Магниттік өріс пен магниттік тізбектер

Презентация қосу

Магниттік өріс пен
магниттік тізбектер
Дайындаған: Амангелді Д
Группа: ЧС 19-1
Тексерген: Джанузакова С
Жоспары:
▪ Кіріспе
▪ Негізгі бөлім:
А) Магниттік өріс
В) Тоқтың екі элементінің өзара әсері үшін
Ампер заңы
С) Магниттік индукция
Д) Био-Савар, Лаплас заңдар
▪ Қорытынды
Кіріспе
Магниттік тізбек — магниттік ағын өтетіндей болып жалғанған
магнетиктер тізбегі; құрамы ферромагнетик заттардан тұратын
құрылғылар жиынтығы. Техникада магниттік ағын тек
ферромагнетиктерден ғана өтетін (тұйық Магниттік тізбек)
Магниттік тізбек және ферромагнетиктерден басқа
диамагнетиктерде (мыс., ауа қабаты) таралған Магниттік
тізбектер де бар. Егер Магниттік тізбектегі магнит ағыны тұрақты
магнит арқылы қоздырылатын болса, мұндай тізбекті
поляризацияланған Магниттік тізбек, тұрақты магнит
қатыспайтыны — бейтарап Магниттік тізбек деп аталады. Соңғы
тізбектің магнит ағыны тізбек орамдарынан өткен электр тогының
әсерінен ғана туады. Қоздырылатын ток сипатына қарай Магниттік
тізбек тұрақты, айнымалы және импульстік магнит ағындар
тізбектеріне ажыратылады. Магниттік тізбек электр машиналары,
Магниттік өріс
Қозғалыстағы электр зарядтары мен магниттік моменті бар денелерге (олардың
қозғалыстағы күйіне тәуелсіз) әсер ететін күштік өріс. Магнит өрісі магниттік индукция
векторымен (В) сипатталады. В-ның мәні магнит моменті бар қозғалыстағы электр зарядына
және денелерге өрістің берілген нүктесінде әсер етуші күшті анықтайды. Магнит өрiстерiн
бейне түрiнде кескiндеу үшiн магнит индукциясы сызықтарын пайдаланады."Магнит өрісі”
терминін 1845 ж. ағылшын физигі М. Фарадей енгізген. Ол электр өзара әсер сияқты магнит
өзара әсер де бірыңғай материялық өріс арқылы беріледі деп санаған. Электр-магниттік
өрістің классикалық теориясын Дж.Максвелл жасаған (1873), ал кванттық теориясы 20
ғасырдың 20-жылдары жасалды (Өрістің кванттық теориясы). Макроскоп. Магнит өрісінің
көздері — магниттелген денелер, тогы бар өткізгіштер және қозғалыстағы зарядталған
денелер. Бұл көздердің табиғаты бір: Магнит өрісі зарядталған микробөлшектердің
(электрон, протон, ион), сондай-ақ, микробөлшектердің меншікті (спиндік) магнит моменті
болуының нәтижесінде пайда болады (Магнетизм). Айнымалы магнит өрісі электр өрісінің,
ал электр өрісі магнит өрісінің уақыт бойынша өзгерісі нәтижесінде пайда болады. Электр
және магнит өрістері, олардың бір-бірімен өзара әсерлері Максвелл теңдеуімен толық
сипатталады. Магнит өрісінің кернеулік (Н) мен магнит индукциясы(В) — өрістің күштік
сипаттамасы. Кернеулік векторы өріс пайда болған орта қасиетіне тәуелсіз шама болса,
индукция векторы қарастырылатын денедегі қорытқы өрісті сипаттайды. Сондай-ақ, индукция
векторы магнит өрісінде қозғалған зарядқа әсер ететін күшті, магнит моменті бар денеге
магнит өрісінің тигізетін әсерін, өріс тарапынан байқалатын басқа да әсерлерді
анықтайды. Магнит өрісінде кішкентай магнит тілшелерінің осьтерін бойлай орналасқан
Табиғатта магнит өрісінің сан алуан түрі кездеседі. Магнитосфераны
түзетін Жердің магнит өрісі Күнге қарай 70 — 80 мың км-ге, ал оған
қарама-қарсы бағытта миллиондаған км-ге созылады. Жер бетінде магнит
өрісі орташа 0,5 Э-ке тең, ал магнитосфераның шекарасында 10–3 Э.
Планетааралық магнит өрісі — негізінен Күн желінің өрісі. Күннің оталуы,
ондағы дақтар мен протуберанецтердің байқалуы, Күннен шығатын ғарыштық
сәулелердің пайда болуы тәрізді құбылыстарда магнит өрісі елеулі рөл
атқарады. Магнит өрісі заттың (ортаның) оптикалық қасиетіне және электр-
магниттік сәуле шығару құбылысының затпен әсерлесу процесіне елеулі
ықпал жасайды, өткізгіштер мен шала өткізгіштерде гальваномагн.
құбылыстар мен термомагн. құбылыстарды туғызады. Магнит өрісі әдетте
әлсіз (500 Э-ға дейін), орташа (500 Э — 40 кЭ), күшті (40 кЭ — 1МЭ) және
аса күшті (1МЭ-ден жоғары) болып бөлінеді. Іс жүзінде бүкіл
