Қашықтықтан оқыту технологиялары

Рахматуллаева Д. Ж., PhD доктор

Білім берудің жаңа технологиялары институтының тренері

Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ

Lifelong education - Өмір бойы білім алу

«Lifelong education» (LLE) сөзтіркесі 1848 жылдан бастап ағылшын тіліндегі мәтіндерде кездеседі.

Basil Alfred Yeaxlee кітабы «Lifelong Education: A Sketch of the Range and Significance of the Adult Education Movement» деп аталады - ол 1929 жылы АҚШ-та шыққан ересектерге арналған білім беру қозғалысының моделі.

Кітапта ересектердің бейресми біліміне, «күнделікті» оқытуға, «өмірден» білім алу оқу процесіне, адамның білім мен оқуға деген үздіксіз қажеттілігіне байланысты мәселелер көтеріледі.

Халықаралық үздіксіз білім беру тұжырымдамасының тарихы - ЮНЕСКО және ЭЫДҰ (OECD) - lifelong education

ІІ дүниежүзілік соғыстан кейін ЮНЕСКО-халықаралық ұйым құрылды, оның қызметі білім, ғылым және мәдениетті дамытуға бағытталған. Үздіксіз білім беру тұжырымдамасы тез арада ЮНЕСКО ұсынған білім беруді дамытудағы жетекші идеялардың біріне айналды. 1962 жылы lifelong education термині алғаш рет ресми құжатта пайда болды.

1972 ж. ЮНЕСКО FORA Learning to be: the world of education today and tomorrow баяндамасы: Үздіксіз білім беру жетекші халықаралық тұжырымдама (master concept) болып жарияланады, оның негізгі ережелері тұжырымдалған және үздіксіз білім беру стратегиялары мен тәжірибелерін дамыту бойынша жолдар ұсынылады.

1996 жылы ЮНЕСКО қамқорлығымен Learning: the treasure within құжатында да lifelong education термині қолданылады.

1960-1970 жж. үздіксіз білім беру тұжырымдамасы Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымымен (ЭЫДҰ) бейімделді. Оның құжаттарында үздіксіз білім беру әлеуметтік игілік ретінде белгіленген, әр адамның білім алу құқығы және осы салада кемсітушілікке жол берілмеуі баса айтылған.

ЭЫДҰ өз идеяларын жеткізу үшін бастапқыда recurrent education терминін қолданды. 1973 жылы ұйым lifelong learning тұжырымдамасын белсенді түрде алға тарта бастайды және lifelong learning стратегиясының бірі ретінде қайталанатын білім беруді орналастырады

Lifelong learning - LLL

Үздіксіз оқыту - бұл жеке немесе кәсіби себептерге байланысты білімге деген "тұрақты, ерікті және өзін-өзі ынталандыратын" ұмтылыс. Осылайша, бұл әлеуметтік интеграцияны, белсенді азаматтық позицияны және жеке дамуды арттырып қана қоймайды, сонымен қатар өзін-өзі қамтамасыз етуге, сондай-ақ бәсекеге қабілеттілік пен жұмысқа орналасуға ықпал етеді.

Lifelong learning - LLL

Үздіксіз оқыту - адамдарды әртүрлі контексте оқытуды қамтитын процесс.

Бұл орталарға:

Мектептер,

үйлер,

жұмыс орындары

адамдар бос уақыттарын өткізетін орындар да кіреді.

Алайда, оқу процесін барлық жастағы студенттерге қолдануға болатынына қарамастан, ұйымдастырылған оқуға оралған ересектерге назар аударылады.

Оның негізінде ЮНЕСКО-ның «Үздіксіз білім беру институты" сияқты оқушылардың әртүрлі қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған бағдарламалар бар, олар әлсіз және осал оқушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыруға мүмкіндік береді.

Lifelong learning - LLL

Өмір бойы оқыту тұтас білімге бағытталған және екі өлшемге ие:

Өмір бойы оқыту

Оқудың кең мүмкіндіктері.

Олар дәстүрлі білім беру ұсыныстары мен заманауи оқыту мүмкіндіктерін біріктіретін оқытуды көрсетеді.

Aдамдарды өзін-өзі дамыту мен өзін-өзі жетілдіруге бағытталған мазмұнды, процестер мен әдіснамаларды үйренуге және таңдауға ынталандыруға бағытталған.

Оқытудың бұл түрі әр адамның оған деген қабілетін мойындай отырып, адам әлеуетін дамытуға бағытталған.

Lifelong learning - LLL

Өмір бойы оқытуды қарастыруда ерекше маңызы бар 2 теория:

Когнитивизм

Конструктивизм

Когнитивизм, әсіресе гештальт теориясы, ескі мен жаңаның арасындағы байланысты түсіну ретінде оқыту туралы айтады.

Конструктивизм теориясы "білім әлемнен немесе беделді көздерден пассивті түрде қабылданбайды, бірақ оларды тәжірибелі әлемді түсінетін жеке адамдар немесе топтар құрады"деп тұжырымдайды. Конструктивизм өмір бойы білім алуға жақсы сәйкес келеді, өйткені ол көптеген түрлі көздерден, соның ішінде өмірлік тәжірибелерден оқытуды біріктіреді.