбек
жазған.
жазған. анттың
анттың гимназияға,
гимназияға,
кейін
кейін Кенигсберг
Кенигсберг
университетіне
университетіне түсіп,
түсіп, білім
білім
алуына
алуына Шульц
Шульц деген
деген пастор
пастор
қол
қол ұшын
ұшын берген.
берген.
Университетте
Университетте КантКант философия
философия
мен
мен қатар
қатар жаратылыстану
жаратылыстану
ғылымдарын
ғылымдарын (математиканы,
(математиканы,
физиканы,
физиканы, астрономияны,
астрономияны,
географияны
географияны және және
меднцинаны)
меднцинаны) тиянақты
тиянақты оқып,
оқып, Иммануил
меңгереді.
меңгереді. Өмір
Өмір бойы
бойы бір
бір Кант
қалада
қалада –– Кенигсбергте
Кенигсбергте тұрған.
тұрған.
Сыни кезең Таза парасатқа сынау
Сыни кезеңге • Апостериорлық-тәжірибелік • Бұл шығарма негізінен этика
дейін білім мәселелерін, яғни
• Априорлық-тәжірибеден адамгершілік, мораль,
• Ол жаратылыстану бұрын парасат мәселелерін және
оларды шешуді қамтиды.
ғылымдарымен • Канттың таным
Сөйтіп, Кант теориялық
теориясындағы тағы да жиі
айналысып,математи кездесетін категориялары-ол зердеден, оның шешілмейтін
ка,физика,география трансцентдентальдық және шым-шытырық
трансценденттік. қайшылықтарынан –
,астрономия • Трансцендентальдық-Шектен практикалық зердеге қарай
ғылымдары шығу. Кант тәжірибенің өтті. Кант адамның еркі,
салаларына алдында және сол бостандығы туралы
тәжірибелік танымның мәселелерде, негізінен
айтарлықтай үлес мүмкіндігін жасайтын алғанда, француз
қосты.«Жалпыға ұғымдарды айтады ағартушылығының, әсіресе,
оның көрнекті өкілі Ж.-
бірдей • Трансценденттік деп
Ж.Руссоның ықпалында
жаратылыстану тәжірибелік шеңберден болғандығы байқалады.
шығып кетуге Сондықтан Кант тірі
тарихы және аспан ұмтылған ,оның әр жағында жандардың ішінде ең
теориясы» жатқанды айтады саналысы – адам деп санады.
ҮШ СЫНАУ

3-сынау.Эстетика-
әдемілікті,ісемдікті,сұлу
лықты зерттейтін
ғылым
2-сынау.Этика-тәрбие
адамгершілік туралы
ілім.
1-сынау.Гносеология –
латынша білім туралы
ілім.
Таза мен эмперикалық
парасаттың сынауы.
Біздік зат.
КАНТТЫҢ АНТИНОМИЯЛАРЫ(ШЕШІЛМЕЙТІН
ҚАЙШЫЛЫҚТАР)

Антитезис(ше
Тезис(шексіз)
ктік бар)

Әлемнің Әлемнің уақыттық
басталған уақыты шеңбердегі басы
мен кеңістіктегі және кеңістіктегі
шектік бар шеңбері жоқ

