Жібек мәдени жолы еті

Презентация қосу

«Мәдени мұра». «Рухани жаңғыру»
бағдарламалары және «Ұлы Даланың жеті қыры»
мақаласы
Дайындаған:
Ежелгі тарихтың негіздерін бүгінгі күнмен
қосатын жолды құрап, уақыттың үзіліссіз
байланысын көрсететін қазіргі дау-дамайдағы
адамзатқа қажетті көп қырлы қоғамның
тарихи тәжірибесін зерттейді.Тарихи-мәдени
мұрамен хабардар етіп, тек тарихты ғана емес,
сонымен қатар болашақта болатын жағдайды
баяндайды. Сондықтан да, Елбасымыз осыдан
15 жыл бұрын, яғни 2003 жылы сәуірде
Қазақстан халқына жолдауында арнайы
«Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарламасын
жүзеге асыруды тапсырған болатын.
Елбасының жолдауымен қабылданған
«Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарламасы
қазіргі Қазақстанның әлемдік өркендеуінің
дәлелі.Сонымен бірге, әлемге ұлттық рухани
ескерткіштер байлығын паш етеді.
«Мәдени мұра» мемлекеттік Бағдарламаны қабылдағаннан кейін 2004
бағдарламасы – мәдени, экономикалық жылы 51 тарихи және мәдени ескерткіштің
және әлеуметтік капитал, жалпы реставрациялық жұмысы аяқталып, 39
адамзаттық мәдениеттің құрылымдық қалашық пен қорғандарға археологиялық
бөлігі, этнос, қоғам, адам парасатының зерттеулер жүргізілді. 218 нысанды қамтыған
дамуы мен құрылуының бастауы, Қазақстанның тарихи-мәдени және тарихи
тарихи естеліктердің маңызды ескерткіштерінің мемлекеттік тізімі
қоймасын жасау және қорғау дайындалды. Ұлттық мәдениет үшін аса
бағдарламасы. маңызды 30 сәулеттік және археологиялық
қосымша ғылыми зерттеулер жүргізілді.
Мәдени мұра
Ұлттық мәдени мұраны толық зерттеу жүйесінің құрылуы бағдарламаны құруда
аса маңызды болмақ. Республика тәуелсіздік алғаннан кейін толық гуманитарлық
білім беру қорын құру мақсатында мемлекеттік тілде алғашқы қадамдар жасалды.
Қытай, Түркия, Моңғолия, Ресей және Өзбекстан, Армения, Құрама Штаттар және
Батыс Еуропа елдеріне ғылыми зерттеу экспедициялары ұйымдастырылды.
Олардың қорытындысы бойынша ғылыми топтарда бұдан бұрын белгілі
Қазақстанның сәулеті, этнографиясы, тарихы бойынша шамамен бес мың жазба
және баспалар алынды. 350-ден астам кітап, олардың ішінде этнография,
археология, тарих бойынша сериялар, жаңа энциклопедиялық сөздіктер
шығарылды.Бағдарламаның жүзеге асуын мәдениет, әдебиет, философия, тарих,
этнография, және тіл білімі т.б. бойынша академиялық институттар құрылуынан,
бағдарламаның тиімді жоспарларының орындалуынан көреміз. Ұлттық кітапхана
елдің жоғары оқу орындарының бірі. Нұрсұлтан Назарбаев «Мәдени мұра»
бағдарламасын мемлекеттің мәдениетіне қолдау көрсететін стратегиялық ұлттық
жоба деп атаған. Бағдарлама халықтың гуманистикалық курсы және потенциалын
көрсетіп, оның тарихи тәжірибесін байытып, болашақтың сенімді тірегі
болмақ.Қазақстан тарихында гуманитарлық акция ретінде жүргізілетін «Мәдени
мұра» бағдарламасы бұдан әрі қарыштап дами бермек.
РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ –
ҚАЗАҚСТАНДЫҚТАРДЫҢ
САЛТ-САНАСЫ МЕН
ДҮНИЕТАНЫМЫН
ӨЗГЕРТЕТІН ҚОЗҒАУШЫ
КҮШ.
“Еліміз жаңа тарихи кезеңге аяқ басты. Мен жыл басындағы халыққа Жолдауымда Қазақстанның
үшінші жаңғыруы басталғанын жарияладым.Осылайша, біз қайта түлеудің айрықша маңызды екі
процесі – саяси реформа мен экономикалық
жаңғыруды қолға алдық.Біздің мақсатымыз айқын,
бағытымыз белгілі, ол – әлемдегі ең дамыған 30 елдің қатарына қосылу.Аталған екі жаңғыру процесінің
-міндеттері, басымдықтары мен оған жеткізетін
де нақты мақсат жолдары бар. Мен көздеген жұмыстары