электртехника, радиотехника мен электроника әлсіз және орташа магнит
өрісін пайдалануға негізделген. Әлсіз және орташа магнит өрісі әдетте
тұрақты магнит, электрмагнит, суытылмайтын соленоид, асқын өткізгіш
магниттердің көмегімен алынады. Күшті магнит өрісін алуда асқын өткізгіш
соленоидтар (150 — 200 кЭ), сумен салқындатылатын соленоидтар (250 кЭ-ға
дейін), импульстік соленоидтар (1,6 МЭ) қолданылады. Аса күшті магнит
өрісі бағытталған жарылыс (қопарылыс) әдісімен алынады.[1][2]
Жер магнетизмін системалы түрде өлшеу арқылы теңізде жүргізушілерге,
авиаторларға керек болатын магниттік карта жасайды, пайдалы қазбаларды
зерттейді және Күннің әрекет қимылың өзгерін бақылайды. Жер
Тоқтың екі элементтің өзара әсер
үшін Ампер күші
Ампер заңы – бір-бірінен белгілі бір қашықтықта орналасқан
өткізгіштердің шағыш кесіндісі бойымен өтетін екі токтың өзара
механикалық әсерлесу заңы. 1820 жылы француз физигі А.М. Ампер (1775-
1836) ашқан. Ампер заңынан параллель екі өткізгіш бойымен ток бір
бағытта жүрсе, олардың бір-біріне тартылатындығы, қарама-қарсы бағытта
жүрсе, бір-бірінен тебілетіндігі шығады. Ампер заңы бойынша тогы бар
өткізгіштің шағын кесіндісіне (Δl) магнит өрісі тарапынан әсер етуші
механикалық күштің (F) шамасы мына өрнек арқылы табылады:
F=kIΔlBsinα,
мұндағы α – Δl мен B (магнит индукциясының векторы) бағытының
арасындағы бұрыш, k – пропорционалдық коэффициент (Гаусс жүйесінде k=1/
c, Бірліктердің халықаралық жүйесінде k=1), I - өткізгіштегі ток күші.
Түрлендірілген Ампер заңы түрі=. Алынған нәтижені S көлденең қима
арқылы өтетін бөлшектердің N жалпы саны арқылы жеңіл өрнектеуге болады
N=nV=nSL сонда . Ампер күші дегеніміз - магнит өрісінде қозғалып жүрген
N зарядталған бөлшектерге әрекет ететін жалпы күш. Сонда зарядталған
бір бөлшекке әсер ететін күш.
Магниттік индуция
Магниттік индукция магниттік индукция векторы (В) — магнит
өрісінің негізгі сипаттамасы. Жеке электрондар, т.б. элементар
бөлшектер тудыратын микроскопиялық магнит өрістері
кернеуліктерінің қосындысының орташа мәнін көрсетеді. Магниттік
индукциясын магнит өрісінің кернеулігі векторы (Н) және
магниттелушілік векторы (J) арқылы да өрнектеуге болады.
Бірліктердің СГС жүйесінде:
J (1)
Магниттелушілік бірлік көлемдегі магнит моментті білдіреді.
Изотропты ортада әлсіз өріс кезінде магниттелушілік магнит
өрісінің кернеулігіне (Н) тура пропорционал:
J=H (2)
мұндағы — магниттік өтімділік. (2)-дегі мәндерді (1)-ге қою
арқылы В мен Н арасындағы байланыс табылады:
B=(1+4)H=H (3)
мұндағы, 0- магнит тұрақты.
Био-Савар, Лаплас заңдар
Био-Савар, Лаплас заңы - тұрақты электр тогы тудыратын магнит
өрісінің индукциялық векторын анықтау. Оны 1820 жылы Биот пен
Савард эксперименттік жолмен құрды және Лаплас жалпы түрде
тұжырымдады. Лаплас сонымен қатар осы заңды қолдана отырып,
қозғалатын нүктелік зарядтың магнит өрісін есептеуге болатындығын
көрсетті (бір зарядталған бөлшектің қозғалысын ток ретінде
қабылдағанда).
Био - Саварт - Лаплас заңы магнитостатикада электростатикадағы
Кулон заңымен бірдей рөл атқарады. Био-Савард-Лаплас заңын одан
қалған нәтижелерді ала отырып, магнетостатиканың негізгі заңы деп
санауға болады.
Заманауи тұжырымдауда Био-Савард-Лаплас заңы көбінесе электр
өрісі тұрақты болған жағдайда, магнит өрісі үшін екі Максвелл
теңдеуінің салдары ретінде қарастырылады, яғни қазіргі формулада
Максвелл теңдеулері неғұрлым іргелі (бірінші кезекте, егер Биот -
Савард - Лаплас формуласы үшін болса) уақытқа тәуелді өрістердің

Ұқсас жұмыстар

Электр және магнит өрісінің тірі ағзаға әсері

Ядролық магниттік резонанс

Магнит өрісі. Магнит өрісінің тірі организмге әсері

Атмосфераның электромагниттік өріспен ластануы

СЫЗЫҚТАРДЫ НЕГІЗГІ ЖӘНЕ МАГНИТТІК

Электромагниттік индукция құбылысы

Заттың магниттік қасиеттері. Ақпараттың магниттік жазылуы

Магнит өрісі

Магнит өрісін қолданатын диагностикалық және терапиялық құралдар

Электродинамика. Электр құбылыстары

Пәндер