Сүйек құрлысы

Сүйектер құрылысына еңбектің, спорттың, әлеуметтік және биологиялық факторлардың әсері

Орындаған: Адилханқызы Аружан. Тексерген:Келдіғұлова Үміт Құдайбергеновна

Нұр-Сұлтан 2020

«Астана медицинауниверситеті» КеАҚ

Адам анатомиясы кафедрасы

Жоспары:

1. Кіріспе

2. Негізгі бөлім

Сүйек құрылысына әсер ететін факторлар:

-спорт және еңбек

-әлеуметтік фактор

3. Қорытынды

4. Пайдаланған әдебиеттер тізімі

Сүйек құрлысы

Сүйектер тығыз және кеуекті дәнекер ұлпалардан түзіледі.

Сүйектің сырты-тығыз ұлпадан, ішкі бөлімі кеуекті ұлпада

құралады. Сүйектің сыртында сүйек затымен тұтасып кеткен суйекқап болады. Сүйекқаптың астыңғы бетінің жасушалары бөлініп, сүйек затын түзеді. Сондықтан сүйекқап арқылы сүйектер жуандап өседі. Сүйек сынғанда біртіндеп бітіп, қайта қалпына келуі де сүйекқапқа тікелей байланысты. Сүйекқапта қантамырлары мен жүйкелер болатындықтан, сүйекке ұдайы қоректік заттар жеткізіледі. Сүйектің екі шетіндегі шеміршекті қабаттағы жасушалардың бөлінуінен сүйек ұзарып өседі. Қаңқаның толық сүйектенуі 20-25 жасқа дейін жалғасады. Ересек адамның сүйегінің үштен екі бөлігін - бейағзалық, ал қалған үштен бір бөлігін ағзалық заттар құрайды. Ағзалық заттар - иілгіштік, серпінділік, ал бейағзалық заттар беріктік қасиет береді.

Негізгі бөлім

Сүйектердің пішініне қарай жіктелуі

Ұзын

Қысқа

Жалпық

Спорт түрлеріне байланысты сүйектердің өзгерістері

1. Лозоренка зонасында яғни аяққа шамадан тыс күш түскенде: жүргізушілерде, футболистерде, секірушілерде, шаңғышыларда кездеседі.

2. Қол сүйектеріне қатысты: гимнастарда, волейболшыларда және теннисшілерде кездеседі.

Шектен тыс күш түсіргенде сынықтың болатын жерлері

Ұзақ уақыт жаяу жүру

Табан мен жамбас сүйектер

Секіру

Жамбаспен сан сүйектері

Теннис

Шынтақпен қол сүйектері

Бейсбол бергенде

Иықпен жауырын

Битамен ұрғанда

Қабырға

Допты ұстағанда

Тізеасты, шыбықты жілік

Ұзақ уақыт жүгіру

Асықты жілікпен шыбықты жілік

Спортық жүгіруден болған өзгерістер

17 жастағы жас бала спорттың жүгіру түрімен айналысқан сол жақ аяқтың 2-ші бақай сүйектерінің дистальді методиафизіндегі өзгерістер.

Гандболдан болған өзгерістер

22 жасар жас баланың осы спорттық ойынан болған өкше сүйегінің тінінің жуандауы яғни өзгерісі.

Ұзындыққа секіру спорттық ойын түріндегі сүйек өзгірістері

19 жасар жас спортсменнің ұзындыққа секіру спорттық ойын түрінен болған сүйектің өзгерісі. Жіліктің дистальді метадиафизіндегі гиперпластикалық реакцияның айқын көрінісі

Әлеуметтік жағдайлардың кесірінен болған сүйектің өзгерістері

Адам ағзасына D дәрумені жетіспеген жағдайда нәресте сүйектері қисайып біту қауіпі бар сондықтан көп күннің көзінде серуенде D дәруменін қабылдауы керек.

Табан сүйектерінің өзгерістері

Бурситтің пайда болу себебі жарақаттардан кейін, микрожарақаттардан кейін, бақайша тіндерінің қабыну процестерінен, бас бармақтың вальгустік деформациясы.

Ыңғайсыз аяқ - киімді кигенен, табанның биомеханикасына байланысты, жұмсақ мүйізді тіндердің пайда болуы.

Аяқ-киімдерді ыңғайына байланысты кию өте маңызды. Өйткені сүйек яғни, бақайлар әр түрлі аяқ - киім киген сайын оның формасын қабылдайды және сол бағытта күш қуатта солай түседі. Сондықтанда әр түрлі табан сүйектерінің өзгерістері тууы мүмкін.

Сүйек пішініне әсер етенін факторлар:

Әлеуметтік фактор:өмір сүру ортасы және жағдайы, тамақтануы, дене тәрбиесі, мамандық, спорт, мәселен:шофер және балет билейтіндер - табан сүйектерінің айырмашылығы кезедеседі.

Биологиялық факторлар:онтогенездік даму жағдайы (анасының денсаулығы), туылғаннан кейінгі нерв жүйесі және эндокрин бездерінің жағдайы (гипофиз, қалқанша без т. с. с. ), ұлты мен жынысы, жасы.

Қорытынды

Антропометрия- адамның дене мүшелерін өлшеу арқылы оның дене құрылысына тән жыныстық, нәсілдік және жас ерекшеліктеріне жан-жақты анықтамалар беретін антропо- логиялық зерттеудің негізгі тәсілдерінің бірі.

Адам еңбек үрдісінің қол, аяқ, саусақ, бақай және т. б. осы сияқты өзінің табиғи құралдарын іс-қимылға қосады. Демек, еңбек үрдістері тұтастай адам денесі сүйек жүйесін қоса оның қозғалысы аппаратына едәуір әсерін тигізді.