Батыстың гүл трипсі

Презентация қосу

Субтропикалық және декоративтік
өсімдіктердің карантинді зиянкестерінің
таралуы, биологиясы және қорғау шаралары.

Орындаған: Жолдасов Ғ
ЗР-310
Қабылдаған: Қалдыбаева Б

Алматы-2017
Жоспары
І. Кіріспе
Субтропикалық және декоративтік өсімдіктердің
сипаттамасы.
ІІ. Негізгі бөлім
2.1Субтропикалық және декоративтік
өсімдіктердің карантинді зиянкестері, олардың
таралуы, биологиясы
2.2Субтропикалық және декоративтік
өсімдіктердің зиянкестерінен қорғау шаралары
ІІІ. Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Субтропикалық өсімдіктерге тропикалық және субтропикалық аймақтарда
өсірілетін өсімдіктер жатады. Мысалы: анар, банан, бұрыш, алмұрт, өрік.
Сәндік гүлді өсімдіктер пайдалы көптеген және әр түрлі тобы бар өсімдіктер.
Қазіргі кезде декоративті гүлдердің 3000-ға жуық түрі бар. Оларға нәркес,
раушангүл тұқымдасына жататын өсімдіктер, гиацинт және басқа да
өсімдіктер жатады.
Субтропикалық және декоративтік
өсімдіктердің карантинді зиянкестері,
олардың таралуы, биологиясы
Америкалық ақ
көбелек

