Саңырауқұлақ гифасы



Қазақстан Республикасы Ғылым және Білім министрлігі
Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университеті
Саңырауқұлақтар бөлімі
Дайындаған: Оспанкулова Э. Б.
Тексерген: Ануарова Л. Е.
Докторанттың өзіндік жұмысы #3

Күшті Саңырауқұлақтар
Саңырауқұлақтар түрлері көп және кең таралған.
Олар құрлықтағы экожүйелердің көпшілігі үшін маңызды, өйткені олар органикалық заттарды ыдыратады және өмірлік маңызды қоректік заттарды қайта өңдейді.
Саңырауқұлақтар - гетеротрофтар және қоректік заттарды өз денесінің сыртынан сіңіреді.
Саңырауқұлақтар ферменттерді қолдана отырып, әр түрлі күрделі молекулаларды ұсақ органикалық қосылыстарға ыдыратады.
Бұл ферменттердің әмбебаптығы саңырауқұлақтардың экологиялық жетістігіне ықпал етеді.

Дене құрылымы жағынан ең көп таралғандар - көп жасушалы жіптер және жалғыз жасушалар (ашытқы) .
Кейбір түрлері жіп тәрізді немесе ашытқы түрінде өседі; қалғандарында екеуі де болады.
Саңырауқұлақтардың тіршіліктері әртүрлі:
Редуценттер (ыдыратушылар) / сапрофиттер
Паразиттер + -
Мутуалистер + +

Саңырауқұлақтарды өсімдіктер және жануарлармен салыстыру
Ерекшеліктер
Саңырауқұлақтар
Өсімдіктер
Жануарлар
Қоректенуі
гетеротрофтар
автотрофтар
гетеротрофтар
Жасуша қабырғасы
Бар
Бар
Жоқ
Хитин
Бар (жасуша қабырғасында)
Жоқ
Бар (буынаяқтылардың экзоқаңқасында)
Хлоропласт
Жоқ
Бар
Жоқ
Қоректік заттар қор заты
Гликоген
Крахмал
Гликоген
Қозғалу қабілеті
Жоқ
Жоқ
Бар
Тіршілік бойы өсу
Бар
Жоқ
Бар
Спора түзу
Бар
Жоқ
Бар

Саңырауқұлақ морфологиясы: гифалар
Көп жасушалы саңырауқұлақтардың морфологиясы олардың қоректік заттарды сіңіру қабілетін арттырады.
Саңырауқұлақтар мицелийден, сіңіруге бейімделген тармақталған гифалардан тұрады.
Саңырауқұлақтардың көпшілігінде хитиннен жасалған жасуша қабырғалары бар.

Көп жасушалы саңырауқұлақ: Гифалар
Репродуктивті құрылым
Спора түзетін құрылымдар
Гифалар
Мицелий
20 µm

Септалы саңырауқұлақтар - кейбір саңырауқұлақтарда органеллалардың жасушалар арасында қозғалысына мүмкіндік беретін саңылаулы жасушаларға, септа арқылы бөлінген гифалары.
Синцитийлы саңырауқұлақтарда септа болмайды.
Кейбір ерекше саңырауқұлақтарда қожайынның ұлпасына енуге мүмкіндік беретін гаустория деп аталатын арнайы гифалар бар.

Гифаның екі түрі
(b) Синцитийлы гифа
Септа
(a) Септалы гифа
Саңылау
Ядролар
Ядролар
Жасуша қабырғасы
Жасуша қабырғасы

Микоризалы саңырауқұлақтардағы арнайы гифалар + +
Микоризалар + + бұл саңырауқұлақтар мен өсімдік тамырлары арасындағы өзара тиімді симбиотикалық байланыс.
Эктомикоризалы саңырауқұлақтар тамырдың сыртында гифалардан қабат түзіп, тамыр қыртысының жасушалар арасы кеңістікке еніп өседі.
Арбускулярлы микориза (эндомикориза) гифалары тамыр жасушаларының қабырғалары арқылы таралады және тамыр жасушалары мембранасына инвагинациясы нәтижесінде пайда болған түтіктерге таралады

Саңырауқұлақ-тарда - арнайы гифалар
(b) Гаусторияның - өсімдік жасушасы қабырғасына енеді ++ немесе +-
(a) Гифалар олжаны құртуға және өлтіруге бейімделген
Нематода
Өсімдік жасушасы қабырғасы
Гаустория
Өсімдік жасушасының плазмалық мембранасы
Өсімдік жасушасы
Саңырауқұлақ гифасы
Гифа
25 µm