мыздың бәрі дер уақытында және барынша тиімді жүзеге асарына сенімдімін. Бірақ, ойлағанымыз
орындалу үшін мұның өзі жеткіліксіз.Мақсатқа жету үшін біздің санамыз ісімізден озып жүруі, яғни
одан бұрын жаңғырып отыруы тиіс. Бұл саяси және экономикалық жаңғыруларды
толықтырып қана
қоймай, олардың өзегіне айналады.Рухани жаңғыру тек бүгін басталатын жұмыс емес.Біз Тәуелсіздік
кезеңінде бұл бағытта бірнеше ауқымды іс атқардық.2004 жылы «Мәдени мұра» бағдарламасы аясында
Қазақстан аумағындағы тарихи-мәдени ескерткіштер мен нысандарды жаңғырттық.2013 жылы «Халық –
тарих толқынында» бағдарламасы
арқылы әлемнің ең белді архивтерінен төл тарихымызға қатысты
құжаттарды жүйелі түрде жинап, зерттедік.Енді осының бәрінен де ауқымды және іргелі жұмыстарды
бастағалы отырмыз.Мен еліміз мықты, әрі жауапкершілігі жоғары Біртұтас Ұлт болу үшін болашаққа қа
лай қадам басатынымыз және бұқаралық сананы қалай өзгертетініміз туралы көзқарастарымды
ортаға
салуды жөн көрдім.”-Н.Ә.Назарбаев
Бәсекеге қабілеттілік

Прагматизм

Ұлттық бірегейлікті сақтау

Білімнің салтанат құруы
Қазақстанның
революциялық емес,
эволюциялық дамуы
Сананың ашықтығы

Жаңғырудың 6
●
Бәсекелік қабілет дегеніміз – ұлттың аймақтық немесе
жаһандық нарықта бағасы, я болмаса сапасы жөнінен
өзгелерден ұтымды дүние ұсына алуы . Бұл материалдық өнім

Бәсекелік
ғана емес, сонымен
бірге, білім, қызмет, зияткерлік өнім немесе
сапалы еңбек ресурстары болуы мүмкін.Болашақта ұлттың
табысты болуы оның табиғи байлығымен емес, адамдарының

бәсекелік қабілетімен айқындалады . Сондықтан , әрбір қазақ
стандық, сол арқылы тұтас ұлт ХХІ ғасырға лайықты қасиеттерге қабілет
ие болуы керек. Мысалы, компьютерлік
сауаттылық , шет
тілдерін білу, мәдени
ашықтық сияқты факторлар әркімнің алға
●
Прагматизм
басуына сөзсіз– өзіңнің
қажеттіұлттық санатында. нақты білу ,
және жеке байлығыңды
алғышарттардың
оны үнемді пайдаланып, соған сәйкес болашағыңды жоспарлай
алу, ысырапшылдық пен астамшылыққа, даңғойлық пен
кердеңдікке жол бермеу деген сөз. Қазіргі қоғамда шынайы
мәдениеттің белгісі – орынсыз сән-салтанат емес. Керісінше, Прагматиз
ұстамдылық, қанағатшылдық пен қарапайымдылық , үнемшілдік
пен орынды пайдалану көргенділікті көрсетеді.Нақты мақсатқа
жетуге, білім алуға, саламатты өмір салтын ұстануға, кәсіби
м
тұрғыдан жетілуге басымдық бере отырып, осы жолда әр нәрсені
ұтымды пайдалану – мінез-құлықтың прагматизмі деген осы .

