Спортпен және дене жаттығуларымен жүйелі шұғылдану әсерінен әйел ағзасындағы қызмет мүмкіншіліктердің өзгеруі

Презентация қосу

Қазақтың спорт және туризм академиясы

Тақырыбы: әйелдердің спорттық
жаттығуының физиологиясы

Орындаған:Лупан
Расул
Дайындаған: Даулет
Ең алдымыен спорт физиологиясына тоқтала кетсек -
спорттық жаттығу негізінде жүретін, бұлшық ет қызметінде
қалыптасатын мүшелер мен мүшелер жүйесінің қызметін
зерттеуге бағытталған адам физиологиясының арнаулы
бөлімі. Ол жаттығу процесін қалыптастыра отырып, жоғары
спорттық нәтижелерге жетуге негізделген.
Әйел кісілердің ағзасында ай сайын циклді өзгерістер өтеді.
Өйткені жыныс бездерінде жұмыртқалар пісіп жетіледі. Олар
эстроген бөлетін фолликулда піседі де, 13-14-ші күнде
фолликул циклі ашылып, жұмыртқа – жасуша жұмыртқа
жолы арқылы жатырға келіп түседі. Фолликул орнында сары
зат түзіліп, ол прогестинді істеп шығарады да, басқа
фолликулдар мен жұмыртқа жасушалардың дамуын тежейді.
Жұмыртқа жасушаның шығуы овуляция. Овуляция дегеніміз –
аналық жасушаның аналық безден бөлініп шығуы. Цикл 21-35
күнге дейін созылып, орташа 28 күнде қайталанып тұрады.
Циклдер ай сайын 1-14 жастан 45-50 жасқа дейінгі аралықта
өтеді. Еттеккір қанның мөлшері 150 мл-ге дейін жетеді. Оның
бөлінуі 2 күннен 7 күнге дейін созылады. Бұл кезде жұмыс
қабілеттілігі төмендеп, көңіл-күйдің қанағатсыздануы пайда
болып, сезім мүшелерінің сезімталдығы нашарлап, жүректің
соғу жиіліктері артады. Жұмысқа қабілеттілік төмендеген
кезеңде физикалық жүктемені азайту қажет. Сондықтан
Арнайы биологиялық циклдың әртүрлі кезеңдеріндегі ағзаның барлық
жүйелерінің гормональды белсенділігі және қызметі күінің қайта құрылуы .
Физикалық тәрбиелеуде және спорттық Әйелдерде өкпенің өмірлік сыйымдылығы,
жетілдіруде әйелдер ағзасының тыныс алу мен шығару резервтері және
ерекшелігін ескерген жөн. Әйелдердің ер өкпенің жалпы сыйымдылығының
кісілерден айырмашылығы – бойының көрсеткіштері ерлермен салыстырғанда 26-
кішілігі және салмағының кемдігі. Ішкі 36%-ке төмен. Кіші жамбас мүшелері,
мүшелерінің қызметі мен құрылыстарының әсіресе жатырдың кесін өсінділері сезімтал
айырмашылықтары да анықталады. жүйкелерге бай. Ол қыз балаларда әлсіз
Әйелдерде жүректің соғу жиілігі тыныш болады да, жыныстық жетілу кезеңінде
күйде ерлерге қарағанда жоғары, бірақ күшіне ене бастайды. Физикалық
қанның систолдық және минөттік дайындығы жоқ қыздарда оқыс
көлемдері төмен. Оған жүректің салмағы қимылдардан, соқтығулардан бірқатар
мен оның қуысы көлемінің кемдігі. Жұсы қолайсыз рефлекторлы реакциялар пайда
кезінде тамыр соғу лүпілі жоғары болып, физиологиялық қызметтің қалыпты
болғандықтан, қалыпқа келу процесі өтуін бұзуы мүмкін. Физикалық жаттығулар
ұзаққа созылады. Бұл жүйке кезінде жыныс бездерінің өзгеретінін және
етеккірінің циклінің жүруін ескеру керек.
орталықтарының қозғыштығының
Күнделікті спортпен шұғылданатын
айғағы. 3. Овариальды – менструальды
әйелдерде, машықтанбайтын әйелдермен
циклдың әртүрлі кезеңдерінің әйелдердің
салыстырғанда бірталай өзгешеліктер
спорттық жұмыс қабілеттілігіне әсері:
болады: жүректің көлемі, өкпенің өмірлік
менструальды, менструальден кейінгі
сыйымдылығы, қанның жалпы мөлшері
овуляторлы, овцляторлықтан кейінгі және
артады да, қанның құрамындағы
менструальды алдыңғы кезеңдер.
гемоглобин, оттегінің барынша қажеттілігі,
жүректің соғу жиілігі өседі.
Спортпен және дене жаттығуларымен жүйелі шұғылдану