Саңырауқұлақ споралары жынысты және жыныссыз өмірлік циклдар арқылы түзіледі
Саңырауқұлақтар жынысты немесе жыныссыз жолмен көптеген споралар түзу көбейеді.
Саңырауқұлақ ядролары әдетте гаплоидты болады.
Жынысты көбею үшін әр түрлі көбею гифа типтерінің қосылуын қажет етеді.
Саңырауқұлақтарда көбею гифа типтері өз ара коммуникация үшін феромондарды (жыныстық сигнал молекулаларын) пайдаланады

Саңырауқұлақтардың тіршілік циклі
Споралар
Спора түзетін құрылымдар
ӨНУ
ЖЫНЫССЫЗ КӨБЕЮ
Мицелий
Кілт
Гетерокариотикалық
(әр түрлі ата-аналардан қосылмаған ядролары)
Гаплоидты (n)
Диплоидты (2n)
ЖЫНЫСТЫ КӨБЕЮ
КАРИОГАМИЯ
(ядролардың қосылуы)
ПЛАЗМОГАМИЯ
(цитоплазманың қосылуы)
Гетерокариотикалық
кезең
Зигота
2n
Споралар
ӨНУ
МЕЙОЗ

Плазмогамия - бұл екі ата-аналық гифалардың қосылып мицелийді құру.
Саңырауқұлақтардың көпшілігінде ата-аналық гаплоидты ядролары бірден қосылмайлы; олар гифада қатар өмір сүреді, бұл мицелий гетерокарионды деп аталады
Кейбір саңырауқұлақтарда гаплоидты ядролар екіге дейін жасушада жұптасады; мұндай мицелий дикариотикалық болып.
Кариогамия барысында гаплоидты ядролар бірігіп диплоидты жасуша пайда болады: n + n = 2n.

Кариогамия, ядролардың қосылуы бір неше сағат немесе ғасырлар өткеннен кейін болады.
Диплоидты фаза ұзаққа созылмай гаплоидты споралар түзетін мейозға ұшырайды.

Жыныссыз көбею
Көптеген саңырауқұлақтар жынысты жолмен бірге жыныссыз жолмен де көбейеді.
Зең саңырауқұлақтары митоз арқылы гаплоидты споралар мен көзбен көрінетін мицелий түзеді
Жыныссыз жолмен көбейе алатын басқа саңырауқұлақтарға - ылғалды ортада өмір сүретін ашытқылар жатады.
Ашытқы саңырауқұлақтар бүршіктену арқылы көбейеді. Аналық жасушадан кішкентай бүршік пайда болып үлкейеді.

Пенициллин: тағамды ыдырататын зең. Зең митоз арқылы жыныссыз
түрде спора түзеді.
2. 5 µm

Saccharomyces cerevisiae ашытқысы бүршіктену арқылы жыныссыз көбеюдің бірнеше сатысында.
10 µm
Аналық жасуша
бүршік

Саңырауқұлақтар және олардың жақын туыстары
Жануарлар (және оларға жақын протист туыстары)
Other fungi
Nucleariids
Chytrids
Бір жасушалы,
Талшықты
Арғы ата
Fungi
Опистоконттар

Саңырауқұлақтардың Алуан Түрлілігі
Хитридиялар (1, 000 түр)
Зигомицеттер (1, 000 түр)
Гифа
25 µm
Гломеромицеттер (160 түр)
Саңырауқұлақ гифасы
Аскомицеттер (65, 000 түр)
Базидиомицеттер (30, 000 түр)

Зигомицеттер
Зигомицеттер өмір тарихының алуан түрлілігін көрсетеді.
Оларға тез өсетін зеңдер, паразиттер және комменсальды симбиондар жатады.
Зигомицеттердің атауы олардың жынысты жолмен түзелетін зигоспорангия атынан келеді.
Зигоспорангийлер қолайсыз жағдайларға (мұздату, кеуіп кету) өте төзімді.

Зигомицеттің тіршілік циклі Rhizopus қара нан зеңі
Нан тілімде өсіп жатқан Rhizopus
Жынысты көбею
Жас зигоспорангий (гетерокариоткалық)
Гаплоидты ядролы гаметогангий
Жұптасу
түрі(-)
Жұптасу
түрі(+)
диплоид (2n)
гаплоид (n)
гетерекариотикалық (n + n)
плазмогамия
Кілт
Диплоидты ядро
Зигоспорангий
100 µm
кариогамия
мейоз
Спорангий
Споралар
Таралу және өну
Жыныссыз көбею
Таралу және өну
Спорангий
Мицелий
50 µm