Бірде-бір күрделі
Әлемдегі
тұрпайы
қайсыбір күрделі
бөлшектерден
субстанция
тұрмайды.Дүниед
тұрпайы
е бірде-бір
бөлшектерден
тұрпайы нәрсе
тұрады
жоқ.
Иоган
Иоган Готлиб
Готлиб Фихте(1762-1814ж.ж)-
Фихте(1762-1814ж.ж)-
Канттан
Канттан кейінгі
кейінгі неміс
неміс классикалық
классикалық
философиясының
философиясының өкілі.Иена
өкілі.Иена және
және
Лейпциг
Лейпциг университетінде
университетінде оқып,білім
оқып,білім
алған.
алған.
Неміс
Неміс халқын
халқын азат
азат ету
ету жолында
жолында
Фихте
Фихте соғысқа
соғысқа өз
өз еркімен
еркімен кетіп,сүзек
кетіп,сүзек
ауруынан
ауруынан 1814
1814 ж.
ж. қайтыс
қайтыс болады.
болады.
Негізгі
Негізгі еңбектері:«Ғылымның
еңбектері:«Ғылымның
міндеті»,«Ғылым
міндеті»,«Ғылым жөніндегі
жөніндегі
ілім»,«Неміс
ілім»,«Неміс ұлтына
ұлтына арналған
арналған
сөздер»
сөздер» т.с.с.
т.с.с.
Фихтенің
Фихтенің ойынша,Дүниенің
ойынша,Дүниенің бастауы
бастауы
«Үлкен
«Үлкен Менге»
Менге» барып
барып тіреледі.Ол-
тіреледі.Ол-
ешқандай
ешқандай
шектелмеген
шектелмеген ,таза,қайсыбір
,таза,қайсыбір
сезімдіктен
сезімдіктен жоғары
жоғары
белсенділік,еріктік,іс-әрекеттік
белсенділік,еріктік,іс-әрекеттік ,өзін-
,өзін-
өзі
өзі толығынан
толығынан танып-білуге
танып-білуге
ұмтылған,өзінің
ұмтылған,өзінің себебі
себебі өзіндегі
өзіндегі
рух.Сондықтан
рух.Сондықтан ол ол Дүниені
Дүниені өзөз ішінен
ішінен
жарата
жарата алады.
алады.
Фихтенің
Фихтенің ойынша,Дүниенің
ойынша,Дүниенің өмір
өмір сүруін
сүруін үш
үш негізі
негізі мынадай:
мынадай:

1.Алғашында орасан зор тебіреніс арқылы «Үлкен
Мен» өз-өзін анықтап «Мен-Менмен» деген
дәрежеге келеді.

2.Келесі сатыда Мен өзінен Мен еместі
тудырып,өзіне қарсы қояды.Мен емес деп өз ішінде
кіші МЕН (оның санасы бар) мен бірге табиғатты
(оның санасы жоқ) қамтиды.Сонымен кіші мен –ол
тарихта өмір сүріп жатқан тұлғалар-тірі адамдар.
3.Соңғы сатыда шексіз Үлкен Мен мен өзі тудырған
МЕН ЕМЕСТІҢ арасында,бір жағынан ,шексіздікке
бағытталған,екінші жағынан,шектелген
диалектикалық байланыстар пайда болады.
Фридрих
Фридрих Вильгельм
