Тұрақсыз тип

Презентация қосу

ТАЛҒАР МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ

Танымдық психиалық үрдістердің
бұзылуы

Орындаған: Бусеев Рауан
Тексерген:Күнтубаева А

ТАЛҒАР2020
ПСИХОПАТИЯ.
• ПСИХОПАТИЯ ТҮРЛЕРІ.
• 1.Тұрақсыз тип.
• Тұрақсыз психопатия тип белгілерін түсіндіру.
• 2.Истериялық типтің
• Истериялық типтің негізгі белгілерін анықтау.
• 3.Психатеникалық тип.
• Психатеникалық типтің көрінуі.
• 4.Шизоидты тип.
• Шизоидты типтің алғашқы белгілері.
• Психопатиялық түрлері балалық шақтан
қалыптасады. Жасөспірімдерде психопатия
белгілері біліне бастайды да, ал кемеліне
келген адамда ол әбден толысады.
Психопатия – ауруға қаттысы жоқ
«патологиялық мінез». Осындай мінезді
адамдарда ақыл-ой мүмкіндігі қалыпты не
қалыптан астам болады. Психопатияның
бірнеше түрлері бар.
• Қызба тіпті балада психопатиялық алғашқы білгілер 2-4 жас арасында,
басқаша айтқанда, бірінші жастық дағдарыс кезінде білінеді. Бұл кезде
бала құрдастарына қарағанда қозғалғыш, қозғы, ызақор келеді (ыза
болһғанда төңірегіндегілерді ұрып, тырнап, тістейді). Олар тым
қиқирланып, айтқанын істемесе еденге жатып, басын соғып жер тырмалап,
бақырып жылайды. Ондайлар басқамен сыйыспай, бірден төбелесе
тастайды. Бірінші класта мұндай әрекеттер сирек ұшырасады. Психопатия
қыздарға қарағанда, ұлдарда жиі байқалады, олар төбелескіш, сабақта жиі
тәртіпбұзады. Оларға ескерту жасасаң, наразылық білдіріп, мектептен не
үйден қашып кетеді. Сабаққада дайындықсыз келеді, ақыл-ойының
мүмкіндігі орташа болса да, нашар оқиды. Жазадан қорқып үйден
қашады,мектеп ұжымынан безеді. Оның себебін отбасындағы және
мектептегі даудамайдың болуымен түсіндіреді. Мұндайлардың көңіл-күйі де
аумалы-төкпелі болады. Наразылық жасауға, тәуесізденуге, топталуға бейім
тұрады, сөйтіп ұрлық, қылмыс жасауға дейін барады. Ұзақ уақыт үйінен
безіп, басқа қалаларды паналап не өздерінің сыбайластарымен бірге темекі
шегуге, арақ-шарап ішуге машықтанады. Қыр көрсету ретінде қолының
тамырын кесіп, таблеткалар ішіп, ине, шеге, шыны жүтып, өзін-өзі өлтіруге
әрекет жасайды. Жыныстық қатынастыда ерте бастайды. Бұл жастағы
балалар мен жасөспірімдердің вегетативтік жүйке жүйесінің бұзылу
белгіілері бетінің қызаруынан, тыныс алуы мен жүрек соғысының
жиілеуінен және т.б. физиологиялық симптомдардан білінеді.
• Тұрақсыз тип. Тұрақсыз психопатия типінің белгілері 11-12 жаста
білінеді. Негізгі белгсі – жас балардың қалыпты психикасы ретінде
білінетін эмоциялық тұрақсыз ерік. Тұрақсыз психопатиялы
адамдардың жоғары ерікті қызметі жетілмегендіктен, өзінің сол
сәттегі тілегі мен әуестігін тежей алмайды. Олардың әрекеттері
белгілі бір мақсатпен, міндетпен, қарызбен байланысты болмайды,
тұрақсыз және өзгермелі ақыл-ойы дұрыс не кемелді болмағанмен,
істері жеміссіз не аяқсыз қалады. Олардың білімдері не үстірт, не
таяз келеді. Себебі олар оқығандарын жылдап ұғынғанымен,
ықылассыз тез жоғалтады.эмоциялары тұрақсыз болғандықтан дос
болуы да, қастасуы да тез. Оларда келешегін ойламайтын
қамқорсыз, бейқам, қарыз бен жауаптылық сезімі жетілмеген, ал
кейбіреулері мақтаншатыққа, асыра сілтеулікке бейім тұрады.
• Тұрақсыз психопатия белгілері көбінесе жыныс жетілгенге дейін не
