Төменде орналасқан тарелкеге ағатын сұйық - флегма

РЕКТИФИКАЦИЯЛАУ ЖӘНЕ

РЕКТИФИКАЦИЯЛЫҚ

КОЛОННАЛАР

Ректификациялау

Ректификациялау деп қайнау температуралары бір - бірімен айырмашылықтары бар сұйықтықтардың қарама - қарсы қайта- қайта жанасуында нәтижесінде бөлініуінің диффузиялық процесі. Булар мен сұйықтықтардың жанасуы тік цилиндр тәрізді құралдарда арнайы жабдықтармен жарақталған ректификациялаушы табақшалары немесе отырғыштары бар, колонна бойымен жоғары көтерілуші бу мен төмен ағушы сұйықтық арасында өте тығыз жанасуды қамтамасыз ететін ректификациялық колонналарда іске асырылады.

Ректификациялық колонна деп арнайы қондырғылармен - рек-тификациялық та-бақшалармен немесе насадкамен қамтама - сыз етілген вертикаль цилиндр тәріздес мұнай - ды айдап өндеуге арналған аппарат. Табақ - шалар мен насадка колоннаның бойымен көтерілген будын төмен қарай ағатын сұйықпен тығыз жанасуын қам - тамасыз етеді.

Айыру (дистилляция) - бұл бастапқы қоспадан қайнау температуралары бойынша бір-бірінен ажыратылатын мұнай мен газдардың фракцияларға физикалық бөліну процесі.

Мерзімді (периодты) жұмыс жасайтын тізбектер өнімділігі төмен қондырғыларда көп мөлшердегі фракцияларды алу және бөлудің жоғарғы нақтылығы қажет болған жағдайларда қолданады. Шикізат айдаушы кубқа 1 оның диаметрінің 2/3 биіктігіне дейін түседі, онда тұйық газдың буымен қыздырылады. Ректификациялық қондырғының жұмыс атқарушының бірінші кезеңінде қоспасының ең ұшқыш компонентін шығарып алады. Өте жоғары температурада қайнайтын қоспалар кубта қалады және кубтың қалдығын қалыптастырады.

1 - айдаушы кубы

2 - ректификациялық қондырғы

3 - конденсатор - тоңазытқыш, 4 - аккумулятор

5 - тоңазытқыш,

6 - сорап

Шикізат жылу алмасу бөлімімен 1 қыздырушы 2 түседі және әрі қарай ректификациялау тізбегінің 3 әртүрлі деңгейіне түседі. Төменгі фракцияларды 4 қайнатушыда қыздырады және содан соң қайтадан ректификациялау тізбегіне түсіреді. Бұл жағдайда ең ауыр бөлік қайтнатушыдан тізбектің төменгі жағына түсіріледі, және сұйық тұнбамен бірге, әрі қарай ауыр фракцияларды өндеуге жіберіледі.

1 - жылуалмастырғыш

2 - қыздырғыш

3 - ректификациялық колонна

4 - аккумуляр

5 - конденсатор

6 - аккумулятор

1. Жоғарыда орналасқан тәрелкеден төмен ағатын сұйық - флегма

2. Төменде орналасқан тәрелкеден келетін бу

3. Төменде орналасқан тарелкеге ағатын сұйық - флегма

4. Жоғарыда орналасқан тәрелкеге көтерілетін бу

Бүйірінен шығарылған айдау секциялары күрделі ректификациялық колонна

Асылмалы колонналар

а) тізбектелген б) асылмалы

1. Қолданылуы бойынша:

- мұнай мен газды атмосфералық және вакуумда айыру үшін;

- бензинде қайталай айыру үшін;

- мұнайды, газ конденсаттарын, тұрақсыз бензиндерді

тұрақтандыру үшін;

- мұнайзауыттық, мұнай және табиғи газдарды фракциялау үшін;

- майларды тазарту кезінде еріткіштерді қайнату үшін; мұнай

шикізаты мен газдарды және т. б. термодеструктивті және

катализдік процестері өнімдерін бөлу үшін;

2. Сұйықтықтың сатыаралық әдісі бойынша:

- қайта ағынды жабдықтарымен бірге

- құлау типіндегі ағынсыз жабдықтарымен

3. Булы - газды және сұйық фазалармен түйістіруді ұйымдастыру әдісі бойынша:

- тарелкалық

- сұғындырмалық

- роторлық

ТАРЕЛКАЛАР

Ағынға қарсы тарелкалар сұйықтық бойынша жоғары өнімділігімен, конструкциясының қарапайымдылығымен, металдың аз жұмсалуымен сипатталады. Олардың негізгі кемшіліктері - тиімділігінің төмендігі, қалыпты жұмыс аясының тарлығы, колонналардың бөліктері бойынша ағындарды біркелкі бөлі алмайтыны - оны пайдалануды елеулі түрде шектейді.

Тура ағын тарелкалар жоғары еңбек өнімділігімен ерекшеленеді, бірақ бөлу тиімділігі жоғары емес, гидравликалық жоғары қарсыластығы бар, жасағанда еңбекті көп тілейді, қысыммен бөлу процестерінде қолданылу мүмкіндігі зор.

Айқаспалы ағын тарелкалары барынша жақсы бөлгіштік қасиетімен сипатталады, өйткені басқа тарелкаларға қарағанда онда сұйықтықтық көбірек тоқталады. Қалпақшалы тарелкалардың кемшілігі - олардың үлестік енімділігінің төмендегі, гидравликалық қарсыластығының жоғарлылығы, металдың кәп жұмсалатын, жасаудың қиындығы және бағасының жоғарылығы.

Жапқышы бар және балласты тарелакалар кейінгі кезде әсіресе газ жылдамдығы тез өзгеретін жағдайларда кеңінен қолданыла бастады және түсістіру жабдықтарының ескі конструкцияларын бірте-бірте өндірістен ығыстыра бастады.

Парциалды конденсатор - колоннаның жоғарғы жағына көлбеу немесе тік орнатылған, сырты қапталған құбырлы жылу алмастырғыш аппарат Суытқыш агент ретінде су немесе бастапқы шикізат пайдаланылады.

Салқын (өткір) бүктіру Колоннаның жоғарғы жағынан жылуды бұрып жіберудің бұл әдісі мұнай өңдеу тәжірибесінде кең қолданылады.

Айналмалы буланбайтын бүктіру

Жылуды концентрациялау секциясына жіберетін бұл вариант мұнай өңдеу технологиясында тек қана жоғарғы жақтың емес, сонымен бірге күрделі колоннаның ортаңғы қимасындағы температураны реттеу үшін қолданылады.