●
Ұлттық жаңғыру деген ұғымның өзі ұлттық сананың кемелденуін
Ұлттық
білдіреді.Оның екі қыры бар. Біріншіден, ұлттық сана-сезімнің
көкжиегін кеңейту. Екіншіден, ұлттық болмыстың өзегін сақтай
отырып, оның бірқатар сипаттарын өзгерту.
бірегейлікт
і сақтау
●
Білімді, көзі ашық, көкірегі ояу болуға ұмтылу – біздің қанымызда
бар қасиет.Табысты болудың ең іргелі, басты факторы білім екенін Білімнің
әркім терең түсінуі керек. Жастарымыз басымдық беретін
межелердің қатарында білім әрдайым бірінші орында тұруы шарт. салтанат
Себебі, құндылықтар жүйесінде білімді бәрінен биік қоятын ұлт
●
қана табысқа жетеді.
Өткен ХХ ғасыр халқымыз үшін қасіретке толы , зобалаң да зұлмат құруы
ғасыр болды.Біріншіден, ұлттық дамудың көнеден жалғасып келе
жатқан өзімізге ғана тән жолы біржола күйретіліп, қоғамдық
құрылымның бізге жат үлгісі еріксіз таңылды .Екіншіден ,
ұлтымызға адам айтқысыз демографиялық соққы жасалды . Оның
Қазақстанның
жарасы бір ғасырдан бері әлі жазылмай келеді.Үшіншіден,
қазақтың тілі мен мәдениеті құрдымға кете жаздады .Төртіншіден ,
революциялық

еліміздің көптеген өңірлері экологиялық апат аймақтарына
айналды.Бүгінде революциялар өңін өзгертіп, ұлттық, діни,
емес,
мәдени, сепаратистік перде жамылды. Бірақ, бәрі де, түптеп
келгенде, қантөгіспен, экономикалық
күйреумен аяқталатынын
эволюциялық
●
көріп отырмыз.Сондықтан, әлемдегі оқиғаларды ой елегінен
өткізіп, қорытынды
Сананың ашықтығыжасау – қоғамның
зерденің да, саяси
үш ерекшелігін партиялар
білдіреді мен
.Біріншіден ,
дамуы
қозғалыстардың
ол дүйім дүниедеда , білім
, Жер шарының қатысты
беру жүйесінің
өзіңе де ауқымды
аумағында және өз
дүниетанымдық
еліңнің , рухани
айналасында не болып
жұмысының
жатқанын бір бөлігі .
түсінуге мүмкіндік

Сананың
береді. Екіншіден, ол жаңа технологияның ағыны алып келетін
өзгерістердің бәріне дайын болу деген сөз . Таяудағы он жылда
біздің өмір салтымыз: жұмыс, тұрмыс, демалыс, баспана, адами
қатынас тәсілдері, қысқасы, барлығы түбегейлі өзгереді. Біз бұған
да дайын болуымыз керек. Үшіншіден, бұл – өзгелердің
тәжірибесін алып, ең озық жетістіктерін бойға сіңіру мүмкіндігі.
ашықтығы
Азиядағы екі ұлы держава – Жапония мен Қытайдың бүгінгі
келбеті – осы мүмкіндіктерді тиімді пайдаланудың нағыз үлгісі .
«Жаңа гуманитарлық
Латын әліпбиіне көшу. білім. Қазақ тіліндегі
100 жаңа оқулық»

«Туған жерге туыңды
тік»

«Қазақстанның киелі «Жаһандағы заманауи
жерлерінің қазақстандық
географиясы» мәдениет»

Қазақстандағы 100
жаңа есім»
«Ұлы
Қазақст даланы
ан – ң жеті
алма қыры»
мен
қызғал
дақ тың
отаны
Атқа
Ұлы
міну
Жібек
мәдени
жолы
еті

