Зәр тастар

Презентация қосу

ТАҚЫРЫБЫ:БҮЙРЕК
ПАТОЛОГИЯСЫ, НЕСЕПТІҢ
ПАТОЛОГИЯЛЫҚ
КОМПОНЕНТТЕРІ, УРОЛИТИЯ
БОӨЖ 5
Орындаған: Маратова Нұризат
Группа: 206Б ЖМ
Биохимия кафедрасы
Бүйрек патологиясы
• БҮЙРЕК АУРУЛАРЫ -АДАМДА ЕҢ ЖИІ КЕЗДЕСЕТІН
АУРУЛАР ҚАТАРЫНА ЖАТАДЫ. МЕДИЦИНАНЫҢ БҮЙРЕК
АУРУЛАРЫН ЗЕРТТЕЙТІН САЛАСЫН НЕФРОЛОГИЯ ДЕП
АТАЙДЫ. БҮЙРЕКТЕРДІҢ ОРГАНИЗМ ҮШІН МАҢЫЗЫ ӨТЕ
ЗОР. ОЛАР: БІРІНШІДЕН, АЗОТ ЗАТ АЛМАСУЫНЫҢ ЕҢ
СОҢҒЫ ӨНМДЕРІН БӨЛІП ШЫҒАРУШЫ НЕГІЗГІ АҒЗАЛАР
БОЛЫП ЕСЕПТЕЛЕДІ, ЕКІНШІДЕН, ІШКІ ОРТА
ТҰРАҚТЫЛЫҒЫН, ӘСІРЕСЕ ҚЫШҚЫЛДЫ-СІЛТІЛІ ТЕПЕ-
ТЕҢДІКТІ РЕТТЕУГЕ ТІКЕЛЕЙ ҚАТЫНАСАДЫ; ҮШІНШІДЕН
БҮЙРЕК ШУМАҚТАРЫНДА (ЮКСТО-ГЛОМЕРУЛАЛЫ
АППАРАТТАРЫНДА) ҚАН ҚЫСЫМЫН РЕТТЕЙТІН РЕНИН
БӨЛІП ШЫҒАРЫЛАДЫ
• Пиелонефрит - бүйрек түбегінің, тостағаншаларының,
аралық тінінің және өзекшелердің зақымдануымен
сипатталатын патология. Бұл инфекциялық сырқаттар
қатарына жатады. Пиелонефрит тудырушы
бактериялардың арасында ең көп кездесетіні ішек
таяқшалары мен стафилококтар.
• Жедел бүйрек жетіспеушілігі жедел басталумен ,қысқа
циклді өтумен және толық қалпына келумен көрінеді.Ауыр
жедел бүйрек жетіспеушілігі кезінде ауру қалпына
келмейді және созылмалы түрге ауысу мүмкін

• Созылмалы бүйрек шамасыздығы - нефрондардың
азаюынан, қалған нефрондардың функциялық кемістігінен
дамитын, ақырында гомеостаздың бұзылысына әкелетін
бүйректің экскрециялық және инкрециялық
функцияларының жетіспеушілігі.
Нефроздық синдром
• Нефроздық синдром кезінде несеп-пен
трансферин, иммуноглобулин-дер, антитромбин III,
қан ұю фактор-лары шығарылады. Сондықтан
тромбэмболия дамуына қауіп төнеді, бактерияларға
организмнің төзімді-лігі төмендейді,
теміртапшылықты анемия, С және Д
гиповитаминоздар, гипокальциемия байқалады.
• Нефроздық
синдром бүйрек денесіндегі милы және
қыртысты заттардың бұзылуынан туындайтың
синдром және оның өзіңдік бөлінетін белгілері бар.
• Нефрит (грек. nephros – бүйрек), медицинада – бүйректің
қабынуы. Негізінде бүйрек шумақтары қан тамырларының
зақымдануынан болады. Жедел және созылмалы түрлері бар. Жедел
нефрит жоғарғы тыныс жолдарына стрептококк бактериясы
түсуінен, баспа, созылмалы тонзиллит, пневмония, дифтерия, сүзек,
тағы басқа бактериялы және вирусты инфекциядан кейін, салқын
тигеннен дамиды.