ол жетілген кезде, кейде балалық шағында білінуі мүмкін. Бұл
белгілер жеңілтек қозғалғыш, сөз саптау мәнері қимыл жүрісінде
көрініп, ересектермен емін-еркін қаарым-қатынасқа итермелейді,
«сәтсіз махаббатта» болған жағдайда өзін-өзі өлтіруге әрекет
жасайды. Бұл типті тек міндетті түрде еңбекпен тәрбиелеу керек.
• Истериялық типтің негізгі белгісі – айқын дарашылдық, қайткен күнде де
айналасындағылардан ерекшелену, біріншілікке ұмтылу. Истериялық пихопатия
барлық жұртты мойындатуды тойымсыздықпен көксеу тән. Неміс психиатры
Шнейдер мұндай адамдарды «мойындатуды көксейтіндер» деп атады.
Истериялық психопатия жыныстық жетілмеген және жетілген кзде, кейде жас
балаларда да кездеседі. Псиопатияның осы түрі әйелдерде жиі, кейде
еркектерде де кездеседі. Мұндай адамдардың дарашылдығы мойындатуды
көксеумен, жасандылықпен, қоқиланумен, қыр көрсетумен бірге өтеді. Бұл
әлеуметтік жағынан жетілмеуі, жігерсіздігі, ынтасының, қабілетінің болмауы,
еңбекке немқұрайдылық ретінде білінеді. Олардың көңіл-күйі ауыспалы,
тұрақсыз. Олар біреулерге жұмсақ, мейірімді, ал енді біреулерге дөрекі, қатігез
және мейірімсіз болып,әрбір іс-әрекеті айналасына күшті ықпал етуге
құрылады. Мұндай балалар әуелі бала бақшада, кейін мектепте өзгелерді билеп
- төстеуді жақсы көреді. Олар ән айтып, өлең оқып, билегенді,
төңірегіндегілерден ерекнеленіп көріну үшін жарқырап, сәнді киінгенді,
жарқыраған далаптар мен әшекейлі заттарды пайдаланғанды ұнатады. өзінің
негізгі мақсатын орындау үшін ол назарын өзіне аударып, үлкен қажырлылық
танытады. Олардың талаптану дәрежесі жоғары болады,тілегімен мүмкіншілігі
сәйкес келмесе де, ойлаған мақсатына жету үшін әр үрлі айла-шарғы жасайды.
Күншіл мен қызғаншақ келеді. Болмаған жағдайды ойдан құрастырады, тіпті
ата-анасы бола тұра, көшеде кездескенде олардың өліп қалғанын не тастап
кеткенін айтады. Сөйтіп өзіне аяушылық сеніміне кіреді. Жұрттың назарында
болу үщшін небір қияли шытырман оқиғаларды ойлап шығарады.
• Психатеникалық тип. Бұл негізінен ересек
адамдарда кездеседі. Бірақ кейбір психатеникалық
белгілер жас кезінде де білінеді. Мұндай бала
секемшіл, көңілшек, барлық жаңалықтан қорқатын,
сезімі нәзік келеді. Мектеп жасындағы балалар өте
мазасыз, тез өзі туралы емес, жақындары, әсіресе
шешесі туралы күмәнденады. Олар бір
жаманшылық болама деп қорқады, ырым-
жырымға сенеді, бақытсыздықтан сақтану үшін
салт, жөн-жора жамайды (мысалы, мысық жолын
кесіп өтсе ештеңе болмас үшін орамалының шетін
түйеді т.б.). балалық кезде қорқақ, күмәншіл,
жасқаншақ, ұялшақ, тартыншақ, біреуге сенбейтін,
көңілшек, мазасыз, өкпешіл, тұйық және сонымен
қатар бауырмашыл, ақпейіл, мінезді болады.
• Шизоидты тип. Бұл – патологиялық тұйық, айналадағылармен
қарым-қатынасжасауға ынта-ықыласы жоқ, оқшау жүретін ішкі жан
дүниесі бай, бірақ сырт келбеті кедей адам.Бұларға тәртібі мен
эмоциялық қайғы-қасіреті арасындағы қарама-қайшылық
тән.П.В.Ганнушкиннің айтуы бойынша, олардың эстетикалық
сезімінәзік, принциптік және адамдық мәселелерге сезімтал, сөйте
тұра қасындағылардың қайғысы мен қуанышына ортақтаспай, тіпті
түсіндейді.
• Шизоидты (аутикалық, ауто – мен, аутизм - өзімен ауналысу) деген
атау психопатияда шизофренияның кейбір ерекшеліктерінің
