Суда еритін витамин

Презентация қосу

Суда еритін
витаминдер
Мазмұны
01 Витаминдер туралы жалпы түсінік.

02 Суда еритін витаминдер

03 Витаминдер пайдасы
Витаминдер
Ағза тіршілігінің бірқалыпты өмір сүруі үшін өте аз мөлшерде ғана қажет болатын,
заттардың дұрыс алмасуында әсер ететін, онда реттеуші қызмет атқаратын кіші молекулалы
органикалық қосылыстар.
Витаминдер өндірісте арнайы дәрі-дәрмек ретінде шығарылады. Дегенмен, ағзаның
қажеттілігін өтеуде азық-түлік қорымен тағам арқылы келген табиғи витаминдердің пайдасы
зор.
Витаминдер- химиялық табиғаты әр түрлі органикалық
заттар.Витамин латынша vіtа — өмір, тіршілік; vitman —
тіршілік амині деген мағынаны білдіреді. Олар тағамдық
заттармен организмге түсіп, зат алмасуға, организмнің өсіп-
өнуіне әсерін тигізеді. Организмнің қорғаныштық қабілетін
арттыруда витаминдердің атқаратын міндеті өте зор.
Дәрумендер маңызы.

Дәруменсіз ағзаның өсуі, дамуы мен тіршілік
жалғастыруы мүмкін емес. Сондықтан витамин
сөзінің латынша тіршілік (өмір) үшін қажетті
зат деп аталуы маңызы зор. дәрумендер
көпшілігі тағамдық ағзалардың құрамында
болады, ал ал ағзадан адам ағзасында түзіледі.
Дәрумендер тағамдық заттардың құрамында
болатын ерекше ағзалық қосылыстар. Олар
ағзада ферменттердің түзілуіне қатысады.
дәрумендер тағам құрамында аз мөлшерде
болғанымен, ағза үшін өте қажетті заттар.
Дәрумендерді 1880 жылы орыс дәрігері Николай
Иванович Лунин (1853-1937) тапты. дәрумендер
ағзадағы зат алмасу үдерісінде қарқынды әсер етеді.
Қазіргі кезде дәрумендердің 30-ға жуық түрлері бар.
дәрумендер әсіресе балалар мен жасөспірімдер үшін
дұрыс өсуі, дамуы үшін өте қажет. Ағзаның түрлі
ауруларға қарсы тұра алу әрекетін арттырады.
Витаминдер
Майларда еритіндер Суда еритіндер
Суда еритін витаминдер
Суда еритін дәрумендерге С, РР және В тобындағы
барлық дәрумендер жатады. Соңғы кезде
дәрумендерді классификациялап үлкен 4 топқа
боледі: алифатты , алициклды, ароматикалық,
гетероциклды

Суда еритін витаминдер
Place Your Picture Here

Суда еритін витамин

Суда еритін витаминдерге: тиамин, рибофлавин, панготен
қышқылы, никотин қышқылы, пиридоксин, кобаламин,
никотинамид, аскорбин қышқылы, биотин, инозит, холин, рутин,
фолий қышқылы, парааминобензой қышқылы және т.б. (В1, В2, В3,
В5, Вб, В12 В5, РР, С, Н, Р және т.б.) енеді.
С Ағзаның жұқпалы ауруларға қарсы тұра алу әрекетін
арттырады. Сүйекке және тіске беріктік қасиет береді. С

дәрумені (а дәрумені биологиялық тотығу кезінде зиянды заттардың
түзілуін тежейді. Ол қарсы денелерді түзетін

скорбин ферменттердің құрамына кіреді. Терідегі қантамырлардың
қабырғасының бүлінуіне де кедергі жасайды. С дәрумені

қышқылы). жетіспеген жағдайда ағза тез шаршайды, сілемейлі
қабықшалар қабынады, қызылиек қанталайды. Бұл дәрумен
ұзақ уақыт жетіспесе, адам кауіпті құрқұлақ (цинга)
ауруына шалдығады. Адам ағзасы С дәруменін
түзбейтіндіктен, тамақпен бірге қабылдануы керек. С
дәрумені ағзаға қыс пен көктем айларында көбірек қажет.
Жаңа піскен көкөністер, жемістер және
тұздалған орамжапыраққұрамында көбірек кездеседі.
Әсіресе итмұрынның, қарақаттың құрамында мол болады.
Ағзаға қажетті тәуліктік мөлшері 60-100 мг.
В тобындағы дәрумендер

• В1 дәруменi (тиамин ) ағзада дұрыс зат алмасуы үшін (әсіресе кеміртегінің) аса қажет. дәрумен жетіспегенде
шаршағандық сезіліп, ас қорыту процесі бұзылады. ағза тиаминге зәру болған жағдайда жүйке жүйесі үлкен ауруға
шалдығуы мүмкін. В1дәруменіне әсіресе сыра ашытқысы, келтірілген және тығы зд алған наубайханалық
шикізаттар анағұрлым бай. Ал тағамдық азықтардың ішінде, әсіресе жармалар (көбіне қара құмық және сұлы
жармалары), құнарсыз ұн сорттарынан пісірілген нан болғаны жөн. Дене және ой еңбегімен көп шұғылданғанда
және суықта ұзақ болғанда ағза В1 дәруменін көп қажет етеді.
• В2 дәрумені (рибофлавин), басқа да дәрумендер сияқты ағзаның бірқалыпты өсуіне қажетті, ол биологиялық
тотығу процестеріне қатысады. Жарақаттардың тез жазылуына мүмкіндік береді, көздің жақсы көру қабілетін
сақтайды. Бұл дәрумен жетіспеген жағдайда ерін құрғап, кезереді, ұшық шығады, денеге түскен жарақат баяу
жазылады. Вг дәрумені нан ашытқысында, бауырда, сондай-ақ сүт пен сүт тағамдарында көбірек болады. дәрумен
ыстыққа төзімді, бірақ жарықтық әсерінен тез бұзылады
• В6 дәруменi (пиридоксин) ақуыздардың құрамдас бөлігі болып табылатын амин
қышқылдарының алмасуы на қатысады. В6 дәруменінің жетіспеушілігі жас балалардың
бойының өсуін тежеп, қан аздығы мен сезіміне тез қозғыштығын тудырады, ал екіқабат
әйелдердің бетінде қара дақ пайда болады. В6 дәрумені мал етінде, балықта, сүтте, ірі
қара малдың бауырында, ашытқыларда және көптеген өсімдік өнімдеріне бар;
әдеттегідей дұрыс тамақтанып жүрген жағдайда бұл дәрумен ағзада жеткілікті болады.
В6 дәруменін молырақ қажетсіну ағзаның өсуі, әйелдің екіқабат және бала емізу
кезеңдерінде жиірек байқалуы мүмкін.
• В12 дәрумені (цианокобаламин ) қанның пайда болу процесіне қатысады. Бұл дәрумен
жетіспеген жағдайда ағзада қан азаю процесі дамиды. Бауырда, бүйректе, балық
тағамдарында (әсіресе балықтың бауыры мен уылдырығында) көбірек болады. Еттің, сүт
пен ірімшіктің, жұмыртқа сары уызының құрамында В12 дәрумені анағұрлым аз.
• В15 дәруменi (кальций пангаматы). Химиялық табиғаты мен әсер ету күші әлі жеткілікті
зерттелмеген. Емдік мақсатта атеросклероз, қан айналысының бұзылуы, бауыр
ауруларына және басқа да сырқаттарға пайдаланылады.
• РР дәрумені ( Ниацин). Табиғатта ең таралған су еріткіш топтары никотинді
қышқыл және никотинамид деген атпен белгілі. Көмірсулар алмасуын
жақсартады, тамырларды кеңейтеді, қан ағымын жақсартады, бауыр
жұмысын жақсартады, жара мен терең жаралардың жазылуына әсер етеді.
РР дәрумені жетіспеген жағдайда көңіл-күй болмауы, еріннің құрғақтығы мен
бозарыңқылығы, іш өту және бұлшық ет ауруы. Көктем мен жаз кезінде теріде
қызғылт тез өсетін дақ пайда болады, зақымданған тері жуандайды да кір
қызыл-қоңыр түске боялады, қабыршықтанады.
• Фолий қышқылы (фолацин). Қан құралу процесстерімен тығыз байланысты.
Негізінен жапырақты көкөністердің құрамында болады. Сонымен бірге
алма,картоп,қызынақ,бауыр,бүйрек ашытқылар бар.Пантотен қышқылы зат
алмасудың маңызды реакциаларына қатысады. Мал өнімдерінен және
өсімдіктен дайындалатын көптеген тағамдардың құрамында бар. Бұл
дәруменнің тәулік ішінде адам ағзасына қажет мөлшері күнделікті тамақ
құрамында жеткілікті болуға тиіс.
Витаминдер
B1 витамині (Тиамин)

1911 ж. К. Функ күріш кебегінен
бөліп алған және бери-бери
ауруын емдеп жазатын
препарат әр түрлі заттардың
қоспасы екені анықталды. Сол
қоспаның ішінде В1 витамині
де бар екен.
SWOT
1926 ж. (Янсен) В1 витамині
кристалл түрінде бөлініп
алынды.
Құрылымы 1933 ж.
анықталды.(Р.Вильямс)
В1 витаминінің пайдасы
• Тиамин жүйке жүйесіне қажет.
• Мидың жұмысын ынталандырады.
• Астың қорытылуын жақсартады.
• Ағзаның өсуіне ықпал етеді.
• Жүрек пен бұлшықеттің жұмысын
реттейді.

В1 витамині жетіспеген жағдайда :
• миға және қанға кетоқышқылы жиналады, ол нерв
тармақтарын ісіндіріп ауыртады.
• денені құырыстырып-тырыстырады (адамда бери-
бери)
• жануарларда полиневрит ауруы
• жүректің соғуы жиілейді.
• бұлшықеттер гипертрофияға ұшырайды.
В2 Витамині (Рибофлавин )

• В2 витаминінің құрылымы 1933 ж. (Кун және
оның әріптестері)10 000 дана жұмыртқаның сары
уызынан 30 мг таза витамин бөліп алу арқылы
анықталды.
• 1935 ж. Каррер В2 витаминің синтездік жолмен
алды.

Табиғатта таралуы :
• етте;
• жұмыртқада;
• бауырда, бүйректе;
• сүт өнімдері мен ірімшікте;
• қырыққабатта;
• ашытқыларда.
Адам үшін тәуліктік мөлшері 2,0 мг
Табиғатта таралуы:
• Жүгері, күріш кебегінде;
РР витамині (В5, никотин қышқылы)
• Ірі тартылған ұнда;
• картопта;
• Ашытқыда; • 1837 ж. Никотинді тотықтыру арқылы алынған.
• Етте; • Функ (1911-1912 жж.) күріш дәнінің қауызынан және
• Бауырда; ашытқыдан бөлііп алды.
• Балықта. • Элвехьем мен Вули (1937 ж.) екеуі никотин қышқылын
Адамға қажетті тәуліктік мөлшері 15-25 мг азық-түлікке қажетті зат ретінде анықтады.
• О. Варбург пен Х. Эйлер (1936 ж.) никотинамидтің НАД
РР-авитаминоз : және НАДФ құрамына кіретінін анықтаған.
• тән белгісі пеллагра (итальянның pella agra –
терінің жарылып түрпіленуі – деген сөзінен
шыққан).
• Терінің ашық жерлері қабынады;
• Стоматит болады;
• Тіл ауырады;
• Ас қорыту жүйесі бұзылады.
Қорытынды
Аталған дәрумендердің бәрі ағзаға үлкен
әсер ететінін білдік. Олар денеде бір-бірімен
тығыз байланыста. Біреуі жетіспесе, екіншісі
орнын басуы да ықтимал. Қазір бірнеше
дәрумендер қосылған поливитамин
препараты өте танымал. Оны көктем, қыс
кезінде пайдаланған дұрыс.
Қолданылған әдебиеттер

1.“Биологиялық химия”,
Сейтембетов Т.С., Төлеуов Б.И.,
Сейтембетова А.Ж.
2.“Медициналық биология”
С.Тапбергенов
3. “Витамины и минералы”
Лифлянский В.Г.
4. “Биологиялық және биоорганикалық химия”
Э. Ж. Әлімқұлова
5. “Биологиялық химия”,
З. Сейітов
Назарларыңызға рақмет!

Ұқсас жұмыстар

Витаминдерге жалпы сипаттама

Витаминдердің адам ағзасы үшін маңызы

Витаминдер классификациясы

Витаминдер, олардың жіктелуі, құрылысы, тағамдық көздері және витаминдердің биологиялық қызметтері. Майда еритін витаминдер А, Д, Е, К туралы

Фолациндер алмасу коферменті

Витаминдердің жіктелуі

Витаминдер. Витаминдердің адам ағзасы үшін маңызы

Витаминнің жетіспеушілігі

Майлар және олардың тамактанудағы маңызы. Дәрумендер. Дәрумендердің жетіспеушілігі. Дәрумендердің жіктелуі

Алициклды витаминдер қатары

Пәндер