Шығыс жеміс жемірі

Батыстың гүл трипсі

Калифорниялық
қалқаншалы сымыр
Америкалық ақ көбелек -
Hypantria cunea Drury
Зақымдайтын өсімдіктері: Американдық ақ көбелек ағаш және бұта
тұқымдарының 250-ден астам түрін, соның ішінде алманы, алмұрт,
шие, қара өрік, беке, қызыл шие, жөке ағашын, және емен ағашын
зақымдайды. Қазақстанның Алматы облысы жағдайында 28 өсімдік
түрінде кездеседі. Әдеби деректерде жемшөптік өсімдіктер ауқымы
мынадай: Америкада 88 түрі, Еуропада 230 және Жапонияда 317 түрі
келтірілген.
Географиялық таралуы: Америкалық ақ көбелектің отаны – Солтүстік
Америка. Азияда: Қытай, Жапония, Корея, Түркия, Қырғызстан,
Қазақстан; Еуропада: Австрия, Босния, Болгария, Хорватия, Италия,
Литва, Молдова Словения, Украина, Грузия; Солтүстік Америкада:
Канада, Колумбия, Жаңа Шотландия және АҚШ-та кездеседі.
Зақымдау сипаты, зияндылығы,
фитосанитарлық қауіптілігі.
Американдық ақ көбелек
жапырақтарды зақымдайды. Жас
жұлдызқұрттары жапырақтың
төменгі бетіндегі эпидермисін
қырып жейді. 4-5 жастарында
жапырақ жиектерін кеміреді, ал
содан кейін өрмекші торын өре
отырып, жүйкелерімен қосып
жейді. Американдық ақ көбелек
зақымы өсімдіктің әлсіреп, өлуіне
әкеліп соғады. Жеміс ағаштарының
20% жапырақсыздануы өнімді
10%, 50% кемітеді, ал 75%
жапырақсызданса онда өнімсіз
қалады.
Жұлдызқұрттар. Қазақстанның
Морфологиясы оңтүстік – шығысы жағдайындағы
өз дамуында 7 жастан, ал АҚШ- та
11 жастан өтеді. Қуыршақтары
қоңыр немесе қою қоңыр түсті,
ұшында 10-15 тұқыл тікенегі бар
ұршық пішінді, ұзындығы 8-15 мм,
ені 3-5 мм, қуыршақ құрсағының
Жұмыртқасы түбі жазық, соңында жұлдызқұрт терісі жиі
диаметрі 0,5-0,55 мм шар тәрізді. болады
Жаңа ғана салынған
жұмыртқасы ашық-жасыл,
кейінірек қоңыр түске енеді.
Жұмыртқаларын көбіне жапырақ
тақтасының астыңғы жағына
тегіс те сопақ етіп, бір-біріне
жақындатып, бір қабатқа салады.
Әдетте жұмыртқа салынған
орында 300-600 жұмыртқа
болады, кейде ол 2000-ға дейін
жетеді.
Имаго. Көбелектері жібектей
ақ, сирек болса да қара немесе
қоңыр нүктелері бар.
Аталықтары қанаттарын
жазғанда 20-32 мм, денелерінің
ұзындығы 9-13 мм, аналықтары
ірі, қанаттарын жазғанда 24-35
мм, денелерінің ұзындығы 11-
15 мм. Басы, кеудесі, құрсағы,
жамбасы, саны және ортаңғы,
артқы аяқтарының ішкі және
сыртқы жақтары ақ түсті, ішкі
жағын сары, сан жағын
анағұрлым қысқа және ерекше
ашық түсті қабыршақтар
басқан. Көздері қара,
мұртшаларының ұзындығы 5-6
мм, аталықтарында ирек,
аналықтарында жіп тәрізді
Америкалық ақ көбелекпен күресу
шаралары.
Тиімді әдіс жұлдызқұрттары бар өрмекші ұяларын кесіп
тастау болып есептеледі. Күзгі – қысқы кезеңде
ағаштардағы қуыршақтарды жою үшін олардың босаған
қабықтарын алып тастап, тазартады және өсімдік
қалдықтары жағылып жіберіледі. Тиімді шара жемшөптік
өсімдіктердің бөрікбасы кескінімен топырақты жыртып
тастау, сондай-ақ жарықтық және феромондық
ұстағыштармен көбелек аулау болып табылады.
Америкалық ақ көбелекпен күресте пайдаланылатын
препараттар: битоксибациллин, дендрабациллин,
лепидоцид. Ағаштарға 48% димилин (0,04л/га) немесе
номолт (0,1л/га) шашылады. Өңдеу жұлдызқұрттар туар
алдында жүргізіледі.
Шығыстың жеміс жемірі – Grapholitha molesta Busck
Жүйелік жағдайы: Insecta, Lepidoptera,
Tortricidae
Зақымдайтын өсімдіктері: шабдалы, қара
өрік, алмұрт, долана, беке, шие, лаврлы
ағаш, бадам.
Географиялық таралуы. Еуропа:
Армения, Азербайжан, Австрия, Болгария,
Беларусь, Германия, Грузия, Украина,
Франция, Швейцария. Азия: Қытай,
Корея, Сирия, Жапония, Қазақстан,
Өзбекстан. Африка: Морокко, Маврикий,
ОАР. Оңтүстік, Солтүстік және Орталық
Америка: Аргентина, Бразилия, Уругвай,
Чили, Канада, Мексика, АҚШ.
Қазақстанда шығыстың жеміс жемірінің
қоныстанған бақ алаңы 1986 га. Бұл жеміс
ағаштары егілген барлық алаңның
шамамен 7%-ы.
Зақымдау сипаты, зияндылығы
және фитосанитарлық қауіп-қатер.
●
Жұлдызқұрттары шекілдеуікті және
сүйекті дақылдардың жемістері мен
сабақтарын зақымдайды. Жемістерінің
-
зақымдалған орындарында шайыр
бөлінеді, сабақтарында жұлдызқұрттар
7-15 сантиметрге дейін жол жасайды.
●
Көптеген деректерге қарағанда
шығыстың жеміс жемірі өзі тараған
елдерде жеміс дақылдарының аса
қауіпті және экономикалық мәні бар
-
зиянкес болып табылады. Еуропада
бұл түр шабдалы жемісі мен
сабақтарының 90%, алмұрт жемісінің
50%-ына дейін зақымдайды.
Имаго. Көбелегі қар-сұр түсті, алдыңғы Жұмыртқасы дөңгелек пішінді,
қанаттарын сұр-ақ түсті қабыршақ диаметрі 0,4 мм, үстіңгі жағы ұсақ
басқан. Олар қанаттарының алдыңғы қыржымды. Пісіп-жетілу шамасына
жиектері бойынша көзге бірден көріне қарай жұмыртқа қызғылт түске
қоймайтын, қысқа толқынды көлденең айналады. Жұлдызқұрты жаңа туғанда
жолақ құрайды. Қанаттарында ақ, ақ-сары немесе күңгірттеу-қызғылт
ақшылтым дақ бар, олардың пішіні түсті болады. Жұлдызқұрттарының
қатты ауытқиды. Артқы қанаттары сұр- бүкіл денесі сір қабықты
қоңырлау, шашақтары сұрлау ақ. тікенектермен жабылған.
Жайбарақат жағдайда қанаттары шатыр Жұлдызқұрттардың ұзындығы 12-13
тәрізді бүктетіледі, қанаттары жайғанда мм.
12-14 мм.
Қуыршағы қоңыр түсті. Арқа жағынан
қарағанда қарын буынтығында
тікенектердің екі қатары бар.
Құрсағының ұшында түрлі көлемдегі
10-18 сүйір тікенегі болады.
Қуыршақтың ұзындығы 6-8 мм,
пілләсі сопақ, мөлдір, түсі ашық
сұрдан қою сұрға дейін ауытқиды.
Жазғы піллә қысқы пілләға қарағанда
тығыз келеді. Пілләнің ұзындығы 10-
12,5 мм.
Шығыстың жеміс жемірімен күресу тәсілдері:

Шығыс жеміс жемірі табылған жағдайда бромды
метилмен, шығыстың жеміс жемірінің барлық даму
кезеңінде 100% қырылуын қамтамасыз ететін режим
бойынша фумигациялау жолымен зарарсыздандырылады.
Зиянкес табылған шаруашылықтарда жыл сайын
карантиндік мониторинг өткізіледі: тіршілік кезеңінің
ішінде 2 реттік бағыттық тексеріс жүргізіледі. Егілген
ағаштарды жоғары агрофонда күту, зиянкестер
зақымдаған сабақтар мен бұтақтарды кесіп тастау,
көтерілген қабықтардан, қаңқа бұтақтардан тазарту,
тосқауыл белдіктер пайдалану зиянкестердің таралуын
шектейді. Өнімділікті сақтау, шығыс жеміс жемірінің сан
мөлшерін азайту және дер кезінде өңдеу үшін 50 дана/га
есебімен феромонды ұстағыштар қолданылады.
Батыстың гүл трипсі – Frankliniella occidentalis

Жүйілік жағдайы: Insecta, Thysanoptera, Thripidae
Зақымдайтын өсімдіктері: батыстың гүл трипсі полифаг. Ол 65
тұқымдасқа жататын өсімдіктердің 250 түрін зақымдайды. Олардың
ішінде пияз, паломник амаранты, жер жаңғағы, бегония, бұршаққынды
бұрыш, хризонтема, цикламен, нарғызгүл, қалампыр, сүттіген, гладиолус
буданы, орхидея, өрік, шабдалы, азалия және басқа да өсімдіктер.
Географиялық таралуы. Азия: Корея, Израиль, Кувейт, Малайзия,
Түркия, Жапония. Еуропа: Австрия, Эстония, Болгария, Чехия, Грекия,
Италия, Латвия, Литва, Норвегия, Португалия, Испания, Швеция,
Швейцария. Оңтүстік Америка: Аргентина, Венесуэлла, Колумбия, Перу.
Орталық Америка: Гватемала, Доминикан Республикасы, Коста-Рика,
Пуэрт-Рико.
Зақымдау сипаты, зияндылығы,
фитосанитарлық қауіп-қатерлігі.
Трипстің өсімдіктерді зақымдау белгілері
өзгергіш. Қызыл гүлді райхандарда
немесе герберлерде қара қоңыр түстерде
олар ақ жолақ болып білінеді.
Зақымдаудың бұл типі ақ немесе сары
түстерде көріне бермейді. Жапырақтарды
зақымдаған кезде жапырақтар күміс түске
өзгереді. Көптеген өсімдіктерге трипстер
вирустың қоздырғыштарын таратып, ауру
белгілерін туғызады. Трипс өсімдік өнімін
түрлі тәсілдермен зақымдайды. Ол
өсімдікті зақымдау және вирусты тарату
жолымен тікелей өнімін және сапасын
төмендетеді. Бұл түр зиянкес ретінде
Нидерландыда 1983 жылы белгілі болды.
Әзірге Қазақстанда Алматы қаласының
маңындағы «Меркур» АҚ
жылыжайларынан табылды.
ін
ң
қс
ы
ің
ал
атд
н
ұз
рағ
ы
ы
д
аы
ңғ
н
ы
ы
д
й
д
ғ
ж
еәг
б
ы
ы
рне
ғағ
0,
ы
ар
н
ы
2тқ
ат
тәы
м
ал
тсі
ж
м
ы
алқт
ие
,кт
лд
ар
д
ер
еін
ға
ы
а
рі
н,
н
де
м
ні
д
да
уірі
0,
ең
қа
ы
9,
тлқ
н
н
ан
еү
ан
ы
ал
ы
сба
сі
ы
ң
тр.
ні
қт
с
еҚа
ң
ар
она
ұрі
ы
ң
тт
занар
ғда
лы
ы
ы
1,
т
н
м
көл
ы
д
ез
ді
м
н
ы
р,
ем.
Батыстың гүл трипсі
Батыстың гүл трипсімен
күресу шаралары:
Өсімдік өнімінде батыстың гүл трипсі табылған
жағдайда жылыжайлар мен оранжереялар
карантинге жабылады. Карантиндік шектеу
кәсіпорын территориясынан соңғы тірі трипс
