Токсикология мен фармакология даму жолы

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ
ЖӘҢГІР ХАН АТЫНДАҒЫ БАТЫС ҚАЗАҚСТАН АГРАРЛЫҚ-ТЕХНИКАЛЫҚ
УНИВЕРСИТЕТІ

Ветеринариялық медицина және мал шаруашылығы инст

БАӨЖ
Тақырыбы: Токсикология мен фармакология даму жолы
Орындаған: ВС-41 Есенкелдіқызы Диляра

Орал 2020
Токсикология- гректің toxicon- жебе уы, logos-
ілім деген сөзінен шыққан.
Ғылымның дамуы, оның ішінде химия
ғылымының дамып өркендеуі нәтижесінде
тірі ағзаға зиянды әсер ететін заттардың
саны орасан зор мөлшерге жетті.
Оның үстіне адамдар мен жануарлардың улы
заттармен байланысы өте күрделене түсуде.
Көптеген улы заттар ауыл шаруашылығында
кең қолданылады, токсикологияның салалық
бөлінуін қажет етеді. Қазіргі замандық
өндірісте сан қилы химиялық қосылыстарды
тұтыну «өндірістік токсикологояны» құруға
негіз болып табылады.
Қазіргі уақытта өсімдіктің өсіп жетілуін
тездететін, өсімдік зиянкестеріне қарсы
қолданылатын заттарды өндіру, оларды
мейлінше кең қолдану ерекше талап етіледі.
Токсикология пәні: жалпы токсикология, жеке
және өсімдіктер токсикологиясы бөлімдерінен
тұрады.
Улы заттар туралы алғашқы деректер
ежелгіРим дәрігерлері Диоскорид, Үлкен Плиний, Платон,т.б.ғалымдардың
еңбектерінде жазылды. Токсикология жеке ғылым саласы ретінде 20
ғасырдың ортасында қалыптасты. Республикада токсикологиялық
зерттеулер 20 ғасырдың 50-жылдары Қазақстан Ғылым
академиясының Өлкелік паталогия институты (қазіргі Гигиена және
эпидемиология ғылыми-зерттеу орталығы) жанынан гигиена және
кәсіби патологиялық сектор ашылғаннан кейін
басталды. Қазақстанда токсикология ғылымының қалыптасып, дамуына үлес
қосқан ғалымдар: О.С.Глозман, Б.Атшабаров, Т.Х.Айтбаев, А.А.Мәмбеева,
В.П.Чемакина, Н.П.Касаткина, И.Т.Төлеев, Э.Л.Бейсебаева, Е.А.Біртанов, т.б
Ветеринариялық токсикологияның
негізгі міндеті

Жануарлар ағзасы мен улы заттар арасындағы ара қатынасты
талдау. Оы себепті бұл ғылым ауыл малдарының патологиясы, ішкі
жұқпайтын аурулар секілді ғылымдары мен ұштасып жатыр.
Улы заттар бөліп шығаратын тірі ағзаларды зерттейтін
ботаника(улы өсімдіктер), микробиология(әртүрлі токсиндер
шығаратын патогенді микроорганизмдер), паразитология(уытты
заттар бөліп шығаратын паразиттік құрттар), зоология(улы шыбын
шіркейлер мен құрт қоңыздар, бауырымен жорғалаушылар),
микология(улы саңырауқұлақтар) сияқты ғылымдар саласына тән.
Токсикология – улы заттар және олардың тірі ағзаға (жануарлар,
өсімдіктер т.б.) тигізетін әсерін зерттейтін киім; бұл ілім улы
заттардың табиғатын, олардың әртүрлі қасиеттерін,
жануарлардың улы заттарға деген сезімталдығын, уланудың ағзада
әртүрлі түрленуін, уланудың себептері мен салдарын, улардың
ағзаға енуі және одан бөлінуін, уланудың негізгі клиникалық белгілері
мен патологиялық өзгерістерін зерттейді; сонымен қатар уланудың
алдын алу, уланған кезде көрсетілуге тиіс көмектер мен емдік
тәсілдерін де зерттеумен шұғылданады.
Фармакология(грек. pharmacon — дәрі және logos — ілім)
—
адам организміне әр түрлі дәрілік және биологиялық
белсенді заттардың тигізетін әсерін зерттейтін,
сондай-ақ дәрі-дәрмектің жаңа түрлерін іздеп табуды
қарастыратын ғылым.
Фармакологияда организмге дәрілік заттардың әсерін
жануарларға әр түрлі әдістермен (мысалы, физиол.,
биохим., гистол., т.б.) жасалынған тәжірибелер
негізінде
анықтайды. Жалпы және жеке, медицина және
ветеринар.
Фармакология болып бөлінеді. Фармакология дәрілік
заттардың денеге сіңуі, таралуы, органдар мен
тіндерде
жинақталуы, өзгеруі (фармокол. кинетика), олардың
әсер
етуіндегі биохим. механизмдер (фармокол. динамика),
дәрілік препараттарды клиника жағдайында зерттеу
(клиник.Фармакология), дәрілік заттардың сау және ауру
орнизмге әсерін, биол. тасымалдануын, органдардан
шығарылуын салыстырмалы түрде зерттеу (клиник.-
кинетик. Фармокология) бағыттарында дамып келеді.
Даму тарихы