әсерінен әйел ағзасындағы қызмет мүмкіншіліктердің өзгеруі .
Әйелдерде спорттық жетілу процесінде қимылды басқару, ырғақты
сезіну, мәнерлі қимыл мүмкіндіктері көтеріліп, қимылдық сапа, күш,
шапшаңдық және төзімділік артады. Физикалық сапаның өсуі тірек-
қимыл аппаратының морфофункционалды қайта құрылуымен
қамтамасыз етіледі. АТФ ресинтезінің жылдамдығы мен белсенді
ферменттердің жүйесі артып, энергетикалық субстраттар шоғырланып
, жүйке процестерінің ептілігі өседі. Барлық функционалды
жүйелердің резервті мүмкіндіктері артады. Төзімділік ағзасының
аэробты және анаэробты мүмкіншіліктерімен анықталады. Аэробты
мүмкіншілік жоғары шапшаңдықпен оттегін пайдаланып, оны ұзақ
уақыт ұстап тұрады. 7 жастан 15 жас аралығында оқушы қыз
балаларда аэробты мүмкіншіліктер азаяды. Оттегінің барынша
қажеттілігі өзгереді. 8-9 жастағы қыз балаларда, сол жастағы ұл
балаларға қарағанда оттегінің барынша қажеттілігі 1кг салмаққа 20-
24%-ке, 10-нан 13 жасқа дейін 12-18%-ке тербеледі.
Әйелдерде аэробты мүмкіншіліктердің өсуі көбінесе бұлшық ет
митохондриясының саны мен көлемінің өсуіне, ферменттердің
белсенділігіне, көмірсулар мен майларды толықтыру қажеттілігіне
байланысты өтеді.
Спорттық жаттығу әйелдердің функционалды мүмкіншіліктерін
Әйелдер ағзасындағы орталық жүйке жүйесі қызметінің және
талдағыш жүйелер дамуының ерекшеліктері. Әйелдер дене
сапаларын дамытудың және қимылдардың, вегатативтік
қызметтердің ерекшеліктері. Әйелдердің аэробтық және анаэробтық
мүмкіншіліктері. Арнайы биологиялық циклдің әртүрлі кезеңдеріндегі
ағзаның барлық жүйелерінің гормоналді белсенділігі және қызметті
күйінің қайта құрылуы. Овариалді-менструалді циклдің әртүрлі
кезеңдерінің әйелдердің спорттық жұмыс қабілеттілігіне әсері:
менструалді, менструалден кейінгі, овуляторлы, овуляторлықтан
кейінгі және менструалді алдыңғы кезеңдер. Спортпен және дене
жаттығуларымен жүйелі шұғылдану әсерінен әйел ағзасындағы
қызмет Әйел организмінің морфофункционалдық ерекшеліктері.Әйел
организмінің функционалдық мүмкіндіктерінің дене өлшемдеріне
бағыныштылығы.Орталық жүйке жүйесі жұмысының және сенсорлық
жүйелер дамуының ерекшеліктері.Қозғалыс аппаратының және
физикалық сипаттар дамуының ерекшеліктері.Энергия
шығындары,анаэробты және аэробты мүмкіндіктер. Вегетативті
қызметтер.Әйелорганизмінің функционалдық мүмкіндіктерінің
спорттық жаттығу процессіндегі өзгерістері.Үлкен жүктемелердің
спортшылар организмнің әсері.Биологиялық циклдың
әйелқабілеттілігіне әсері. Спецификалық цикл(ОМЦ–овариальды-
менструальды цикл).Биологиялық циклдың әртүрлі фазаларындағы
спорттық қабілеттіліктің өзгерістері.Биологиялық цикл фазаларын
ескере отырып жаттығу процессінің
Қандай жыныстағы бапкер немесе мұғәлім спорттың
физиологиялық дене тәрбиесі және спорт теориясы мен
практикасы үшін маңыздылықтары
Физиология спортының денсаулығын сақтай отырып, оның спорттық
іс-әрекетінде үлкен нәтижелерге жетуіне мүмкіндік беретін білімнің
негізін құрап, дене тәрбиесі мен спорт ілімінде маңызды орын алады.
Спорт физиологиясы негізінен: қимыл әрекеттерін қалыптастыру
механизмдерін; машыққандығы мен жұмыс қабілеттілігін
сипаттайтын көрсеткіштерді; машыққандығын дамытатын
механизмдерді; спортшы ағзасының физиологиялық резервтерін
зерттейді.
Келешекте әйелдер немесе ер адамдар дене тәрбиелеу мәдениеті
оқытушылары спорт физиологиясынан мемлекеттік емтихан
тапсырып, мамандығын жетілдіру факультетінің тыңдаушылары өз
білімдерін жаңартуымен айқындалады. Бапкерлер мен дене
тәрбиелеу мәдениеті оқытушылары үшін спорттық әрекеттің
физиологиялық заңдылықтарын білу мынадай мақсаттарда қажет:
Оларға

1. Машықтанушылардың денсаулығына нұқсан келтірмеу;

2. Машықтану процесін сапалы құру \құрылысы бойынша қатаң
емес\;

3. Машықтану процесінде зорықтырмау, зорығу қалған жағдайда
машықты тоқтату;

4. Жауапты жарыстарға спортышыларды іріктеудің негізі;

5. Машықтану процесін жетілдіру үшін спортшы ағзасында
машықтану және жарыс кезіндегі қызметтік жағдайды түсіну;

6. Адам ағзасында машықтану және жарыс кездерінде өтіп жатқан
өзгерістерді өз шәкірттеріне дұрыс түсіндіріп, өзінің
тапсырмалары мен ұсыныстарын дәлелдеу.
Қортындылап айтқанда, спорттық жаттығу әйелдердің
функционалды мүмкіншіліктерін анағұрлым арттырып,
функционалды резервтердің өсуіне мүмкіндік жасайды деп
айтуға болады.

Ұқсас жұмыстар

Бастауыш сыныптарда дене мәдениетін қалыптастыру жолдары

Дене шынықтырудың денсаулықты нығайту қағидасы

Адам дамуының ерекшеліктері

Өмір жолы және болашақ маман имиджі

Жүктілік кезіндегі әйел ағзаларындағы физиологиялық құбылыстар

Денсаулық құпиялары

Сенсорлық жүйе

Шаш гигиенасы

Денсаулық жөніндегі даналық ойлар

Жат әрекеттен сақтан!

Пәндер