Ұлы
даладағ
Түркі
ы
әлеміні
ежелгі
ң бесігі
металлу
ргия
Алтын
Аң стилі
адам
1. Атқа міну мәдениеті
Атқа міну мәдениеті мен жылқы шаруашылығы жер жүзіне Ұлы даладан тарағаны тарихтан белгілі.Еліміздің солтүстік
өңіріндегі энеолит дәуіріне тиесілі «Ботай» қонысында жүргізілген қазба жұмыстары жылқының тұңғыш рет қазіргі
Қазақстан аумағында қолға үйретілгенін дәлелдеді.Жылқыны қолға үйрету арқылы біздің бабаларымыз өз дәуірінде
адам айтқысыз үстемдікке ие болды. Ал жаһандық ауқымда алсақ, шаруашылық пен әскери саладағы теңдессіз
революцияға жол ашты.Жылқының қолға үйретілуі атқа міну мәдениетінің де негізін қалады. Бес қаруын асынған салт
атты сарбаз айбарлы көшпенділер империялары тарих сахнасына шыққан дәуірдің символына айналды.Ту ұстаған
салт атты жауынгердің бейнесі – батырлар заманының ең танымал эмблемасы, сонымен қатар, атты әскердің пайда
болуына байланысты қалыптасқан көшпенділер әлемі «мәдени кодының» айрықша элементі.Автокөлік
қозғалтқыштарының қуаты әлі күнге дейін аттың күшімен өлшенеді. Бұл дәстүр – жер жүзінде салт аттылар үстемдік
құрған ұлы дәуірге деген құрметтің белгісі.Біз әлемнің барлық түкпіріне ежелгі қазақ жерінен тараған осынау ұлы
технологиялық революцияның жемісін адамзат баласы ХІХ ғасырға дейін пайдаланып келгенін ұмытпауға
тиіспіз.Қазіргі киім үлгісінің базалық компоненттері Дала өркениетінің ерте кезеңінен тамыр тартады. Атқа міну
мәдениеті салт атты жауынгердің ықшам киім үлгісін дүниеге әкелді. Ат үстінде жүргенде ыңғайлы болуы үшін
бабаларымыз алғаш рет киімді үстіңгі және астыңғы деп екіге бөлді. Осылайша кәдімгі шалбардың алғашқы нұсқасы
пайда болды.Бұл салт атты адамдардың ат құлағында ойнауына, ұрыс кезінде еркін қимылдауына мүмкіндік берді.
Дала тұрғындары теріден, киізден, кендір мен жүннен, кенептен шалбар тікті. Содан бері мыңдаған жыл өтсе де,
киімнің осы түрі өзгере қоймады. Қазба жұмыстары кезінде табылған көне шалбарлардың қазіргі шалбардан еш
айырмасы жоқ.Сонымен қатар бүгінгі етіктердің барлық түрі көшпенділер атқа мінгенде киген жұмсақ өкшелі саптама
етіктің «мұрагерлері» екені белгілі.Ат үстінде жүрген көшпенділер тақымына басқан сәйгүлігіне неғұрлым еркін мініп
жүруі үшін биік ер-тұрман мен үзеңгіні ойлап тапты. Бұл жаңалық салт атты адамның ат үстінде қаққан қазықтай
мығым отыруына, сонымен бірге шауып бара жатып, қолындағы қаруын еш қиындықсыз және неғұрлым тиімді
қолдануына мүмкіндік берді.Бабаларымыз шапқан аттың үстінен садақ тартуды барынша жетілдірді. Соған
байланысты қарудың құрылымы да өзгеріп, күрделі, ыңғайлы әрі қуатты бола түсті. Масағына қауырсын тағылып,
металмен ұшталған жебе берен сауытты тесіп өтетін көбебұзарға айналды.Қазақстан аумағында өмір сүрген түркі
тайпалары ойлап тапқан тағы бір технологиялық жаңалық – қылыш. Оның оқтай түзу немесе иілген жүзі – ерекше
белгісі. Бұл қару ең маңызды әрі кең таралған соғыс құралына айналды.Сарбаз бен оның мінген атын қорғауға
арналған сауытты да алғаш рет біздің бабаларымыз жасаған. Еуразия көшпенділерінің айрықша маңызды әскери
жаңалығына баланған мұздай темір құрсанған атты әскер осылайша пайда болды. Отты қару пайда болып, жаппай
қолданысқа енгенге дейін атты әскердің дамуы біздің дәуірімізге дейінгі І мыңжылдық пен біздің дәуіріміздің І ғасыры
арасында көшпенділердің ұзақ уақыт бойы бұрын-соңды болмаған жауынгерлік үстемдік орнатуын қамтамасыз еткен
жасақтың ерекше түрі – айбарлы атты әскердің қалыптасуына ықпал етті.
2. Ұлы даладағы ежелгі
металлургия
Металл өндірудің амал-тәсілдерін табу тарихтың жаңа кезеңіне жол ашып, адамзат
дамуының барысын түбегейлі өзгертті. Сан алуан металл кендеріне бай қазақ жері –
металлургия пайда болған алғашқы орталықтардың бірі. Ежелгі заманда-ақ Қазақстанның
Орталық, Солтүстік және Шығыс аймақтарында тау-кен өндірісінің ошақтары пайда болып,
қола, мыс, мырыш, темір, күміс пен алтын қорытпалары алына бастады.
Ата-бабаларымыз жаңа, неғұрлым берік металдар өндіру ісін дамытып, олардың жедел
технологиялық ілгерілеуіне жол ашты. Қазба жұмыстары барысында табылған металл
қорытатын пештер мен қолдан жасалған әшекей бұйымдары, ежелгі дәуірдің тұрмыстық
заттары мен қару-жарақтары бұл туралы тереңнен сыр шертеді. Осының бәрі ежелгі
замандарда біздің жеріміздегі дала өркениеті технологиялық тұрғыдан қаншалықты
қарқынды дамығанын көрсетеді.

3. Аң стилі
Біздің ата-бабаларымыз қоршаған ортамен етене өмір сүріп, өздерін табиғаттың ажырамас
бөлшегі санаған. Бұл басты тұрмыс қағидаты Ұлы даланы мекендеген халықтардың
дүниетанымы мен құндылықтарын қалыптастырды. Өз жазуы мен мифологиясы бар
Қазақстанның ежелгі тұрғындарының озық мәдениеті болды.
Олардың мұрасының жарқын көрінісі, көркем болмысы мен рухани байлығының айшықты
белгісі – «аң стилі» өнері. Жануарлар бейнесін тұрмыста пайдалану адам мен табиғаттың
өзара байланысының символына баланып, көшпенділердің рухани бағдарын айқындап
отырған.
Олар жыртқыштардың, негізінен мысық тұқымдас аңдардың суретін көбірек қолданған.
Егемен Қазақстанның символдарының бірі – жергілікті жануарлар әлемінде сирек кездесетін
тұрпаты текті қар барысы екені кездейсоқ емес.
Бұл ретте, аң стилі бабаларымыздың айрықша жоғары өндірістік тәжірибесі болғанын
көрсетеді. Олар оюлап кескіндеуді, металмен жұмыс істеудің техникасын, соның ішінде, мыс
пен қоладан балқымалар жасаудың және құймалар құюдың, жайма алтын дайындаудың
4. Алтын адам
Біздің түп-тамырымызға жаңаша көзқараспен қарауға жол ашып, әлемдік ғылым үшін сенсация
саналған жаңалық – 1969 жылы Қазақстанның Есік қорғанынан табылған, өнертанушы ғалымдар
арасында «қазақстандық Тутанхамон» деген атқа ие болған «Алтын адам».
Бұл жауынгер талай тылсым құпияның бетін ашты. Біздің бабаларымыз әлі күнге дейін өзінің асқан
көркемдігімен тамсандыратын аса жоғары деңгейдегі көркем дүниелер жасаған. Жауынгердің
алтынмен апталған киімдері ежелгі шеберлердің алтын өңдеу техникасын жақсы меңгергенін
аңғартады. Сонымен бірге бұл жаңалық Дала өркениетінің зор қуаты мен эстетикасын әйгілейтін
бай мифологияны паш етті.
Дала халқы өз көсемдерін осылайша ұлықтап, оның мәртебесін күн секілді құдірет деңгейіне
көтеріп асқақтатқан. Қорымдағы сән-салтанатты жасау-жабдықтар ежелгі бабаларымыздың
зияткерлік дәстүрлерінен де мол хабар береді. Жауынгердің жанынан табылған күміс кеселердің
бірінде ойып жазылған таңбалар бар. Бұл – Орталық Азия аумағынан бұрын-соңды табылған жазу
атаулының ішіндегі ең көнесі.

5. Түркі әлемінің бесігі
Қазақтардың және Еуразияның басқа да халықтарының тарихында Алтайдың алар орны ерекше.
Осынау асқар таулар ғасырлар бойы Қазақстан жерінің тәжі ғана емес, күллі түркі әлемінің бесігі
саналды. Дәл осы өңірде біздің дәуіріміздің І мыңжылдығының орта шенінде Түркі дүниесі пайда
болып, Ұлы дала төсінде жаңа кезең басталды.
Тарих пен география түркі мемлекеттері мен ұлы көшпенділер империялары сабақтастығының
айрықша моделін қалыптастырды. Бұл мемлекеттер ұзақ уақыт бойы бірін-бірі алмастырып, орта
ғасырдағы Қазақстанның экономикалық, саяси және мәдени өмірінде өзінің өшпес ізін қалдырды.
Орасан зор кеңістікті игере білген түркілер ұлан-ғайыр далада көшпелі және отырықшы өркениеттің
өзіндік өрнегін қалыптастырып, өнер мен ғылымның және әлемдік сауданың орталығына айналған
ортағасырлық қалалардың гүлденуіне жол ашты. Мәселен, орта ғасырдағы Отырар қаласы әлемдік
өркениеттің ұлы ойшылдарының бірі – Әбу Насыр Әл-Фарабиді дүниеге әкелсе, түркі халықтарының
рухани көшбасшыларының бірі Қожа Ахмет Ясауи Түркістан қаласында өмір сүріп, ілім таратқан.
6. Ұлы Жібек жолы
Еліміздің географиялық тұрғыдан ұтымды, яғни Еуразия құрлығының кіндігінде орналасуы ежелден әртүрлі
мемлекеттер мен өркениеттер арасында транзиттік «дәліздердің» пайда болуына септігін тигізді. Біздің дәуірімізден
бастап бұл құрлық жолдары Үлкен Еуразияның Шығысы мен Батысы, Солтүстігі мен Оңтүстігі арасындағы сауда және
мәдениет саласындағы байланыстардың трансконтинентальды желісіне – Ұлы Жібек жолы жүйесіне айналды.
Бұл жол халықтар арасындағы жаһандық өзара тауар айналымы мен зияткерлік ынтымақтастықтың қалыптасып,
дамуы үшін орнықты платформа болды.
Керуен жолдарын мінсіз ұйымдастырып, қауіпсіздігін қамтамасыз еткен Ұлы дала халқы ежелгі және орта
ғасырлардағы аса маңызды сауда қатынасының басты дәнекері саналды. Дала белдеуі Қытай, Үнді, Парсы, Жерорта
теңізі, Таяу Шығыс және славян өркениеттерін байланыстырды.
Алғаш пайда болған сәттен бастап, Ұлы Жібек жолы картасы, негізінен, Түрік империяларының аумағын қамтыды.
Орталық Еуразияда түркілер үстемдік құрған кезеңде Ұлы Жібек жолы гүлдену шегіне жетіп, халықаралық ауқымда
экономиканы өркендетуге және мәдениетті дамытуға септігін тигізді.

7. Қазақстан – алма мен қызғалдақтың
отаны
Асқақ Алатаудың баурайы алма мен қызғалдақтың «тарихи отаны» екені ғылыми тұрғыдан дәлелденген. Қарапайым,
бірақ бүкіл әлем үшін өзіндік мән-маңызы зор бұл өсімдіктер осы жерде бүр жарып, жер жүзіне таралған. Қазақстан
қазір де әлемдегі алма атаулының арғы атасы – Сиверс алмасының отаны саналады. Дәл осы тұқым ең көп таралған
жемісті әлемге тарту етті. Бәріміз білетін алма – біздегі алманың генетикалық бір түрі. Ол Қазақстан аумағындағы Іле
Алатауы баурайынан Ұлы Жібек жолының көне бағыты арқылы алғашқыда Жерорта теңізіне, кейіннен бүкіл әлемге
таралған. Осы танымал жемістің терең тарихының символы ретінде еліміздің оңтүстігіндегі ең әсем қалалардың бірі
Алматы деп аталды.
Қазақстан аумағындағы Шу, Іле тауларының етегінен әлі күнге дейін жергілікті өсімдіктер әлемінің жауһары
саналатын Регель қызғалдақтарын бастапқы күйінде кездестіруге болады. Бұл әсем өсімдіктер біздің жерімізде Тянь-
Шань тауларының етегі мен шөлейт даланың түйісер тұсында пайда болған. Қазақ топырағындағы осынау
қарапайым, сондай-ақ ерекше гүлдер өз әдемілігімен көптеген халықтың жүрегін жаулап, біртіндеп бүкіл әлемге
тарады.
Бүгінде жер жүзінде қызғалдақтың 3 мыңнан астам түрі бар, олардың басым көпшілігі – біздің дала қызғалдағының
«ұрпағы». Қазір Қазақстанда қызғалдақтың 35 түрі өседі.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ

Ұқсас жұмыстар

Ұлы жібек жолы бойында сауданың дамуының арқасында

Жібек жолы бағдарламасы

Ұлы Жібек жолындағы көшпелі және отырықшы мәдениеттің қалыптасуы

Ұлы Жібек жолының тарихи мен дамуы

Көшпелі мәдениет

Жолының рөлі

Қорқыт ата ескерткіші

Түркі мәдениеті мен өркениеті және олардың Ұлы Жібек жолы халықтарының мәдениеті дамуындағы мәдени - өркениеттік рөлін айқындау

Жібек жолымен араб

Қазіргі Тараз қаласының орнындағы ежелгі қала

Пәндер