Вильгельм Иосиф
Иосиф
Шеллинг(1775-7854ж.ж)-дарынды
Шеллинг(1775-7854ж.ж)-дарынды
тұлға
тұлға 15
15 жасында
жасында Тюбинген
Тюбинген
университетінің
университетінің теология
теология
факультетіне
факультетіне оқуға
оқуға түсіп,екі
түсіп,екі
жылдан
жылдан кейін
кейін философия
философия
магистрі
магистрі атағын
атағын алған.1798ж.
алған.1798ж. 23 23
жасында
жасында профессор
профессор атағын
атағын
алып,ол
алып,ол Иена
Иена университетіне
университетіне
лекциялар
лекциялар оқи
оқи бастайды.Оның
бастайды.Оның
педагогикалық
педагогикалық жұмысы
жұмысы осыосы
кезден
кезден басталып,1846
басталып,1846 ж.ж. дейін
дейін
сщзылды.Шеллинг
сщзылды.Шеллинг 18541854 ж.дүние
ж.дүние
салды.
салды.
Негізгі
Негізгі
еңбектері:«Трансцендентальдық
еңбектері:«Трансцендентальдық
идеализм
идеализм жүйесі»,«Дүниежүзілік
жүйесі»,«Дүниежүзілік
жан
жан жөнінде»,«Өнер
жөнінде»,«Өнер
философиясы»,«Философия
философиясы»,«Философия және және
дін»
дін» т.с.с.
т.с.с.
Геогр
Геогр Вильгельм
Вильгельм Фридрих
Фридрих
Гегель(1770-1831ж.ж)
Гегель(1770-1831ж.ж)
Германияның
Германияның Штутгарт
Штутгарт қаласында
қаласында
лауазымы
лауазымы биік
биік шен
шен иесінің
иесінің
отбасында
отбасында дүниеге
дүниеге
келген.Гимназияны
келген.Гимназияны үздік
үздік
бітіріп
бітіріп ,1788-1793
,1788-1793 ж.ж
ж.ж Тюбинген
Тюбинген
теологиялық
теологиялық институтында
институтында оқиды.
оқиды.
1801
1801 ж.
ж. Бастап
Бастап Иена
Иена
университетінде
университетінде ғылыми-
ғылыми-
педагогикалық
педагогикалық жұмыс
жұмыс атқара
атқара
бастайды.
бастайды.
Негізгі
Негізгі еңбектері:«Рухтың
еңбектері:«Рухтың
феноменологиясы(құбылысы)»,«Лог
феноменологиясы(құбылысы)»,«Лог
ика
ика ғылымы»,«Философиялық
ғылымы»,«Философиялық
ғылымдардың
ғылымдардың
энциклопедиясы»,«Құқ
энциклопедиясы»,«Құқ
философиясы»,«Эстетикаға
философиясы»,«Эстетикаға
арналған
арналған лекциялар»
лекциялар» т.с.с.
т.с.с.
ГЕГЕЛЬДІҢ ОЙЫНША,ФИЛОСОФИЯ
ҒЫЛЫМЫН ҮШКЕ БӨЛУГЕ БОЛАДЫ.
Бірінші,ол-Логика. Ол –өзінде
және өзіне бағытталған
идеяны зерттейтін ғылым.