байқалуына байланысты қойылған. Психопатияның басқа типтеріне
қарағанда, шизоидты психопатияның белгілері бала кезінде жақсы
білінеді. Ол басқа типтерден гөрі сирек ұшырасады, оның
өзіндеұлдарда байқалады, мұндай типті 24 жастағы балардың
мінез-құлқы құрдастарынан ерекшеленіп тұрады. Ата-аналары олар
туралы былай дейді: «Басқалардай емес, тыныш, алғыз ойнаушы
еді, бір ойнаған ойыншығынан басқа ештеңе сұрамайтын,
еркелеуді ұмытпайтын». Мектепке дейінгі жаста өз құрдастарынан
тасаланып, бірге ойнаудан қашады.
• 5. Қабылдау қызметінің бұзылуы
• 1.Агнозия
• Агнозияның түрлері, анықтама беру.
• 2.Деменциядағы псевдоагнозияның .
• Деменциядағы псевдоагнозияның байқалуы.
• 3. Сезімнің алдануы
• Галлюцинацияның алғашқы белгілері.
• 1Агнозия:
• Агнозия деп бір затты, үнді тануда қиналатындарды
айтады. Көз агнозиясына арналған көптеген еңбектер бар.
А.Бетциядан (1928) бастап көз агнозиясы үшке бөлінеді.
• А) зат агнозиясы, ауру затты оның бейнесін көре алмайды
ол Лиссауэров «көңіл күй обектісінің агнозиясы» деп
аталады. Бұл топқа симультантты агнозия да Полвеперттікі
кіреді (ауру затты оның бейнесін көреді бірақ, не жағдай
болып жатқанын түсінбейді).
• Б) Түс және шрифт агнозиясы
• В) Аушақтық агнозия.
• Гнозисті сөйлеу қабілетінің бұзылуымен де ұштастыруға
тырысты (К.Гольтштейн, А.Р.Лурия,Е.П.Кок). Агнозия
синдромының кері әсері жағынан сұрақтарда қойылады
(Лурия, Кок, Миллер) агнозияның ми ширты бөлігімен
байланысты екедігі де айтылды. Агнозия тарихымен
механизімін Лурия тереңірек зерттеген.
• Психикалық ауытқуы бар аурулардың агнозиясына
тоқталсақ, агнозиямен ауыратындар қабылдау
объектісінің біресе 1, біресе 1 призніктерін
синтезсіз айта бастаған: төбесінде қалпағы.
Астында таяғы - бірақ не екенін білмеймін: келесі
бір ауру кілтті дөңгелек стржені ретінде
қарастырады. Ауру затты нақты түсіндірген мен
оны атай алмайды. Бұл дәйектерді Кок, Камской,
Соркин өз зерттеулерінде дәлелденген, ең
алдымен аурудың қабылдау (көру) қабілеті
бұзылғандығы туралы сұрақ туады (Гольштейн
айтқан Ш деген ауру ол фигураларды көзьен көріп
дөңгелекпен үшбұрышты ажырата алмайтын еді,
ол тек қол немесе басымен айналдыру арқылы
таныған).
• 2.Деменциядағы псевдоагнозия
• Клиникалық және тәжірибелі психологиялық көрсеткіштер көрсеткендей көру
қабілеті бұзылған науқастарды зерттеу барысында органикалық типтегі
деменцияның байқаған ерекшеліктерді көрген науқастар суретті танымаған.
Оған тағы бір ерекшелік қосылды, олардың қабылдауы (көру) диффузиялық
дифференцияналды емес болған.
• Бұл топтағы науқастардың көру қабілетінің бұзылуы картинканы көрсеткенде
байқалған. Деменциямен ауыратындар сюжет қатар бірнеше феномендерді де
танымаған. Сюжеттің мағынасын түсінбей, тіпті кейде Сюжетті көрмей ондағы
затты суреттей бастаған. Суреттің кейбір бөлігі бірігіп, фонмен араласып
заттардың көрінісін білінбей қалады. Г.В.Биренбауш айтқандай науқас затты
өзі зейін ойған бөлігінен ғана тани бастайды. Қозықұйрықты науқас қызанақ
дейді қалпағына қарап, ал егер зейіні аяғына түссе онда қияр дейді.
Сондықтан науқасқа суретті көрсеткенде бәрі бір: оны жартыла ма бүтіндей
ма.
• Кейбір науқаста агнозия көріністің құрылысымен формасында дамуын тапқан.