• Нефрит белгілері
Аурудың жасырын кезеңі 1-3 аптаға созылады. Клиникалық белгісі:
науқастың алдымен беті, кейін бүкіл денесі ісініп, несепте өзгерістер
пайда болады, артериалды қан қысымы көтеріледі (гипертензия).
Алғашқы 2 – 3 күнде несептің меншікті салмағы кемиді.

• Нефриттен емделу
Емі: алдымен ауруға негізгі себеп болған дертті емдейді. Созылмалы
Нефритпен ауырғандарға климаты құрғақ әрі жылы жердегі
курорттарда дем алған қолайлы.
Зәрдің(несеп) түзілуі
• Бүйрекзәрді плазма компоненттерінен түзеді.Зәрдің түсі
қалыпты жағдайда сабан-сары түсті болады.Зәрдің түсі
ондағы пигменттердің,яғни
урохром,уробилин,уроэритин,урозеиннің мөлшеріне
байланысты.Зәрдің тәуліктік мөлшері 0.5-1.5 л.Патологиялықт
жағдайда 500 мл төмен 2000мл жоғары зәр бөлінеді.Күндізгі
және түнгіә зәрдің өзара қатынасы 4:1-3:1.
• Зәрдің химиялық құрамы

• Органикалық

• Бейорганикалық
Несептің патологиялық
компоненттері.
• Ақуыз-бүйрекаурулары кезінде ақуыздың мөлшері артады.
(протеинурия).
Қан-несепте қан қызылқан клетка түрінде(гематурия),еріген қан
пигменттері түрінде(гемоглобинурия) кездеседі.
Глюкоза-несептегі глюкозаның көбеюі(глюкозурия,қант диабеті)
Кетондық денелер-қант диабеті кезінде кетондық денелер
кобейіп,несеппен бірге бөлінеді.Ұзақ уақыт ашыққанда,майлардың
ыдырауы күшеюімен байланысты(кетонурия)
• Билирубин-билирубинемия өт жолдарының
бітелуі,бауырпаренхимасы зақымдалады.
Уробилин-гемолиттік,бауырлық сары ауруы кезінде
уробилин,стеркобилиндердің концентрациясы сұйылып,несеппен
бірге бөлінеді.
Профириндер-бауыр зақымдалғанда,перницциозды анемия кезінде
көбейеді.
Зәр тастар:
• Подагра
кезінде несеп қышқылынан,аздап аммоний
немсе натрий тұздарынан тұратын тастар
болады.Бұл тастар несеп қышқылы немесе урат деп
аталады.Ол қарт адамдардың буындарының
ауруының кең тараған түрі. Еркектер подаграмен 40
жастан кейін, әйелдер – 60 жастан кейін ауырады.
Жас әйелдер мен балалар онымен өте сирек
ауырады. Подагра көбінесе семіздікке бейім,
артериялық гипертензиямен, қант диабетімен және
қанында холестериннің концентрациясы
жоғарыларда дамиды.
Уролития
• Уролития – жалnы урологиялық ауру, зәр шығару