• Дәрілік заттар, олардың адам
тәніне тигізетін ықпалы
туралы деректерді жинақтау,
топтастыру, бір
жүйеге келтіру өте ерте заманнан
қолға алынған.
Мысалы, мысырлық папирус
Эберстің (б.з.б. 17 ғда)
еңбектерінде, Гиппократ
шығармаларында
300-ге жуық дәрілік өсімдіктердің
атаулары,олардан дәрі жасау
тәсілдері, пайдалану туралы
мәліметтер жазылған. Сондай-ақ
Гален, Әбу Әли
ибн Сина, Парацельсеңбектерінде
де айтылған. Арабия, Қытай,
Үндістан елдерінде
ежелгі заманның өзінде-ақ дәрілік
өсімдіктерді көп пайдаланғаны
белгілі. 19 ғасырдың ортасында
эксперименттік Фармокологияның
негізін Р.Бухгейм (Дерпт) салған.
Фармакологияның даму тарихы адамзаттың даму тарихымен бірдей өте ұзақ. Ежелгі
дәрілер әртүрлі өсімдіктерден және жануарлар ағзаларынан алынды.
Гиппократ- (б.э. ІҮ-ІІІ ғ. бұрын өмір сүрген) - ертедегі медицинада қолданылған дәрілерді бір
жүйеге келтірген.

Клавдий Гален (ІІ ғ.) – алғашқы рет дәрілік өсімдіктерді балласт заттардан тазартқан.

Абу Али-ибн-Сина (Х-ХІ ғ.) - өз заманында қолданылған дәрілерді, олардың қабылдау
тәсілдерін бір жүйеге келтірген.
Парацельс (ХҮ-ХҮІ ғ.) – иатрохимияның негізін салушы, медицинаға ауыр металдарды дәрі
ретінде енгізді.
Фармакологияның дамуына еңбек сіңірген
ғұламалар:
П.Тренделен
А.Кларк А.Кешни
О.Шмидебе К.Гейманс бург
Г.Мейер В.Штрауб (Ұлыбритан Д.Бове О.Леви
рг (Бельгия) К.Шмидт
ия) (Франция) (Австрия)
(Германия)
ХҮІІІ ғасырдың аяғында – ХІХ ғасырдың басында
фармакология ғылым ретінде дами бастады.
Маңызды жетістіктері :
1785 ж. – оймақгүл препараты жүрек ауруларын
емдеу үшін қолданылды.
1806 – 1831 жж. - өсімдіктерден морфин, атропин,

хинин алкалоидтар бөлініп
шығарылды.
1844 – 1847 жж. - азоттың шала тотығы,

хлороформ наркозға қолданды.
ХІХ ғ. 30 жылдары – сөндірілген әк

дезинфекциялайтын дәрі ретінде қолданылды.
1879 ж. – нитроглицерин ашылды.
1901 ж. - химиотерапияның негізгі принциптері

құрастырылды.
1921 ж. – инсулин ашылды
1929 ж. – пенициллин ашылды
1950 ж.– аминазин табылды
1970 ж. – простагландиндер ашылды
1980 ж. – СПИД–ке қарсы азидотимидин ашылды
Советтік фармакологияның белгілі ғалымдары:

Кравков Н.П. – Совет
Павлов И.П. – ащы, сілтілі
фармакологиясының негізін
заттардың ас қорыту жолының Аничков С.В. – орталық
қалаушы. Дәрілердің құрама
қызметіне әсерін, ОЖЖ әсер жүйке жүйесінде
әсерін зерттеді,
ететін дәрілердің әсерін
зерттеді.
патофармакологияның негізін холинорецепторлардың
қалады. Клиникаға құрама барысын анықтады.
Психофармакологияның негізін
наркозды енгізді. 1926ж. Ленин
қалады.
сыйлығына ие болды.

Машковский М.Д. –
«Лекарственные Харкевич Д.А. –
Ермольева З. В. –
средства» – атты оқулық фармакология оқулығының
пенициллинді ашқан.
шығарды. Ол басылымнан авторы
14 рет шықты.

Маркова И.В. – педиатрия
факультетінің
студенттеріне
фармакология
оқулығынжазған ғалым

Ұқсас жұмыстар

Ветеринарияда пайдаланатын дәрілік заттар мен биологиялық препараттар

Дәріні ағзаға енгізу жолдары

Дәрілермен жедел улануды емдеудің негізгі ұстанымдары

Құрамында гликозидтері бар өсімдіктер

Жұқпалы ауруларға қарсы профилактикалық және емдеу шаралары

Токсикологияның қысқаша тарихы

Тітіркендіргіш - өкпе немесе демалу жолдарының сілемейлі қабықшасының тітіркенуі

Өндірістік улардың қабаттасып әсері етуі

Комбинирленген бактерияға қарсы дәрілер

Өсімдік тектес улы заттардың токсикологиясы

Пәндер