Г.В.Биренбауш 1948 ж. К. деген науқас жайында айтқан – онда органикалық
деменциямен қатар көру агнозиясі формаларды қабылдауда бұзылуы
байқалған. Үшбұрыш көрсеткенде: «Клин сияқты, бірақ атай алмаймын, үш
клин көріп тұрмын, клин – үш клин шығар».
• Төртбұрыш көрсеткенде ол: «Маған бұны атау қиын (саусағымен көрсетіп)
түзу сызық, түзу сызық, түзу сызық және тағы түзу сызық».
• 2.Деменциядағы псевдоагнозия
• Клиникалық және тәжірибелі психологиялық көрсеткіштер көрсеткендей көру
қабілеті бұзылған науқастарды зерттеу барысында органикалық типтегі
деменцияның байқаған ерекшеліктерді көрген науқастар суретті танымаған.
Оған тағы бір ерекшелік қосылды, олардың қабылдауы (көру) диффузиялық
дифференцияналды емес болған.
• Бұл топтағы науқастардың көру қабілетінің бұзылуы картинканы көрсеткенде
байқалған. Деменциямен ауыратындар сюжет қатар бірнеше феномендерді де
танымаған. Сюжеттің мағынасын түсінбей, тіпті кейде Сюжетті көрмей ондағы
затты суреттей бастаған. Суреттің кейбір бөлігі бірігіп, фонмен араласып
заттардың көрінісін білінбей қалады. Г.В.Биренбауш айтқандай науқас затты
өзі зейін ойған бөлігінен ғана тани бастайды. Қозықұйрықты науқас қызанақ
дейді қалпағына қарап, ал егер зейіні аяғына түссе онда қияр дейді.
Сондықтан науқасқа суретті көрсеткенде бәрі бір: оны жартыла ма бүтіндей
ма.
• Кейбір науқаста агнозия көріністің құрылысымен формасында дамуын тапқан.
Г.В.Биренбауш 1948 ж. К. деген науқас жайында айтқан – онда органикалық
деменциямен қатар көру агнозиясі формаларды қабылдауда бұзылуы
байқалған. Үшбұрыш көрсеткенде: «Клин сияқты, бірақ атай алмаймын, үш
клин көріп тұрмын, клин – үш клин шығар».
• Төртбұрыш көрсеткенде ол: «Маған бұны атау қиын (саусағымен көрсетіп)
түзу сызық, түзу сызық, түзу сызық және тағы түзу сызық».
• 6. Ақыл-ой қабілетінің бұзылуы
•
• 1.Ақыл-есі бұзылған адамдардың психикалық
ауытқулары .
• Ақыл-ой қабілетінің бұзылуының бірнеше
көріністері.
• 2.Ақыл-ой кем балалар мен жеткіншектердің
өзін-өзі бағалауы. Ақыл-ой кем балалар мен
жеткіншектердің өзін-өзі бағалау деңгейінің даму
факторлары.
• 3.Ақыл-ойы кем жеткіншектердің даму мәселесі.
• Жеткіншектерде психикалық аурулардың туындау
себебі.
•
Ақыл-есі бұзылған адамдардың психикалық ауытқулары әлтүрлі
болады. Психалогиялық зеріттеулердегі көбіне анализделетін
таным процестері (әсіресе ойлау), ал жеке тұлғалық
өзгерістерге аз ғана мөлшерде көңіл бөледі.
• Бірақ психиканың танымдық және жеке тұлғалық
аймақтарды анализдеу жеткілікті емес. Психиканың
бұзылуының барлық түрлерін таным процестерінің
жүйелерінің бұзылуына ғана сәйкестендіру қателік.
• Аурулардың қатарында психологиялық эксперимент
ұғымдардың, түсініктердің жүйесінің бұзылуын
анықтамады; аурулар синтездеуді, жалпылауды, ассоциялауды
талап ететін тапсырмаларды ойластырып, сонымен қатар
аурулардың эксперимент жағдайына қарым-қатынасы
өзгермеді. Сонымен бірге аурулар нақты жұмыста дұрыс
әрекет етуды ұзақ уақыт сақтай алмады, қателіктер жіберді.
Мұндай жағдайда аурулардын ақыл-ой қабілетінің
бұзылғандығы жайлы сөз қозғауға болады.
• Кең ауқымда бұл проблеманы зерттеуде Институт
психолгтарының зерттеулерінде қарастырылған. Оралардың
зерттеулерінде аурулардың еңбекке деген қабілетіне
байланысты көптегенфакторларды анықтау. 1936 жылы В.М.
Коганның пікірінше, аурулардың еңбек етуге деген
қабілетінің төмендеуіне әсер ететін фактор болып, зейін
көлемінің азаюы, әртүрлі сыртқы әсер етулерді бірдей аңғара
алмау саналады. Бірақта аурулардың бір ана іс-әрекетті
орындауға қажет дағдылар мен икемділіктерді сақтап қалған.
Бұл факт зерттеулердің жаңа ерекше эксперименттік
тәсілдерін іздестіруге негіз болады.
• Іс-әрекет етуге қабілеттіліктің бұзылуына Э.А.Коробкованың
зерттеулері арналған. өз зерттеулерінде ол әрекет ету
қабілеттері ұзақ уақытты жүйеленген қоғамға пайдалы іс-
әрекет деп көрсетіп, іс-әрекет қабілетінің бұзылуының
көріністерінің классификациясын көрсетті: мақсаттылықтың
бұзылуы, еркін іс-әрекет етудің, күш жұмысаудың көлемі мен
реттелуінің және іс-қимыл динамикасының бұзылуы.
• Кең ауқымда бұл проблеманы зерттеуде Институт
психолгтарының зерттеулерінде қарастырылған. Оралардың
зерттеулерінде аурулардың еңбекке деген қабілетіне
байланысты көптегенфакторларды анықтау. 1936 жылы В.М.
Коганның пікірінше, аурулардың еңбек етуге деген
қабілетінің төмендеуіне әсер ететін фактор болып, зейін
көлемінің азаюы, әртүрлі сыртқы әсер етулерді бірдей аңғара
алмау саналады. Бірақта аурулардың бір ана іс-әрекетті
орындауға қажет дағдылар мен икемділіктерді сақтап қалған.
Бұл факт зерттеулердің жаңа ерекше эксперименттік
тәсілдерін іздестіруге негіз болады.
• Іс-әрекет етуге қабілеттіліктің бұзылуына Э.А.Коробкованың
зерттеулері арналған. өз зерттеулерінде ол әрекет ету
қабілеттері ұзақ уақытты жүйеленген қоғамға пайдалы іс-
әрекет деп көрсетіп, іс-әрекет қабілетінің бұзылуының
көріністерінің классификациясын көрсетті: мақсаттылықтың
бұзылуы, еркін іс-әрекет етудің, күш жұмысаудың көлемі мен
реттелуінің және іс-қимыл динамикасының бұзылуы.
•
• Қояншық - этнологиясы жағынан әр алуан болғандықтан үнемі
айқын түсіндіріле бермейтін созылмалы процеске бейім келетін
ауру. Қолайсыз процесс барысында қояншық кемақылдылыққа
әкеп соқтырады. Ауру өте ерте шақтан (бірнеше айлықтан) бастап,
еңкейген қарттық шаққа дейінгі кез келген жаста пайда болуы
мүмкін. Алайда, көбіне қояншықтың басталуы кезі 20 жасқа
дейінгі жастық шаққа сәйкес келеді.Қояншық едәуір көп таралған
ауру. Кейбір авторлардың мәліметі бойынша бұл аурумен
халықтың 1000 адамға шаққандағы 1-ден 5 адамға шаққандағы
дейінгі бөлігі ауырады.
• Балаларда қояншықтың едәуір жиі кездесетініне
қарамастан, әсіресе алғашқы кезеңде бұл аурудың
диагностикасын анықтау аз қиындық келтірмейді.Оттегіні өте көп
қажет етуге орай, кальций алмасуының тұрақсыздығынан балалар
миы қояншыққа ешбір қатысы жоқ жанталасқан күйде (тыныс
жолдары ауруы, ішек интоксикациясы, дене қызуы көтерілгенде)
беруге бейім келедЫ

Ұқсас жұмыстар

Қылмыскер тұлғасының типологиясы

Балалардың жоғары жүйке қызметінің типологиялық ерекшеліктері

Мінез акуентуациясының типтері

Темперамент түсінігі

ЖОҒАРҒЫ ЖҮЙКЕ ӘРЕКЕТІ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК

Шартты рефлекстің шартсыздан айырмашылығы

Эмоциональді топас тұлғалар

Темперамент жөнінде түсінік

Қабілет және темперамент

Мектепке дейінгі жастағы баланың темперамент ерекшелігі

Пәндер