жүйесінің түрлі бөліктеріндегі тастардың пайда
болуымен көрінеді, Көбінесе – бүйрек және
мочевина. Жиі қайталанатын уролитияның үрдісі
байқалады. Уролитияның клиникалық симптомдары
диагноз қойылған, рентген нәтижелері, Бүйрек және
мочевина ультрадыбыстық. Уролитияны емдеудің
негізгі принциптері болып табылады: цитрат
қоспалары бар консервативті сіңіргіш терапия, және
егер ол тиімді болмаса — қашықтық литотрипсі
немесе калькулийді хирургиялық алып тастау.
• Уролития – жалпы урологиялық ауру, зәр шығару жүйесінің
түрлі бөліктеріндегі тастардың пайда болуымен көрінеді,
Көбінесе – бүйрек және мочевина. Жиі қайталанатын
уролитияның үрдісі байқалады. Уролитий кез келген жаста
болуы мүмкін, бірақ көбінесе 25-50 жастағы адамдарға әсер
етеді. Уролитиялы балалар мен қарттарда мочевиналар жиі
қалыптасады, сол кезде, орта жастағы және кіші адам ретінде,
негізінен, бүйрек тастарынан және уретриктерден зардап
шегеді.
• Ауру кеңінен таралған. Зәр шығару жиілігінің артуы
байқалады, сенген, қоршаған ортаға теріс әсер ететін
факторлардың әсерімен байланысты. Қазіргі уақытта
уролитияның даму себептері мен механизмі әлі толық
түсінбейді. Қазіргі урологияда көптеген теориялар бар,
тастардың қалыптасуының жеке кезеңдерін түсіндіреді, бірақ
осы теорияларды біріктіріп, жетіспеушіліктерді толығымен
уролитияның дамуының бірыңғай көрінісінде толтыру мүмкін
емес.
Алдын ала болжайтын
факторлар
• Сыртқы факторлар
• Уролитияның даму ықтималдығы артады, егер адам тұрмыстық
өмір салтын басқарса, нәтижесінде кальций-фосфор алмасу
бұзылған. Зәр шығарудың пайда болуы тағамдық үлгілерді
тудыруы мүмкін (артық ақуыз, қышқыл және дәмді тағамдар,
несептік қышқылдығы), су қасиеттері (кальций тұздарының көп
мөлшері бар су), В тобындағы дәрумендер және А дәрумені
болмауы, зиянды еңбек жағдайлары, бірқатар есірткі қабылдау
(үлкен мөлшерде аскорбин қышқылы, сульфаниламидтер).
• Жергілікті ішкі факторлар
• Зәршығару жүйесінің дамуында ауытқулар болған кезде уролитий
жиі кездеседі (бір бүйрек, зәр шығару жолының тарылуы, аталық
бүйрек), зәр шығару жолдарының қабыну аурулары.
Жалпы ішкі факторлар

