Проекция таңдау факторлары

Қазақстан Республикасының білім және ғылым Министрлігі әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

Факультет: «География және табиғатты пайдалану»

Алматы, 2020

Проекция таңдау факторлары

Жоспар:

Кіріспе

Негізгі бөлім

2. 1. Карталардың проекциялары, бұрмалану түрлері

2. 2. Проекция таңдау факторлары

III. Қорытынды

IV. Пайдаланған әдебиеттер

Бастапқы (нөлдік) меридиан 1675 жылы Гринвич астрономиялық обсерваториясы құрылған Гринвич (Лондон маңындағы) қаласы арқылы өтеді. Демек, оның атауы - Гринвич меридианы. Гринвич меридианы басты меридиан ретінде 1884 жылғы халықаралық келісіммен анықталды.

Кіріспе

Карталардың проекциялары Бұрмалану түрлері

Жер бетін жазықтықта, яғни картада бейнелеу кезінде бұрмалаудың төрт түрі пайда болады: ұзындықтың, ауданның, бұрыштың және пішіннің бұрмалануы.

Ұзындықтың бұрмалануы көптеген жағдайларда жер шарында бірдей ұзындықтағы меридиандар доғаларының картада әр түрлі ұзындықтарға ие болуымен түсіндіріледі.

Ұзындықтың бұрмалануы көптеген жағдайларда жер шарында бірдей ұзындықтағы меридиандар доғаларының картада әр түрлі ұзындықтарға ие болуымен түсіндіріледі. Сондықтан кез-келген картада эллипсоид немесе сфераның бетіндегі ұзындық өлшемі қанша есе азайтылатынын көрсететін космостық өлшеудің негізгі шкалалары қолданылады.

Негізгі масштабтың қаншалықты үлкен немесе кіші екенін картаның бұрмалану дәрежесі жоғары басқа картаның бөліктерінің ұзындығының масштабы екенін көрсететін өлшем жеке масштаб деп аталады.

Картаның аумағының бұрмалануы картографиялық тордың бірдей ендік аумағындағы айырмашылыққа байланысты.

Бұрыштардың бұрмалануы параллельдер мен меридиандар қиылысында бұрыштардың вертикальдылығымен емес, олардың көлбеуімен байланысты.

Карта проекциялары - нақты геометриялық күрделі жер бетінен карта жазықтығына өту тәсілі

Проекция таңдау факторлары

Картографияланатын аумақтың географиялық ерекшеліктері, оның Жер шарындағы орны, өлшемдері мен кескіндемесі

Картаны пайдалану жағдайлары мен әдістері, карта бойынша шешілетін тапсырмалар, өлшемдер нәтижесінің нақтылығына қойылатын талаптар

Проекцияның өзінің ерекшеліктері - ұзындықтар, аудандар, бұрыштардың бұрмалану шамасы мен олардың территория бойынша таралуы, меридиандар мен параллельдер пішіні, олардың симметриялылығы пөлюстер суреті, сызықтардың ең қысқа қашықтықтағы қисықтылығы

Тең аумақты проекциялар карталарында географиялық объектілердің ауданы бұрмаланусыз, дәл берілген, алайда өте үлкен аумақта бұрыштар мен геометриялық фигуралар айтарлықтай бұрмалануға ұшырайды.

Конформды проекциялар карталарында бұрыштардың бұрмалануы жоқ. Мұндай карталарда шағын аумақтың рельефінің формасы да дәл бейнеленген. Картаның әр нүктесіндегі ұзындық шкаласы барлық бағытта бірдей мөлшерде сақталады. Географиялық объектілердің ең үлкен аймақтары бұрмалануға көбірек бейім.

Бірдей қашықтықтағы проекциялар карталарында ұзындық масштабы тек бір негізгі бағытта - параллель немесе меридиан бойында сақталады. Бұрыштық және квадраттық бұрмалану аз байқалады.

Ерікті проекциялар картасында бұрыштардың, аудандардың және ұзындықтың аз мөлшерде бұрмалануы кез-келген нүктеде кездеседі.

Карталық проекциялар құрылысы бойынша ерекшеленеді. Дәрежелік желіні глобустан карта жазықтығына ауыстыру әдістеріне байланысты келесі проекциялар бар: азимутальды, цилиндрлік, конустық

Қорытынды

Азимуттық проекцияда параллельдер тұйық шеңбер құрайды, ал меридиандар бір нүктеден барлық бағытта алшақтап, бойлық бұрыштарының көрсеткіштеріне сәйкес бөлінген түзулер. Азимутальды проекция жекелеген континенттер мен полюстер аймақтарын картаға түсіру үшін кеңінен қолданылады.

Цилиндрлік проекцияда параллельдер мен меридиандар көп жағдайда бір-біріне тік бұрышта орналасады. Бұл экватордағы және орта ендіктердегі проекция өте аз бұрмалануды тудырады, сондықтан әлем карталарының барлық түрлерінде қолданылады.

Конустық проекциялар қоңыржай ендіктерде орналасқан аймақтарды бейнелеу үшін өте ыңғайлы, өйткені бұл жағдайда бұрмаланулар минималды болады. Ресей, Қазақстан және басқа ТМД елдерінің карталары негізінен осы проекция негізінде құрастырылған.