Күн сәулесінің артықшылықтары

Орындаған: Әлтаева А. Б

Мамандық: 7М01504

Қабылдаған: Биология ғылымдарының кандидаты, доцентІ

Асқарова Зифа Асанбаевна

№12 МӨЖ тақырыбы:

Әл-Фараби атындағы қазақ ұлттық универтитеті

Биология және Биотехнология факультеті

Биофизика және Биомедицина кафедрасы

А. Л. Чижевскийдің күн белсенділігі туралы еңбектері, күн белсенділігінің ритмдері.

Күн дегеніміз не?

Күн және жер.

Адам және күн

Күн сәулесінің артықшылықтары

А. Л. Чижевский зерттеулері.

А. Л. Чижевский зерттеу нәтижелері.

Қорытынды.

Жоспары:

Күн - барлық адамдарға ең таныс астрономиялық нысан; жарық және жылу көзі, бізге өмір беретін және ультракүлгін сәуле көзі. Тірі ағзалар күн энергиясын түрлендіреді және осының есебінен өмір сүреді. Күн әсері әртүрлі радиожүйелердің, энергожүйелердің, арктикадағы өткізгіш желілердің жұмысына, электр тогының қарқындылығына әсер етеді.

Күн дегеніміз не?

Жерге әсер ететін күн белсенділігінің ең күшті көрінісі - Күн жарқылы. Олар магнит өрісінің күрделі құрылысы бар белсенді облыстарда дамиды және Күн атмосферасының барлық қалыңдығын қозғайды. Үлкен Күн жарқылы энергиясы ғаламшар жыл бойы алатын күн энергиясымен салыстырылатын үлкен шамаға жетеді. Бұл барлық барланған мұнай, газ және көмір қорларын жағу кезінде алуға болатын барлық жылу энергиясынан шамамен 100 есе көп.

Күн және жер.

Күн ғаламшарымызды жарықтандырады және жылытады, онсыз адам ғана емес, тіпті микроорганизмдер де өмір сүре алмайды. Күн-жердегі процестердің басты (жалғыз емес) қозғалтқышы.

Күн - бұл Күн жүйесінің орталық жарығы ғана емес, сонымен қатар ғарыштық әмбебап жарықтың жеке көрінісі. Күн белсенділігінің көрінісі адамға күшті әсер етеді.

Адам және күн

Күн сәулесі адам ағзасының сыртқы тіндерін жылытуға қабілетті - бұл инфрақызыл сәулеленудің әсерінен болады. Инфрақызыл сәулелер тінге 2-3 сантиметрге еніп, тері асты май қабатындағы қан айналымын кеңейтетін және күшейтетін қан тамырларына өте белсенді әсер етеді. Осының арқасында осы тіндердегі тотығу-қалпына келтіру процестері белсендіріледі.

Ультракүлгін сәулелендіру қорғаныш механизмдерінің белсенділігін арттырады, қанның ұю процесін қалыпқа келтіреді, липидті (майлы) алмасудың көрсеткіштерін жақсартады. Ультракүлгін сәулелердің әсерінен сыртқы тыныс алу қызметі жақсарады, бүйрек үсті қабығының белсенділігі артады, миокард оттегімен жабдықтау күшейтіледі, оның жиырылу қабілеті артады.

Күн сәулесінің артықшылықтары

Алғаш рет Ғарыш пен Күннің Жерде жүріп жататын үрдістерге, ең алдымен, тіршілік үрдістеріне әсерін орыс ғалымы А. Л. Чижевский түсіндіріп берді. 1915 жылы А. Л. Чижевский астрономия, химия және физика салаларын бар ынтасымен зерттей отырып, Күннің белсенділігінің Жердегі биологиялық және әлеуметтік үрдістерге тікелей әсер ететінін анықтады. Бұл жөнінде оның “Тарихи үрдістердің физикалық факторлары”, “Күн сәулелері желдерінің Жердегі жаңғырығы” деген еңбектері дәлел бола алады.

А. Л. Чижевский зерттеулері.

Бұл зерттеулердің нәтижелері ерекше құнды: ол медицина әлі обамен де, тырысқақпен де күресуге мүмкіндігі болмаған дәуірдің материалымен жұмыс істеді. Эпидемияның пайда болуы мен таралуының сипаты олардың күн белсенділігімен өзара байланысын анықтауға үміт берді. Ғалым кең материалда ең күшті және өлім-жітім індеттері әрдайым күн белсенділігінің максимумымен сәйкес келгенін көрсетті.

60-шы жылдардың басында жүрек-қан тамырлары ауруларының күн белсенділігімен байланысы туралы ғылыми басылымдар пайда болды. Олардың ішінде күн әсерінен бір инфаркті бастан кешкен адамдар көп ұшырағаны көрсетілді. Бұл ретте олардың ағзасы белсенділік деңгейінің абсолюттік мәніне емес, оның өзгеру жылдамдығына әсер ететіні анықталды.

Осы Заң дифтерия, менингит, полиомиелит, дизентерия және скарлатина аурулары үшін анықталған.

А. Л. Чижевский зерттеу нәтижелері.

Бұлардан басқа тіршіліктің биологиялық ритмдер түріндегі көрсеткіштерінің циклді өзгерістері - тәуліктік, ай, жыл, жарты жылдық, 2, 2-5, 5 жыл, 11 жыл, 22 жыл, 88-90 жыл, 180 жыл, 600 жылда байқалады. Әрбір биоритм гелиоритммен: Күннің айналу кезеңі - 27 күн; Кұн бетіндегі дақтардың сандарының радиосәулелер ағынының өзгеруіне байланысты Күннің белсенділігінің өзгеру кезеңдері, 2, 2-2, 5 жыл, 5, 5-6, 0 жыл, 11 жыл, 22 жылдық магниттік цикл - Күннің жалпы магнит өрісінің өзгерістері, сол сияқты 88 жыл, 180 жыл 600жыл.

Биологиялық ритмдер түріндегі көрсеткіштерінің циклді өзгерістері :