Аскомицеттер
Aскомицеттер тұщы, теңіз суларда және құрлықта тіршілік етеді.
Аскомицеттердің басты ерекшелігі жыныс процесінің нәтижесінде түзілетін қалталарының (аскаларының) болуы.
Аскомицеттерді қалталы саңырауқұлақтар деп атайды.
Аскомицеттер мөлшері мен күрделілігі бойынша алуан түрлі (бір жасушалы ашытқылар, тыржынқұлақтар (қозықұйрықтар) )

Аскомицеттер - қалталы саңырауқұлақтар
Tuber melanosporum, трюфель
Morchella esculenta,
Дәмді тыржынқұлақ

Аскомицеттерге өсімдік ауруларының қоздырғыштары, редуценттер, симбионттар жатады
Аскомицеттер жыныссыз жолмен көбейіп, конидия деп аталатын көптеген жыныссыз споралар түзеді.
Конидиялар спорангий ішінде пайда болмайды; олар конидиофорлар деп аталатын ерекше гифалардың ұштарында жыныссыз жолмен түзіледі
Нейроспора - бұл геномы жақсы зерттелген модель организм.

Кілт
Гаплоид (n)
Диплоид (2n)
Дикариотикалық (n + n)
Конидиофора
Мицелий
ЖЫНЫССЫЗ КӨБЕЮ
Өну
Гифа
ПЛАЗМОГАМИЯ
Гаплоидты спора (конидия)
Конидия;
Жұптасу
Түрі (-)
Жұптасу
Түрі(+)
ЖЫНЫСТЫ КӨБЕЮ
Дикариотикалық гифа
Аскус
(дикариотикалық)
Мицелий
КАРИОГАМИЯ
диплоидты ядро
(зигота)
Өну
Аскалар
Таралу
Таралу
Аскокарп
Сегіз аскспоралар
Төрт гаплоидты ядролар
МЕЙОЗ
Нейроспораның тіршілік айналымы, аскомицет

Базидиомицеттер
Базидиомицеттер қалпақшалы саңырауқұлақтар, селбесіп тіршілік етеді, өсімдік паразиттеріде бар.
Атауы тіршілік циклінің өтпелі диплоидты кезеңі - базидий деп аталатын құрылымнан келеді.

Базидиомицеттер қалпақшалы саңырауқұлақтар
Трутовик
Dictyphora - жеуге жарамды саңырауқұлақ
Puffball саңырауқұлағы спораларын шашуда

Саңырауқұлақтар қоректік заттардың айналымында, экологиялық өзара әрекеттесуде және адамның күнделікті өмірінде маңызды рөл атқарады
Саңырауқұлақтар басқа организмдермен әртүрлі жолдармен әрекеттеседі.
Саңырауқұлақтар ыдыратушылар. Тірі және тірі емес әлем арасында химиялық элементтердің айналымын қамтамасыз етеді.
Саңырауқұлақтар өсімдіктер, балдыр цианобактерия және жануарлармен селбесіп тіршілік етеді.

Саңырауқұлақтар Мен Өсімдіктердің Мутуализмі + +
Микоризалар ++ өсімдік тамырларында симбиотикалық түрде тіршілік етеді және табиғи экожүйелер мен ауыл шаруашылығында өте маңызды.
Өсімдіктерде жапырақтардың немесе өсімдіктердің басқа бөліктерінің ішінде өмір сүретін зиянсыз симбиотикалық эндофиттер бар ++
Эндофиттер шөпқоректі жануарларды тежейтін және патогендерден қорғайтын токсиндер шығарады.

Эндофиттердің ағаш өсімдікке пайдасы бар ма?
Эндофит те, патоген де бар (Э+П+)
Эндофит жоқ; патоген бар (Э - П+)
Жапырақтардың зақымдануы (%)
Жапырақтардың өлімі(%)
30
10
20
10
15
5
0
0
Э+П+
Э-П+
Э-П+
Э+П+
НӘТИЖЕ

Саңырауқұлақтар Мен Жануарлардың Симбиозы
Кейбір саңырауқұлақтар ас қорыту қызметін жануарлармен бөліседі.
Бұл саңырауқұлақтар сиырлардың және басқа күйіс қайыратын сүтқоректілердің ішектеріндегі өсімдік материалын ыдыратуға көмектеседі.
Құмырсқалар мен термиттердің көптеген түрлері саңырауқұлақтардың ас қорыту қабілетін оларды «фермаларда» өсіру арқылы пайдаланады.

Саңырауқұлақ өсіретін жәндіктер : Жапырақ кескіш құмырсқалар өсімдік материалын қорек ретінде пайдалануы үшін саңырауқұлаққа тәуелді + +.

Қыналар
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz