Бактерияларды зерттейттін ғылым

Презентация қосу

БАКТЕРИЯЛАР.
АНЫҚТАМА:
Бактериялар (гр.
bakterion -«таяқша»)— тек
микроскопта ғана көрінетін аса
ұсақ жасушалар.

Бактерияларды зерттейттін ғылым
БАКТЕРИОЛОГИЯ деп аталады.
Алғаш рет бактерияларды 17 ғасырда
голланд ғалымы, микроскопты
жасаған – Антони ван Левенгук байқаған
Тіршілік іздері архей заманынан
табылған және 3.5 млрд жыл
тарихқа ие.
Қарапайым құрылысты микроскопиялық біржасушалы құрылым

Ұзындығы 1 – 20 мкм, ені 0,1 – 10 мкм, ал жіп тәрізділерінің ұзын-
дығы 50 – 100 мкм-ге жетеді.

Қолайсыз жағдай туғанда сырты қалың қабықпен қапталып спора түзеді.
Бактериялар өте төменгі температурада (–190 0С-та, ал спорала-
ры –2530С-та) тіршілік ете береді.

Бактерияларды ультракүлгін сәулелері ерітіп жібереді.
Қышқылды, қантты, тұзды ортада тіршілік ете алмайды.
Бактерияның құрылысы
Kapsel-капсула
Cellevegg-
Plasmamembran-
Cytoplasma-цитоплазма
Ribosomer-рибосома
Plasmid-плазмида
Pili-пили
Nakent DNA-ДНҚ жіпше
Bakterieflagell-
БАКТЕРИЯЛАР ПІШІНДЕРІНЕ
ҚАРАЙ БӨЛІНЕДІ:

КОККАЛАР СПИРИЛЛАЛАР
(ШАР) (СПИРАЛЬ)
БАЦИЛЛАЛАР ВИБРИОНДАР
(ТАЯҚША) (НҮКТЕ)

1)ДИПЛОКОККАЛА
Р-ҚОС ТІЗБЕКТІ

2)СТРЕПТОКОККА-
ЛАР-ТІЗБЕКТІ
БАЙЛАНЫСҚАН

3)СТАФИЛОКОККА-
ЛАР-ЖҮЗІМ
ШОҒЫРЫ
ТӘРІЗДЕС
ҚОРЕКТЕНУ ТҮРЛЕРІ ЖӘНЕ ЭНЕРГИЯ АЛУ ӘДІСТЕРІ
БОЙЫНША БАКТЕРИЯЛАРДЫҢ ЖІКТЕЛУІ

Сіңірілетін көміртегі алу Қоректену көзін
көзіне байланысты : байланысты:

Аутотрофтар (гректің autos- өзім, Сапрофиттер-өлі органикалық
trophe- қоректену)-өз жасушаларын заттармен қоректенетін және басқа
құруда көміртегін ауадағы СО2-нен oрганизмдерге тәуелсіз.
сіңіретіндер Паразиттер- қоректік заттарды
Гетеротрофтар(грекше heteros- макроорганизмнен алуға тәуелді.
басқа)-көміртегіні органикалық Облигатты- жасушадан тыс
қосылыстардан пайдаланатындар тіршілік ете алмайды.
Фототрофтар-энергия көзі ретінде Факультативті- организмнен
күн жарығын пайдаланатындар тыс тіршілік етіп,кобейе алады
Хемотрофтар-тотығу-тотықсыздану
реак. нәт. п.б. энергияны қолданады
Литотрофтар- органикалық
емес электрондарды пайдаланады
Органотрофтар- органикалық
қосылыстар электрондарын пайдаланады
БАКТЕРИЯЛАРДЫҢ КӨБЕЮІ
БАКТЕРИЯЛАР БӨЛІНУ АРҚЫЛЫ
КӨБЕЙЕДІ. БӨЛШУ КЕЗІНДЕ
КЛЕТКАНЫҢ ОРТАСЫНАН БІРТІНДЕП
ҚАЛҚАНША ПАЙДА БОЛЫП, КЛЕТКА
ІШІНДЕГІ ЗАТТАРЫ ЕКІГЕ БӨЛІНЕДІ
ЕГЕР ТАЯҚША ТӘРІЗДІ КЛЕТКАЛАР
БӨЛІНГЕНДЕ ӨЗ АРА ТЕҢ ЕКІ КЛЕТКА
ПАЙДА БОЛСА, ОНЫ ИЗОМОРФТЫ
БӨЛІНУ ДЕП, КЕРІСІНШЕ, КЛЕТКА
БІРДЕЙ ТЕН, ЕКІГЕ БӨЛІНБЕЙ
БӨЛІКТЕРІ ӘР ТҮРЛІ БОЛСА—
ГЕТЕРОМОРФТЫ БӨЛІНУ ДЕП АТАЙДЫ.

КӨБЕЮ ЖЫЛДАМДЫҒЫ БАЙЛАНЫСТЫ:

ҚОРЕКТІК ЗАТТАРЫ БАР ОРТА

ОРТА РЕАКЦИЯСЫ

ЖЕТКІЛІКТТІ ОТТЕГІ(АЭРОБТАР ҮШІН)

ҚАЛЫПТЫ ЖАҒДАЙДА БӨЛІНУІ 20-30
МИНУТ САЙЫН ҚАЙТАЛАНЫП ОТЫРАДЫ.
Қолайсыз жағдайда бактериялар
спора түзедi. Спора күйiнде
бактериялар жоғарғы және төменгi
температураға төзiмдi және ұзақ
уақыт бойы сақталуы мүмкiн.
Осылай сiбiр жарасының таяқшасы
спора түрiнде 30 жыл бойы өз
тiршiлiк ету мүмкiндiгiн сақтайды.
Бактерияның вегетативтi формасы
60 градус температурада 30 - 60
мин. iшiнде, 80 - 100 градуста 1 - 2
минуттан кейiн өледi. Сiбiр
жарасының бацилласының спорасы
қайнатуға 10 - 20 мин., ал ботулизм
клостридийдiң спорасы 6 сағатқа
шыдайды.
Қоректi заттағы бактерия-
ның вегетативтi формасын
100(63-тен ке емес) градус
температурамен ұзақ уа-
қыт бойы (30 мин) жоюды
француз ғалымы Л. Пастер
ойлап тапты. Бұл процестi
“пастерлеу“ деп атады.
БАКТЕРИЯЛАРДЫҢ
МАҢЫЗЫ
Ашудың
өндiрiстiк процестерi
Көптеген
пайдалы органикалық
заттар ашу
нәтижесiнде пайда
болады, және адам
оны мыңда-
ғанжылдар бойы
қолдануда.
Ашу заттары келе-
келе қорек
пен жанармайдың
жаңа көзi ре-
тiнде маңызды
болып келуде.
Iрiмшiк жасау
өндiрiсiнде сүттi
қант лактоза сүт
қышқылына де-
йiн ашиды, ал
қышқыл сүт ақуыз-
ды казеиндi
ұйытады. Ақуыз бен
Азот айналымына келесi

бактериялар қатысады:
азоттүзушi бактериялар,
еркiн тiршiлiк ететiн
сапрофиттер, мысалы
Azotobacter, немесе
симбионттар, мысалы
Rhizobium;
нитраттаушы бактериялар,
органикалық қосылыстарда
байланысқан азотты (мысалы,
ақуызда) нитратқа, мысалы
Mitmsomonos Nitobactor:
айналдырады;
нитраттайтын бактериялар,
мысалы Thiobacillus, яғни
нитратты бос азотқа
айналдырады.
СИМБИОТИКАЛЫҚ
БАКТЕРИЯЛАР
СҮТҚОРЕКТIЛЕР МЕН БАСҚА
ЖАНУАРЛАР ЦЕЛЛЮЛОЗАНЫ
ҚОРЫТА АЛМАЙДЫ, СЕБЕБI
ЦЕЛЛЮЛОЗА ФЕРМЕНТI ЖОҚ.
ШӨППЕН ҚОРЕКТЕНУШI
ЖАНУАРЛАРДЫҢ ҚОРЕГIНIҢ
НЕГIЗГI МАССАСЫ ЖАСҰНЫҚ
ҚҰРАЙДЫ. БIРАҚ ОЛАРДЫҢ
IШЕКТЕРIНДЕ, ЖАСҰНЫҚТАРДЫ
ҚОРЫТАТЫН СИМБИОТИКАЛЫҚ
БАКТЕРИЯЛАР МЕН
ҚАРАПАЙЫМДЫЛАР ТIРШIЛIК
ЕТЕДI. ҚОЯНДАРДА ОНДАЙ
БАКТЕРИЯЛАР СОҚЫР IШЕКТЕ
ЖӘНЕ ҚҰРТ ТӘРIЗДI ӨСIНДIДЕ, АЛ
СИЫР МЕН ҚОЙДА – МЕСҚАРЫНДА
ТIРШIЛIК ЕТЕДI.
АДАМҒА ТIКЕЛЕЙ ҚАТЫСТЫ,
ӨЗIНIҢ IШЕГIНДЕ
“МИКРОФЛОРАСЫ” БАР. IШЕКТЕ
КӨПТЕГЕН БАКТЕРИЯЛАР ТIРШIЛIК
ЕТЕДI, АДАМНЫҢ ТЕРIСIНДЕ
ТIРШIЛIК ЕТЕТIН БАКТЕРИЯЛАР
ПАТОГЕНДI ОРГАНИЗМДЕРДЕН
ҚОРҒАЙДЫ
Ағын суларды тазарту
Тазартушы құрылыстардағы
бактериялардың рөлi, топырақтағымен
бiрдей-ақ. Екеуiнде де, олар
органикалық заттарды ыдыратып,
оларды еритiн зиянсыз бейорганикалық
қосылыстарға айналдырады. Күнделiктi
ағын суларды алдын ала арнайы
қоймаларда сұйық бөлшек пен құмды
тұнбаға бөледi, және содан кейiн оны,
аэробты және анаэробты
бактерияларды қолдана отырып
бiрнеше кезеңмен қайта өңдейдi.
Анаэробты бактериялар түзетiн метан,
кейде тазартушы құрылыстардың
жұмыс iстеушi механизмдерiнде
жанармай ретiнде қолданылады.
Тазартудан кейiн, өзенге ағызатын
тазартылған сұйықтық алады, және
зиянсыз органикалық және
бейорганикалық заттар мен
микроорганизмдерден тұратын құмды
(көбiне бактериялар мен
қарапайымдылар), кептiрiп егер
арасында ауыр металмен ластанбаса,
тыңайтқыш ретiнде қодануға болады
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА

РАХМЕТ!

Ұқсас жұмыстар

Жалпы экология пәні, міндеттері және құрылымы

ӨСІМДІК ЖАСУШАСЫ МЕН БАКТЕРИЯ ЖАСУШАСЫ

Өсімдік жасушасы Бактерия жасушасы

Препараттарды бояу әдістері және қолданылатын ерітінділер

Микроскопияның негіздеушісі, 1680 жылдан бастап Лондон королдік қоғамының мүшесі

Қоректік орталарды дайындау

Тағам өнеркәсіптерінде қолданылатын микроорганизмдер

Шұбатты лабораториялық зерттеу

Бактериофагтардың шығу тегі

Микробиология және вирусология

Пәндер