Сыбайлас жемқорлық әрекет үшін құқықтық жауапкершілік

Презентация қосу

Сыбайлас жемқорлық әрекет үшін құқықтық
жауапкершілік.

Орындаған: Сансызбай Еркежан
Ку р с : 2
Мамандығы: Көркем тоқыма (ХТ)
Те кс е р г е н : Б а й м у х а н о в а К . Х
Тәртіптік жауапкершілікке әкеп соғатын сыбайлас
жемқорлық әрекеттері.

► Соңғы онжылдық мемлекетіміздің
«ұлттық қауіпсіздігіне тікелей қауіп
төндіретін» негізгі көздердің бірін білдіретін
сыбайлас жемқорлық мәселелерін зерттеуге
және жемқорлыққа қарсы күрестің құқықтық
шараларын жетілдіруге деген жоғары
қызығушылықпен сипатталады. Мемлекеттік
билік органдарында сыбайлас жемқорлық
азаматтардың конституциялық құқықтары мен
мүдделеріне нұқсан келтіреді, демократиялық
ұстанымдары мен құқықтық тәртіпті бұзады,
мемлекеттік аппараттың қызметін
төмендетеді, мемлекеттік реформаларды
өткізуге кедергі келтіреді, сайып келгенде,
азаматтардың билікке сенімін жояды.
Парақорлықтың жалпы сипаттамасы.

► Сыбайлас жемқорлық – бұл
жеке мақсаттарда пайда көру үшін
мемлекеттік билікті асыра пайдалану.
Сыбайлас жемқорлықтың мұндай
анықтамасы БҰҰ Бас ассамблеясы 1979
жылы 17 желтоқсанда қабылдаған
құқықтық тәртіпті сақтау бойынша
лауазымды тұлғалардың мінез-құлық
Кодексінде қамтылған.
► Парақорлық сыбайлас
жемқорлықтың қауіпті және көп тараған
көріністерінің бірі болып табылады.
Әкімшілік сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық құрамы
Кодекстің 34-тарауында баяндалған және алты бапта тіркелген:
жеке Мемлекет- заңды Мемлекет- Мемлекет- бұрын
тұлғалар- тік тұлғалар- тік органдар тік органдар сыбайлас
дың заңсыз функция- дың заңсыз мен басшыла- жемқор-лық
материал- ларды материал- жергілікті рының қылмыс
дық сыйақы атқаруға дық сыйақы өзін-өзі сыбайлас жасаған
беруі (676- уәкілетті беруі (678- басқару жемқор- тұлғалар-
бап); тұлғаның не бап); органдарын лыққа дың
оған ың заңсыз қарсы күрес жұмысқа
теңестіріл- кәсіпкер-лік бойынша қабыл-
ген қызметті шара дануы (681-
тұлғаның жүзеге қолдан- бап).
заңсыз асыруы бауы 680-
материал- және заңсыз бап);
дық сыйақы кірістер
алуы (677- алуы (679-
бап); бап);
Әкімшілік жауапкершілікке әкеп соғатын сыбайлас
жемқорлық әрекеттері.

► Ұйымдастырушылық-әкімшілік міндеттер деп
адамдардың заңнамада және ұйымның атқарушы
органының құрылтай құжаттарында көзделген
өкілеттіктерді жүзеге асыру жөніндегі қызметі
түсініледі. Бұл міндеттерге ұжымға жалпы басшылық
жасау, кадрларды орналастыру және іріктеу, бағынышты
адамдардың жұмысын ұйымдастыру және бақылау,
көтермелеу және тәртіптік жазалар қолдану шараларын
қолдану арқылы еңбек тәртібін сақтау жатады.
► Әкімшілік-шаруашылық міндеттер деп толық
материалдық жауаптылық жүктелген тұлғалардың
берілген өкілеттіктердің шегінде мүлікті, соның ішінде
ұйымның балансындағы және банк шоттарындағы
ақшаны басқару және оларға билік ету жөніндегі
қызметті жүзеге асыруы түсініледі.
► Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық
субъектiлерiне лауазымды және мемлекеттiк мiндет
атқаруға уәкiлеттi өзге де адамдарды немесе оларға
теңестiрiлген адамдарды сатып алуды жүзеге acыpушы, сол
сияқты оларға заңға қайшы мүліктік игiліктер мен
артықшылықтар беретiн жеке және заңды тұлғалар да
жатады [2, 3-баптың 4-тармағы].
► ҚР ӘҚБтК 28-бабына сәйкес, әкiмшiлiк
жауаптылыққа: әкімшілік құқық бұзушылық аяқталған
немесе оның жолын кескен кезде он алты жасқа толған,
ақыл-есi дұрыс жеке тұлға, сондай-ақ заңды тұлға жатады.
Бұл ереже негізінен сыбайлас жемқорлық құқық
бұзушылық субъектілеріне де қолданылады. Сыйақы
берушінің мүддесі үшін құқыққа қарсы іс-әрекеттер
жасағаны үшін лауазымды адамға сыйақы беретін субъект
16 жасқа толған жеке тұлға, сондай-ақ заңды тұлға болуы
мүмкін. Заңды тұлғаның әкімшілік жауапкершілігінің
ерекшелігі заңды тұлғаның атынан құқыққа қарсы
сыйақыны заңды тұлғаның атқарушы органының басшысы
не заңды тұлғаның атқарушы органы атынан өзге жеке
тұлғаның ұсынуын білдіреді.
Қылмыстық сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық.

► Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық
жасаған тұлғаны әкімшілік және өзге де заңмен
көзделген жауапкершіліктен оның есі дұрыс емес
болуына байланысты босату үшін негіз ретінде
тек сот-психиатриялық сараптаманың
қорытындысы болуы мүмкін. Егер әкімшілік
сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жасаған
оның адамның есі дұрыс емес екендігі белгілі
болған жағдайда іс бойынша іс жүргізуді бастауға
болмайды, ал басталған іс құқық бұзушылық
құрамы болмауына байланысты қысқартылуға
жатады.
Әкімшілік сыбайлас жемқорлық құқық
бұзушылық үшін әкімшілік жаза тағайындау
қағидасы ҚР ӘҚБтК-нің 7-тарауымен реттеледі.
Оларға сәйкес әкімшілік жаза:

бір тұлға екі
жеке
немесе одан
әкімшілік тұлғаға заңды
ҚР ӘҚБтК- да көп
сыбайлас жеңілдете- тұлғаға
нің 676–681 әкімшілік
жемқорлық тін және ұйымдық-
баптарында құқық
құқық ауырлата- құқықтық
белгіленген бұзушылық
бұзушылық тын нысанында-
санкциялар жасаған
сипатына, жауапкер- ғы жаза
шегінде сот жағдайда
әділ болуы шілік қолданыла-
қолданады; жеке-жеке
тиіс; жүктеледі; ды;
қолданыла-
ды;
Қылмыстық жауапкершілікке әкеп соғатын сыбайлас
жемқорлық әрекеттері.

► Әкімшілік сыбайлас жемқорлық
құқық бұзушылыққа қатысты ұзаққа
созылған немесе жалғасқан әкімшілік құқық
бұзушылық үшін есептелетін әкімшілік
жауапкершілікке тартудың ескіру мерзімі
қолданылмайды.
► Егер бұрын жасалған әрекет үшін
әкімшілік жаза қолданылған күннен бастап
бір жыл ішінде жаңа іс-әрекет жасалса, тұлға
әкімшілік сыбайлас жемқорлық құқық
бұзушылықты қайтадан жасаған болып
саналады. Әкімшілік сыбайлас жемқорлық
құқық бұзушылық жасағаны үшін әкімшілік
жауапкершілікке тарту туралы қаулыны
судья шығарған күн құқықтық мәннің
қайталану белгісін білдіреді.
Мүлікті тәркілеудің мұндай нысаны кезінде ҚР ҚПК 113-
бабының 1 және 3-бөлігінде көзделген мән-жайлардан
басқа, дәлелдеуге мыналар жатады:
мүліктің күдіктіге, мүліктің тәркілеуді мүлікті үшінші
айыпталушыға қолдану үшін негіз тұлғаның иемдену
немесе үшінші болып табылатын мәнжайлары немесе
тұлғаға тиесілігі; қылмыспен мүлік құқық
байланысты болуы; бұзушылықтар
нәтижесінде сатып
алынды деуге негіз
болатын мән-жайлар.
► Парақорлық сыбайлас
жемқорлықтың қауіпті және көп
тараған көріністерінің бірі болып
табылады. ҚР ҚК 366-бабының 1-
бөлігіне сәйкес, пара алудың
объективтік жағы мемлекеттiк
функцияларды орындауға уәкiлеттiк
берілген адамның не оған теңестiрiлген
адамның немесе жауапты мемлекеттік
лауазымды атқаратын адамның не
лауазымды адамның, сол сияқты шет
мемлекеттің немесе халықаралық
ұйымның лауазымды адамының пара
берушiнiң немесе оның өкiлi болған
адамдардың пайдасына жасаған
әрекеттері (әрекетсiздiгi) үшiн, мүлiкке
құқық немесе мүлiк сипатындағы пайда
түрiнде жеке өзi немесе делдал арқылы
пара алуы болып табылады.
Айыппұл мөлшері бас бостандығынан айыруға балама
ретінде.

► Параның айтарлықтай мөлшері ҚР ҚК 366-
бабының 2-бөлігіне сәйкес, елуден үш мың айлық
есептік көрсеткішке дейінгі ақша сомасын құрайды,
бұл параның алпыс еселенген сомасы мөлшерінде
айыппұл салуды не үш жылдан жеті жылға дейінгі
мерзімге бас бостандығынан айыруды көздейді. (ҚР
ҚК 1997 жылғы редакциясында айтарлықтай
мөлшер қарастырылмаған).
► Аталған баптың 3-бөлігінде параның ірі
мөлшері үш мыңнан он мың айлық есептік
көрсеткішке дейінгі ақша сомасын құрайды, бұл
параның жетпіс еселенген сомасы мөлшерінде
айыппұл салуды не жеті жылдан он екі жылға
дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруды
көздейді.
Назарларыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы білім және тәрбие

Сыбайлас жемқорлықтың туындау себептері мен жағдайлары

Бастауыш мектеп жасындағы балалардың сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетін қалыптастырудың ерекшеліктері

ЖАСТАР АРАСЫНДА СЫБАЙЛАС

Сыбайлас жемқорлық ұғымы

Сыбайлас жемқорлық әрекет үшін моральдық және этикалық жауапкершілік

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы тәрбие берудің негізгі бағыттары

Жоғары мектеп оқушыларына сыбайлас жемқорлыққа қарсы тәрбие беру

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру ерекшеліктері

Сыбайлас жемқорлықтың алдын - алу шаралары

Пәндер