Екінші,-Табиғат
философиясы.Ол- өзінің
өзгеше болмысындағы
идеяны зерттейтін ғылым.
Үшінші-Рух философиясы. Ол-
өзгеше болмысын қайта өзіне
оралып жатқан идея
жөніндегі ғылым.
ГЕГЕЛЬДІҢ ОЙЫНША, РУХ ДАМУ ПРОЦЕСІНДЕ
ӨЗІНІҢ ҮШ САТЫСЫНАН ӨТЕДІ:

1.Субъективтік рух,яғни жеке адамның санасы.

2.Объективтік рух,оған ол
құқ,мораль,адамгершілік,отбасы,азаматтық,мем
лекеттікті жатқызады.

3.Абсолюттік рух,ол өнер,дін және философия.
Тезис-антитезис-синтез.

Гегельдің Мұндағы тезис-
диалетикасының дамудың бастапқы
негізін Триада,яғни кезеңі,антитезис-бұл
қозғалыс,даму кезеңді
циклдерін- терістеу,синтез-
триадалармен терістеуді
жүреді –олардың терістеу.Даму
әрқайсысы 3 спираль тәрізді
кезеңнен тұрады. жүреді.
Людвиг
Людвиг Фейербах(1804-1872
Фейербах(1804-1872
ж.ж)-.1823
ж.ж)-.1823 ж.
ж. Гейдельберг
Гейдельберг
университетінің
университетінің теология
теология
факультетіне
факультетіне оқуға
оқуға түседі.Берлин
түседі.Берлин
университетіне
университетіне ауысып,Гегельдің
ауысып,Гегельдің
лекцияларын
лекцияларын тыңдайды.1828
тыңдайды.1828
ж.Эрланген
ж.Эрланген университетінде
университетінде
диссертация
диссертация қорғап
қорғап ,содан
,содан кейін
кейін
осы
осы оқу
оқу орнында
орнында приват-
приват-
доценттік
доценттік жұмыс
жұмыс атқарады.1830
атқарады.1830
ж.«Өлім
ж.«Өлім және
және өлместік
өлместік жөніндегі
жөніндегі
ойлар»
ойлар» деген
деген еңбегін
еңбегін жарыққа
жарыққа
шығарып
шығарып ,онда
,онда жанның
жанның
өлместігні
өлместігні жөніндегі
жөніндегі діни
діни
қағидаға
қағидаға қарсы
қарсы шығады
шығады
Негізгі
Негізгі шығармалары:«Гегель
шығармалары:«Гегель
философиясына
философиясына
сын»,«Христиандық
сын»,«Христиандық мәні»,«Діннің
мәні»,«Діннің
мәні
мәні туралы
туралы
лекциялар»,«Философия
лекциялар»,«Философия
тарихы»,т,с,с.
тарихы»,т,с,с.
ГЛОССАРИЙ
Идеализм - идея, рух, сана объективті дүниенің бастауы, ал материя рухтың
көрінісі, бейнесі деп білетін көзқарас.
Материализм - материя, табиғат, болмыс алғышқы, ал сана, рух, ой - материяның
қасиеті болғандықтан туынды деп санайтын, идеализмге түбірінен қарама-қарсы
ғылыми-философиялық бағыт.
Астрономия (көне грекше: «жұлдыз» + (номос), «заң» ) — ғарыштық денелердің
құрылысы, дамуы, олар құрайтын ғарыштық жүйелер және тұтас Ғалам туралы
ғылым.
Апостериорлық-тәжірибелік білім
Априорлық-тәжірибеден бұрын
Гносеология –латынша білім туралы ілім
Этика-тәрбие адамгершілік туралы ілім
Эстетика-әдемілікті,ісемдікті,сұлулықты зерттейтін ғылым
Агностицизм[1] - (көне грекше: — беймәлім, танылмаған) - объективті әлемді,
ақиқаттың объективті белгісін мойындауды жоққа шығаратын, оларды жай елес
етіп түсіндіру арқылы ғылымның рөлін шектейтін, табиғи, соның ішінде әлеуметтік
процесс заңдылығы мен заттың мәнін түсіну мүмкін емес деп есептейтін
философиялық ілім.[2]
ҚОРЫТЫНДЫ
Рухты тану — жекелеген қабілеттерді, мінез-құлықты, мүмкіндіктерді
дамыту, әлсіздіктен құтылу, яғни, өзін-өзі танып-білу. Бұл пікірдің
маңызы ерекше. Сократтың «Өзіңді өзің танып-біл!» қағидасына ұқсас
тұжырымнан Гегельдің адамның өзіне, ақыл-ойына, зердесіне деген
үлкен сенімін көре аламыз.
Даму уақыты жагынан аз кезеңді (ХVIII-г.соңы -ХІХ-г.басы) қамтыга-
нымен, неміс классикалық философиясы философия тарихында өшпес
із қалдырды. И.Кант адамның ақыл-ойының мүмкіндіктерінің шексіз
екендігі туралы ойды тұжырымдап, оның еркін тіршиіік етуші ретіндегі
қайта-ланбас гуманистік терең мәнін айқын көрсетті. Диалектикалық
даму тән ақыл-ой, зердені Г.В.Гегель Канттың пайымынан биік
дәрежеге көтерді, сол кездегі Батыс Европа философиясының шыңына
айналдырды. И.Канттың философиялық антропологиясы мен Гегельдің
философиялық жүйесі өзінен кейінгі философиялық мектептердің
қалыптасуына, әсіресе, орыс философиясы мен батыс
экзистенциализмінің дамуына мықты әсер етті.

Ұқсас жұмыстар

Канттың философиядағы таным мәселесі

Кантқа дейін тіпті философияда субъект

Иммануил Кант философиясы

ТАБИҒАТ ФИЛОСОФИЯСЫ

Неміс классикалық философиясы

Немістің классикалық философиясы

Эксперимент нәтижелерін статистикалық өңдеу

Неміс классикалық философиясының негізін қалаушы көрнекті ғалым

Әлем жігер және елестету ретінде

Иоганн Готлиб Фихте философясы

Пәндер