• Асқазан-ішек
жолдарының созылмалы аурулары
кезінде зәр шығару қаупі артады, ауруға немесе
жарақатқа байланысты созылмалы қозғалмайды,
улану және жұқпалы аурулар кезінде дегидратация,
кейбір ферменттердің жетіспеушілігіне байланысты
метаболикалық бұзылулар.
• Ерлердеуролития болуы ықтимал, алайда әйелдер
көбінесе коралл тастарын қалыптастыру арқылы ICD
ауыр түрлерін дамытады, олар бүйректің бүкіл
қуысын алады.
Уролитияға арналған тастарды жіктеу

• Осындайтиптегі тастар уролитиясымен ауыратындардың
жартысында қалыптасады. Сонымен қатар 70-80 жылдары%
тастан жасалған тастар пайда болады, бейорганикалық
кальций қосылыстарынан тұрады (карбонаттар, фосфаттар,
оксалаттар). 5-10% тастарда магний тұздары бар. 15-ке
жуық% урологиялық қышқыл туындыларынан құралған
уролитиясымен тастар. Протеин тастары 0-де
қалыптасады,4-0,6% істер (организмде белгілі бір
аминқышқылдардың алмасуы бұзылған). Қалған пациенттер
уролитиялы полиминералды тастарды құрайды.
Уролитияның этиологиясы және патогенезі
• Әзіргезерттеушілер әртүрлі факторларды зерттеуде, олардың
өзара әрекеттесуі және уролитияның пайда болуындағы рөлі.
Ұсын, тұрақты прецизификациялық факторлардың саны бар
екендігін көрсетеді. Белгілі бір нүктеде тұрақты факторларға
қосымша факторлар қосылады, тастардың қалыптасуына және
уролитияның дамуына серпін береді. Науқастың денесіне әсер
ету, бұл фактор кейінірек жоғалып кетуі мүмкін.
• Зәрдіинфекция уролитияны ауырлатады және маңызды
қосымша факторлардың бірі болып табылады, ICD дамуын
және қайталануын ынталандыру, Өмірлік белсенділік
процесінде бірқатар инфекциялық агенттер зәрдің құрамына
әсер етеді, alkalisation ықпал етеді, кристалдануы және тастың
пайда болуы.
УРОЛИТИЯ БЕЛГІЛЕРІ
• Ауруәртүрлі. Кейбір
науқастарда уролития
бір жағымсыз эпизод
болып қала береді,
басқаларда ол
қайталанатын
табиғатқа ие және
бірқатар
шиеленістерден
тұрады, үшіншіден,
созылмалы урологиялық
аурулардың даму үрдісі
байқалады.
Уролития түрі
• Уолитийозымен калькулий оң жақта орналасуы мүмкін,
сондықтан сол бүйрекде. U 15-30% Пациенттер екі жақты
тастармен байқалады. Уролитияның клиникасы
уродинамиканың бұзылуы немесе болмауы арқылы
анықталады, бүйрек функциясының өзгеруі және зәр
шығару жолындағы ашыған жұқпалы процесс.
• Зәршығарудың ауыруы орын алған кезде, өткір немесе
түтік болуы мүмкін, үзіліссіз немесе тұрақты. Аурудың
локализациясы тастың орналасуына және мөлшеріне
байланысты. Гематурия дамиды, пирюия (инфекцияны
қосқанда), анурия (жабылуы). Несеп шығару жолдарының
кедергісі болмаса, зәролития кейде асимптоматикалық
болып табылады (13% науқастар). Зәр шығарудың алғашқы
көрінісі бүйрек колики болып табылады.
Бүйрек коликасы

• Несепнәр таспен бітелген кезде, бүйрек жамбасындағы
қысым қысыммен күшейеді. Жамбасты созу, қабырғаға
ауырсыну рецепторларының саны көп, ауыр ауру тудырады. 0-
ден аз тастар,6 см, ереже бойынша, дербес кетеді. Зәр
шығару жолдарын және үлкен тастарды обструкциялау
кезінде кенеттен жойылмайды және бүйректің зақымдануына
және өлімге әкелуі мүмкін.
• Уролитиямен ауыратын науқастың бел аймағында
ауырсығаны байқалады, дене позициясына тәуелсіз. Егер тас
таспа жасушаларының төменгі бөліктерінде орналасса, іштің
төменгі ауыруы, кеуде аймағына таратылады. Пациенттер
алаңсыз, дене позициясын табуға тырысады, онда ауырсыну
аз болады. Жиі зәр шығару мүмкін, айнуы, құсу, ішек парезі,
рефлексиялық анурия.
• Гематурия

• 92%бүйрек коликінен кейінгі уролитиямен ауыратын
науқастар, микрогурия, зақымданудан туындайтын және
техникалық зертханалық зерттеулер кезінде табылған.
• Уролитий және жұқпалы аурулармен қатар жүреді
• Уролитийдіңзәр шығару жүйесінің жұқпалы аурулары 60-70
жылдары қиындайды% науқастар. Созылмалы пиелонефрит
тарихта жиі кездеседі, зәр шығару басталғанға дейін пайда
болады.
• Стрептококкурологиялық аурулардың дамуында
инфекциялық агент болып табылады, стафилококк, E. coli,
вульгарлық протеин. Пурия тән. Пиелонефрит, бір мезгілде
болатын уролития, өткір немесе созылмалы.
• Бүйрекколикасындағы өткір пиелонефрит найзағай
жылдамдығымен дамиды. Айтарлықтай гипертермия бар,
интоксикация. Егер тиісті емдеу болмаса, ықтимал
бактериялық шок.
Coral Nephrolithiasis

