Ядролық мембрана

Қазақстан Республикасы Ғылым және Білім министрлігі

Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университеті

Клетка тірі организмдердің негізгі құрылымдық және функционалдық бірлігі

Дайындаған: Оспанкулова Э. Б.

Тексерген: Ануарова Л. Е.

Өмірдің негізгі бірліктері

Барлық организмдер жасушалардан тұрады

Жасуша - тіршіліктің құрылымдық және функционалдық өлшем бірлігі

Жасушаның құрылымы функциясымен байланысты

10 m

1 m

0. 1 m

1 cm

1 mm

100 µm

10 µm

1 µm

100 nm

10 nm

1 nm

0. 1 nm

Атомдар

Кішкентай молекулалар

Майлар

Белоктар

Рибосомалар

Вируста

Ең кішкентай бактериялар

Митохондрия

Ядро

Көптеген бактериялар

Көптеген өсімдік пен жануар жасушалары

Бақа жұмыртқасы

Тауық жұмыртқасы

Кейбір жүйке және бұлшықет жасушаларының ұзындығы

Адамның бойы

Құралсыз көз

Жарық микроскобы

Электронды микроскоп

Эукариотты жасушаларда олардың функцияларын бөлетін ішкі мембраналар болады

Әр ағзаның негізгі құрылымдық және функционалдық бірлігі-жасушалардың екі түрінің бірі: прокариотты немесе эукариотты

Тек Бактериялар мен Археялар домені прокариотты жасушалардан тұрады

Протистер, саңырауқұлақтар, жануарлар мен өсімдіктердің барлығы эукариотты жасушалардан тұрады

Прокариотты және эукариотты жасушаларды салыстыру

Барлық жасушалардың негізгі ерекшеліктері:

Плазмалық мембрана

Цитозол деп аталатын жартылай сұйық зат

Хромосомалар (гендерді тасымалдайды)

Рибосомалар (белоктарды түзеді)

Прокариотты жасушаның ерекшеліктері

Ядросы жоқ

ДНҚ-ның орналасқан орны нуклеоид деп аталады

Мембранамен қоршалған органоидтар жоқ

Цитоплазма плазма мембранасымен шектеледі

Пили

Нуклеоид

Рибосомалар

Плазмалық мембрана

Жасуша қабырғасы

Капсула

Флагелла (талшық)

Бактериялық

хромосома

(a)

Таяқша тәрізді бактерия

(b)

Bacillus coagulans бактериясы арқылы жұқа кесінді(TEM)

0. 5 µm

Эукариотты жасушаның ерекшеліктері

ДНҚ ядролық мембранамен шектелген ядрода орналасады

Мембранамен шектелген органоидтар

Цитоплазма плазмалық мембрана мен ядро арасындағы аймақта орналасады

Эукариотты жасушалар прокариоттық жасушаларға қарағанда, әдетте, әлдеқайда үлкен

Плазмалық мембрана жасуша ішіне қажетті оттегі мен қоректік заттардың және қалдықтардың жасуша сыртына тасымалдауын қамтамасыз ететін селективті тосқауыл

Биологиялық мембрананың жалпы құрылымы-фосфолипидтердің қос қабаты

Плазмалық мембрана (ТЕМ)

(a)

(b) Плазмалық мембрананың құрылымы

Жасуша сырты

Жасуша іші

0. 1 µm

Гидрофильді

аймақ

Гидрофобты

аймақ

Гидрофильді

аймақ

Фосфолипид

Белоктар

Бүйірлік көмірсулар тізбегі

Эукариотты жасушаның панорамалық көрінісі

Эукариотты жасушада жасушаны органеллаларға бөлетін ішкі мембраналар болады

Өсімдіктер мен жануарлар жасушаларында көбінесе бірдей органеллалар болады

ЭНДОПЛАЗМАЛЫҚ РЕТИКУЛУМ (ЭР)

Тегіс ЭР

Кедір -бұдыр ЭР

Флагелла (Талшық)

Центросома

ЦИТОСКЕЛЕТ:

Микрофиламенттер

Аралық

филаменттер

Микротүтікшелер

Микровилли

Пероксисома

Митохондрия

Лизосома

Гольджи аппараты

Рибосомалар

Плазмалық мембрана

Ядролық мембрана

Ядрошық

Хроматин

ЯДРО

Ядролық мембрана

Ядрошық

Хроматин

Кедір-бұдыр эндоплазмалық ретикулум

Тегіс эндоплазмалық ретикулум

Рибосомалар

Орталық вакуоль

Микрофила-менттер

Аралық филаменттер

Микротүтікшелер

ЦИТО-СКЕЛЕТ

Хлоропласт

Плазмодесмата

Көрші жасушаның қабырғасы

Жасуша қабырғасы

Плазмалық мембрана

Пероксисома

Митохондрия

Гольджи аппараты

Эукариотты жасушаның генетикалық нұсқаулары ядрода орналасады және рибосомалар арқылы жүзеге асырылады

Эукариотты жасушаның ДНҚ-сының көп бөлігі ядрода болады

Рибосомалар ДНҚ-дағы ақпаратты қолданып белок түзеді

Ядро: Ақпараттық Орталық

Ядро жасуша гендерінің көп бөлігін қамтиды және әдетте ең көрнекті органелла болып табылады

Ядролық мембрана ядроны қоршап, оны цитоплазмадан бөледі

Ядролық мебрана екі қабатты; әр бір қабат липид қос қабатынан тұрады

Ядрошық

Ядро

Кедір-бұдыр ЭР

Ядролық ламина(TEM)

Ядролық мембрана

жақыннан көрінісі

1 µm

0. 25 µm

Рибосома

Саңылау кешені

Ядролық

саңылау

Сыртқы мембрана

Ішкі мембрана

Ядролық мембрана:

Хроматин

Ядролық мембрана беті

Саңылаулар кешені (TEM)

Саңылаулар молекулалардың ядродан кіруі мен шығуын реттейді

Ядро пішінін ақуыздан тұратын ядролық ламина белгілейді

Ядрода ДНҚ мен ақуыздар хроматин деп аталатын генетикалық материалды түзеді

Хроматин конденсацияланып, дискретті хромосомалар түзеді

Ядрошық ядро ішінде орналасып рибосомалық РНҚ (рРНҚ) синтезінің орны болып табылады

Рибосомалар: Ақуыз Зауыттары

Рибосомалар - рибосомалық РНҚ мен ақуыздан тұратын бөлшектер

Рибосомалар ақуыз синтезін екі жерде жүзеге асырады:

Цитозолда (еркін рибосомалар)

Эндоплазмалық ретикулумның немесе ядролық мембрананың сыртқы жағында (байланысқан рибосомалар)

Цитозол

Эндоплазмалық ретикулум (ЭР)

Еркін рибосомалар

Байланысқан рибосомалар

Үлкен бірлік

Кіші бірлік

Рибосома суреті

ЭР және рибосомаларды көрсететін TEM

0. 5 µm

Эндомембраналық жүйе ақуыз трафигін реттеп, жасушада зат алмасу қызметін атқарады

Эндомембраналық жүйенің компоненттері:

Ядролық мембрана

Эндоплазмалық ретикулум

Гольджи аппараты

Лизосомалар

Вакуольдер

Плазмалық мембрана

Бұл компоненттер үздіксіз немесе везикулалармен (көпіршік) тасымалдау арқылы қосылады

Эндоплазмалық Ретикулум: Биосинтетикалық Зауыт

Эндоплазмалық ретикулум (ЭР) көптеген эукариот жасушаларында жалпы мембрананың жартысынан көбін құрайды

ЭР мембранасы ядролық мембрананың жалғасы болып табылады

ЭР-ның екі нақты аймағы бар :

Рибосомалары жоқ тегіс ЭР

Сыртында рибосомалары бар кедір-бұдыр ЭР

Тегіс ЭР

Кедір-бұдыр ЭР

Ядро мембранасы

Өтпелі ЭР

Кедір-бұдыр ЭР

Тегіс ЭР

Тасымалдаушы көпіршік

Рибосомалар

Цистерна

ЭР кеңістігі

200 nm

Тегіс ЭР функциялары

Тегіс ЭР

Липидтерді синтездейді

Көмірсулардың метаболизмі

Улы заттарды уытсыздандырады

Кальцийді қорға жинайды

Кедір-бұдыр ЭР функциялары

Кедір-бұдыр ЭР

Байланысқан рибосомалар гликопротеиндерді (көмірсулармен ковалентті байланысқан белоктар) синтездейді

Мембранамен қоршалған ақуыздардың тасымалдаушы көпіршіктерід таратады

Жасуша мембранасын синтездейді

Гольджи аппараты цистерналар деп аталатын жалпақ мембраналы қапшықтардан тұрады

Гольджи аппаратының функциялары :

ЭР-ның өнімдерін өзгертеді

Белгілі бір макромолекулаларды синтездейді

Тасымалданатын заттарды тасымалдау көпіршіктеріне сұрыптап, орайды

Гольджи аппараты: жеткізу және қабылдау орталығы

Цис беті

(Гольджи аппаратының "қабылдау" жағы)

Цистерналар

Транс беті

(Гольджи аппаратының " жеткізу" жағы)

Гольджи аппаратының TEM-і

0. 1 µm

Лизосомалар: Қорыту Бөліктері

Лизосома - макромолекулаларды қорыта алатын гидролитикалық ферменттері бар мембраналы көпіршік

Лизосомалық ферменттер белоктарды, майларды, полисахаридтерді және нуклеин қышқылдарын гидролиздей алады

Вакуольдер: Техникалық Қызмет Көрсетуге Арналған Әртүрлі Бөліктер

Өсімдік немесе саңырауқұлақ жасушасында бір немесе бірнеше вакуоль болуы мүмкін

Ас қорыту вакуольдері фагоцитоз нәтижесінде пайда болады

Жиырылғыш вакуольдер көптеген тұщы суд протисттерінде кездесіп, жасушадан артық суды сыртқа шығарады

Орталық вакуольдер көптеген жетілген өсімдік жасушаларында кездесіп, органикалық қосылыстар мен суға толы болады

Орталық вакуоль

Цитозол

Орталық вакуоль

Ядро

Жасуша қабырғасы

Хлоропласт

5 µm

Митохондриялар мен хлоропласттар энергияны бір түрден екінші түрге өзгертеді

Митохондриялар - жасушалық тыныс алу орындары, нәтижесінде АТФ түзеледі

Өсімдіктер мен балдырларда кездесетін хлоропласттар фотосинтез орындары болып табылады

Пероксисомалар - тотықтырғыш органеллалар

Митохондрия және хлоропластар

Эндомембраналық жүйеге кірмейді

Қос мембранасы бар

Еркін рибосомалар синтездейтін белоктары бар

Ұқсас жұмыстар

Ядроның құрылысы мен қызметі

Прокариоттық жасуша

Жасуша органоидтары Ядро Ядролық мембрана

Биологиялық мембраналар. Иондық каналдар. Электрогенез механизімі

Прокариоттар мен эукариоттардың генетикалық ақпаратының құрылысының ерекшелігі

Қосмембраналы органоидтар

«Жасуша органоидтары»

Биологиялық мембраналардың қызметі

Саңырауқұлақтардың митохондриялық геномы

Жасушаның тұқым қуалайтын аппараты (ПЛ)

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz