Торлы құрылымның физиологиясы

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
МИНИСТРЛІГІ
ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕДИЦИНА АКАДЕМИЯСЫ
Қалыпты және патологиялық физиология кафедрасы

Презентация тақырыбы: Торлы құрылымның физиологиясы

Дайындаған:Кәрімжан К
Тобы:В-ЖМҚА-07-19
Қабылдаған:Оразбаева Ж

ШЫМКЕНТ 2020
Мазмұны
01 Бас миы

02 Ортаңғы ми,артқы ми,сопақша мидың құрылысы
мен қызметтері.

03 Торлы құрылым

04 ОЖЖ-ның бөлімдері
Бас миы
Орталық жүйке жүйесінің екінші үлкен бөлімі бас
миы.Адамдарда орта есеппен мидың салмағы
еркектерде 1375 г,әйелдерде 1245 г, тік қимасы 16-17
см,көлденеңі-14 см,көлемі-1220 куб см болады.
Ми бас сүйегінің ішінде орналасады.Дамуына ,құрылыс
ерекшеліктеріне және қызметтеріне байланысты ми бес
бөлімге бөлінеді

1.үлкен ми

2.аралық ми

3.ортаңғы ми

4.артқы ми

5.сопақша ми Орталық нерв жүйесінің негізгі бөлігі – ми
Мидан 12 жұп жүйкелер тарап, миды көптеген
ішкі мүшелермен, беттің, мойынның еттерімен,
тілмен, көзбен байланыстырады және сезім
мүшелерінен келген ақпаратты миға жеткізеді.

• иіс,
• көру,
• көз қимылдатқыш,
• шығыршық,
• үшкіл,
• бұру, • бет,
• дыбыс,
• тіл-жұтқыншақ,
• кезеген,
• қосымша тіласты
жүйкелері жатады.
Ми бөлімдері
1. Үлкен ми-милардың ішіндегі
ең үлкені ,ол ми сауытының
едәуір бөлігін толтырып
тұрады.Үлкен миды тік бағытта
дәл ортасынан терең ұзынша
жүлге мидың екі сыңарына
бөледі.Оларды оң және сол жақ
ми сыарлары деп атайды.Бұл ми
сыңарлары дәнекер ақ дене 2. Аралық ми- аралық ми
арқылы бірігеді. ортаңғы мидың және мидың
ақ затының үстінде
орналасады.Аралық миға
таламус(көру төмпегі)пен
гипоталамус және оның
ішкі қуысы мидың 3-ші
қарыншасы жатады.
1. Ортаңғы ми -мидың
сабақшасынан төрт
төмпешіктен,мидың қуысы ми
суағарынан және ми бүркенішінен
құралады.Төрт төмпешіктер
мишықтың алдыңғы жағында
жатады,оның алдыңғы екеуінде
бағдарлап көру орталығы, артыңғы 2. Артқы ми - артқы ми екі
екеуінде бағдарлап есту орталығы бөлімнен тұрады:алдыңғы
жатады. Ортаңғы мидың ақ затының бөлімін ми көпірі артқы
арасында күңгірт заттар жатады. бөлігін мишық деп атайды.
Оларды орталық сұр зат, қызыл
ядролар, қара субстанция деп бөледі. Ми көпірі сопақша мидың
үстінде орналасқан жалпақ
ақ жал.Ол үстіңгі жағынан
ортаңғы мимен шектеледі .
Мидан шығатын 12 жұп
нервтердің сегізі артқы
мидан тарайды. Олар
мыналар: үштармақты, көз
алмасын кейін тартатын,
бет, есту, жұтқыншақ,
кезеген, қосымша және тіл
асты нервтері.
5.Сопақша ми -сопақша ми тікелей
жұлынның жалғасы болып
есептеледі.Сондықтан құрылысы жағынан
жұлынға ұқсас болады.Орталық түтік мидың
4-ші қарыншасын түзеді.Сопақша мида 8-12-
ші ми жүйкелерінің орталықтары жатады.
Сопақша мидың рефлекстері туа біткен
рефлекстер болғанымен бұлардың
орталықтарына ми қыртысы әсер ете алады.
Сопақша мида тыныс алу ,ас қорыту,қан
айналым және басқа жүйелердің орталықтары
орналасады және де ол жұлын сияқты
рефлекстік ,өткізгіштік қызметтер атқарады.
Торлы құрылым негізінен орталық жүйке
жүйесінің 3 бөліміне әсер етеді: жұлын, мишық
және үлкен ми сыңарлары. Ол жұлынның
белсенділігін арттырып немесе тежеп отырады.
Торлы құрылымның әсерінен жұлынның
байланыс жолдары жеңілденіп, әлсіз
тітіркендіргіштің өзіне жұлын рефлекстері
толығынан және жақсы пайда болады.

Торлы құрылым

Ал тежеп әсер еткенде жұлын рефлексі әлсіреп,
нашарлап тітіркендіргіштің күшті әсерін қажет
етеді. Ми сыңарларына белсенділендіріп әсер
етуіне байланысты оның қозғыштығы төмендеп,
адам ұйқыға кетеді. Торлы құрылымның әсеріне
байланысты рецепторлардан келген арнайы
мәліметтер ми сыңарларында талданып, дұрыс
ұғым пайда болады.
Ол бірнеше жүйкелік жолдарды бөлінеді
Афференттік жолдары:

• жұлын-торлы құрылым жолы,
• ми-торлы құрылым,
• ми қыртысы-торлы құрылым;

Эфференттік жолдары:

• торлы құрылым-жұлын,
• торлы құрылым-ми жолы,
• торлы құрылым-ми қыртысы
жолы.
Торлы түзіліс тарихы
Ретикулярлы формацияны ең алғаш 1898 жылы Бехтерев В.М және 1909
жылы Рамон-Кахал өткізгіш талшықтардан тұратын, жекелеген нерв
элементтерінің диффузды жинақталысы деп сипаттады. Ми
сабауындағы арнайы ядролардың арасында өсінділері бар нейрондар тор
түзе, тығыз орналасқан, осы түзіліс ретикулярлы формация деп аталады.
Торлы құрылым ми бағанының ортаңғы бөлігін алып
жатыр.Құрылымдық-функционалдық критерилерге
байланысты торлы түзіліс 3 бөлікке бөлінеді:
1. медиандық орталық сызық бойында орналасқан;
Торлы
2. медиальды, сабаудың медиальды бөлігінде құрылым
орналасқан;
3. латеральды, сенсорлық аймаққа жақын
орналасқан нейрондар.
Медиандық аймақ - нейрондары серотонин
медиаторын синтездейтін, ядролы жіп тәрізді
элементтерден құралған. Бұл бөлік ағзадағы
қозғыштық қасиеті мен жыныстық қабілетке, және
ұйқыны реттеуге қатысады. Торлы
құрылым
Медиальды аймақ- тарамдалмайтын ұсақ
нейрондардан тұрады. Бұл бөлікте өте көп мөлшерде
ядролар орналасқан, арасында дендриттермен тығыз
байлансқан мультиполярлы нейрондардар кездеседі.
Бұлар мидағы үлкен жарты шарлардағы қыртыстарға
жоғарылыған, ал жұлынға төмендеген нерв
талшықтарын түзеді.

Латеральды аймақ - ми сабауындағы сенсорлық
аймаққа жақын орналасқан торлы түзілістер, жане
осы түзіліс ішінде орналасқан нейрондар жатады. Бұл
бөліктің құрлымдық бірлігі үшкіл невтің
ядроларымен байланыс түзетін ядролар болып
табылады.
Торлы құрылымды ашқан
Торлы құрылымды алғаш XIX ғасырдың аяғында
Дейтерс ашқан. XX ғасырда оның морфологиясы
терең зерттеліп, көптеген ерекшеліктері
анықталған.
Торлы құрылым
ОЖЖ-ның бөлімдері

ОЖЖ-ның бөлімдеріне: жұлын, артқы ОЖЖ дегеніміз – адам мен омыртқалы
ми, ораңғы ми, мишық, аралық ми, жануарлар жүйке жүйесінің жұлын мен
алдыңғы ми, жатады.Орталық жүйке мидан құралған бөлімі. Ол жеке
системасы организмнің барлық торшалардың, ұлпалардың, мүшелердің
системаларының қызметін біртұтас қызметін реттеп, оларды өзара
біріктіріп, сыртқы ортамен өзара үйлестіріп, организмнің біртұтастығын
қатынасын реттейді. қамтамасыз етеді.
Жүйке системасының
біртұтастық қызметі үш түрге
бөлінеді: сенсорлы, моторлы Соматикалық қызметті қамтитын
және вегетативті. Адамның бағыт барлық орталық жүйке
сенсорлы және моторлы қызметі системасына таралады-жұлыннан
қосылып, соматикалық болып бастап ми сыңарларына дейін.
аталады.
Орталық жүйке жүйесі өз
қызметін рефлекс түрінде
атқарады. Рефлекс деп
организмнің әр түрлі ішкі немесе
сыртқы әсерлерге орталық
жүйке жүйесінің қатысуымен
қайтаратын жауабын айтады.
Ал, рефлекстің атқарлуын
қамтамасыз ететін анатомиялық
жолды рефлекс жолы, немесе
рефлекс доғасы дейді.

Рефлекс дененің белгілі бір бөлігінде
орналасқан рецепторлардың
тітіркенуінен басталады. Дененің
белгілі бір рефлекс тудыратын
аймағын рефлексогендік аймақ, немесе
рефлекс өрісі деп атайды.
Орталық жүйке жүйесі ми мен жұлыннан
тұрады. Жұлын омыртқа өзегінде
орналасқан,Youұзындығы ересек адамдарда
can simply impress your audience and
жарты метрге жуық,
add a unique салмағы
zing and 37-38 г.
appeal to your
Presentations. Easy to change colors,
Жұлынның жоғарғы
photos and Text.ұшы сопақша мимен
Get a modern
жалғасады да, төменгі ұшы шашақтанып
PowerPoint Presentation that is
beautifully designed. You can simply
І және ІІ бел омыртқа
impress your audienceтұсында бітеді.
and add a unique
zing and appeal to your Presentations.
Жұлын нейрондары топтары:
Easy to change colors, photos and Text.
Get a modern PowerPoint Presentation
Мотонейрондар немесе қозғалтқыш -
that is beautifully designed.

алдыңғы түбір; Интернейрондар - жұлын
ганглийлерінен ақпарат алатын артқы
түбір;Симпатикалық және
парасимпатикалық бүйір түбір; олардың
аксондары жұлыннан алдыңғы түбірлер
арқылы шығады. Ассоциативті
жасушалар - жұлынның меншікті
нейрондары, сегменттер арасында
байланыс қамтамасыз етеді.
ОЖЖ-сі ішкі және сыртқы әсерлерді
қабылдап, оған жауап беру арқылы
организмді қоршаған ортаның
құбылмалы жағдайларына бейімдейді,
жеке мүшелер мен бүкіл организмнің
күрделі әрекетін басқарып, түрлі
физиологиялық процестердің үйлесімді
жүруін қамтамасыз етеді.Орталыққа
тепкіш өткізгіш жолдар сыртқы немесе
ішкі орта әсерін қабылдайтын
рецепторлардан импульстерді мидың
әртүрлі құрылымдарына жеткізеді.
Оларға жіңішке және сына тәрізді
шоғыр, латеральдық және вентральдық
жұлын-таламустық жол, дорсальдық
және вентральдық жұлын-мишық жолы
жатады.
Қорытынды

Торлы құрылымды ми “аккумуляторы” деп атауға болады.
Торлы құрылым тітіркендіргішке баяу жауап қайтарады,
бірақ қозуы ұзаққа созылады. Миұыртысы өз тарапынан
торлы құрылымға әсер етеді. Торлы құрылымның
нейрондарына әсер ету арқылы ми қыртысы олардың
сезімталдығын өзгертелді, яғни ми қыртысы торлы
құрылымның қызметін реттейді және бағыттайды.
Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Нормальная физиология электронный ресурс
2. Адам физиологиясы М.Қ. Қанқожа
3. Қалыпты физиология Ф.А.Миндубаева
4. Камкин, А.Г. Атлас по физиология
Назарларыңызға рақмет!

Ұқсас жұмыстар

Торлы құрылым физиологиясы

Торлы құрылым

Жұлын жане ми функциялары

Торлы құрылым - көптеген талшықтармен бөлінген әртүрлі типтегі және өлшемдегі жасушалардың диффузиялық жинақталуы

Торлы құрылымның байланыстары

Торлы фармацияның ағзадағы рөлі. Лимбикалық жүйе

ЖҰЛЫН ЖӘНЕ АРТҚЫ МИ ФУНКЦИЯЛАРЫ

Базальды ядро

Балалардың жүйке жүйесінің анатомиясы

Ұйқы және түс көру физиологиясы

Пәндер