• Уролитиялы кейбір науқастар ірі тастарды құрайды, кесе-жамбас
жүйесін толығымен иемденеді. Уролитияның бұл түрі коралді
нефролития деп аталады (Х). CI тұрақты қайталанатын курсқа
бейім, бүйрек функциясының өрескел бұзылуына әкеледі және жиі
бүйрек жеткіліксіздігіне себеп болады.
• Маралдыкорреляциялық нефролитияға қарсы бүйрек коликасы.
Бастапқыда бұл ауру симптомсыз емес. Науқастар нақты емес
шағымдарды ұсына алады (шаршаудың артуы, әлсіздік).
Люмбальды аймақтағы ауырсыну мүмкін. Болашақта пациенттердің
барлығы пиелонефрит жасайды. Бірте-бірте бүйрек қызметі азаяды,
бүйрек жетіспеушілігі өсуде.
Уролитияның диагностикасы

• ICD
диагностикасы анамнестік деректерге негізделген (бүйрек
коликасы), зәр шығару бұзылыстары, сипаттамалық ауырсынулар,
несептің өзгеруі (пирюия, гематурия), несептің тасталуы,
ультрадыбыстық деректер, Рентгендік және аспаптық зерттеулер.
• Уролитияның диагностикасы кезінде рентген диагностикалық әдістер
кеңінен қолданылады. Көптеген тастар шолу урологиясында
анықталған. Қарастыру керек, бұл жұмсақ ақуыз мен урик қышқылының
тастары рентгендік теріс болып табылады және шолу суреттерінде
көлеңке бермейді.
• Бүйрекжәне зәр шығару жолдарының функционалдық қабілетін
бағалау. Уролитияға арналған рентгендік контрастты зерттеу
рентгендік теріс тастарды анықтауға мүмкіндік береді, толтыру
ақаулығы ретінде көрсетіледі.
• Ультрадыбысты қолдану уролитияның диагнозын күшейтеді.
Зерттеу әдісімен кез-келген рентген позитивті және
рентгендік теріс тастар анықталды, олардың мөлшері мен
орналасуына қарамастан. Бүйректің ультрадыбыстық сезімі
уролитияның бүйрек жамбас жүйесінің күйіне әсерін
бағалауға мүмкіндік береді. Зәр шығару жүйесінің негізгі
бөлімшелеріндегі тастарды анықтау үшін қылшықтың
ультрадыбыстық мүмкіндік береді. Ультрадыбыс рентгендік
теріс тастармен уролитияның литолитикалық терапиясының
динамикалық мониторингі үшін қашық литотрипсиядан кейін
қолданылады.
•
Егер эстракциялы урография бүйректің анатомиялық
өзгерістерін және олардың функционалдық күйін бағалауға
мүмкіндік бермесе (пениефрозмен бірге, гидронефроз),
изотоптық ренографияны немесе ретроградтық
пиелографияны жүргізеді (қатаң нұсқауларға сәйкес).
Хирургиялық араласулардың алдында бүйректің
ангиографиясы кораллы пішіндегі нереиазада бүйректің
Уролитияның дифференциалды
диагностикасы

• Дифференциалды диагноз жүргізу қажеттілігі өткір
жағдайда болуы мүмкін – бүйрек коликасы.
• Әдетте бүйрек коликасының диагнозы оңай.
Атопикалық жолда және тасты оң жақта оқшаулау
кезінде, обструктивті зәр жолдары, кейде өткір
холецистит немесе өткір аппендицит кезінде
уролитияда бүйрек коликасының дифференциалды
диагнозын жүргізу қажет. Диагноз аурудың тән
локализациясына негізделген, дизуриялық
құбылыстардың болуы және зәрдегі өзгерістер,
перитонеальды тітіркену белгілері жоқ.

Ұқсас жұмыстар

Несеп тас ауруы

БҮЙРЕК ТАСТАРЫ

Бүйрек және зәр шығару жолдары ауруларын балау және емдеу түрлері

Жасушалар мен тіндердің патологиясы

Бүйректің патофизиологиясы

Жас ушалар мен тіндердің патологиясы

Зәр жолдары аурулары

Бүйрек және несеп шығару жолдарының патологиясымен пациенттерді тексеру схемасы

Бүйрек туберкулезі

БҮЙРЕККЕ ТАСТЫҢ ЖИНАЛУЫ БҮЙРЕК ТАС

Пәндер