табылғаннан кейін 3 жылдан соң алынады.
Калифорниялық қалқаншалы сымыр – Quadraspidiotus
perniciosus Comstock
Жүйелік құрылымы: Insecta, Homoptera,
Diaspididae
Зақымдайтын дақылдары. Калифорниялық
қалқаншалы сымыр дернәсілдері мен
аналықтары алманың, алмұрттың, өріктің,
шабдалының, шиенің, долананың, теректің,
жұпаргүлдің сабағы, діңі, жапырағы, гүлімен
қоректенеді. Оларға өсімдіктің 84 туысының
240 түрі қорек болады.
Географиялық таралуы: Калифорниялық
қалқаншалы сымырдың отаны Қытай мен
Корея, сондай-ақ Ресейдің Қиыр Шығысы
деп есептелінеді. Қазіргі кезде барлық
жерлерде таралған. Қазақстанда бұл
сымырды алғаш рет 1967 жылы Атырау
қаласы мен Кентау қаласындағы жекеменшік
бақтарынан табылды.
Зақымдау сипаты, зияндылығы,
фитосанитарлық қауіп-қатері
Зақымдаудың бірінші
Калифорниялық қалқаншалы
дәрежесінде жемістің 50-60%,
сымырдың дернәсілдері мен
екінші дәрежесінде 80-90% дейіні
имаголары бұтақтардан,
қатардан шығарылады, ал үшінші
сабақтардан және жемістерден
және төртінші дәрежесінде
шырын сорып, өсімдікті
әлсіретеді. Жемістерді
барлық өнім зақымдалуы мүмкін.
зақымдауға тән белгілер – Зақымдалған жемістер шіриді,
дернәсілдер қоректенген сақтауға келмейді. Дәмдік сапасы
орындағы қызыл дақтар. күрт төмендейді, сахароза және
дәрумендер құрамы азаяды,
қышқылдығы артады.
●
Имаго. Ересек аналығының денесі оңай бөлінетін
қалқаншамен жабылған. Қалқаншасы домалақ, сұр –
қоңыр түсті. Қалқаншасының ортасында, көтерілген
қалқаншаның ішкі жағынан жақсы көрінетін алтындай
сары түсті екі тері орналасқан. Қалқаншасының мөлшері
1,5-2 мм. Аналығының денесі домалақ пішінді,
лимондай сары түсті, бүкіл тіршілік циклы қалқанша -
астында өтеді. Ауыз аппараты тікенекті –сорғыш, жақсы
жетілген. Аналығы тірі туады. Аталығы ашық қызғылт-
сары түсті, бір жұп қанатты, 10 бунақты мұртшасы, 3
жұп аяғы болады. Аталығының қалқаншасы ұзынша-
сопақ, түсі бойынша аналығының қалқаншасына ұқсас,
●
Дернәсілдері.
мөлшері кіші – 1мм-геАталықтары
дейін. шапшаң
қимылдайтын дернәсілдер болып
келеді. Денесі лимон реңдес сары түсті,
ұзындығы 0,26 – 0,3 мм. Көзі
қарапайым, үш жұп аяғы, бір жұп
-
мұрты, алдыңғы құрсақ бөлігінде екі
ұзын қылшағы бар. Ауыз аппараты ұзын
пілтұмсық тәрізді. Түлеу кезінде
дернәсілдің көзі, мұрты, аяқтары
жойылады.
Калифорниялық қалқаншалы
сымырмен күресу жолдары:

карантиндік, агротехникалық, химиялық,
биологиялық күресу әдістері қолданылады.
Сымыр табылған жағдайда бетоксибациллин
биопрепаратымен өңдеу керек. Егер әкелінген
өнімнен зиянкес табылса фумигация
жасалады. Өсімдік отырғызыларда жоғары
агрофонмен қамтамасыз етіледі.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. Өсімдік карантині Х.Торыбаев, Н.Ашықбаев Алматы
2007жыл.
2. Өсімдіктер карантині Сағитов А.О., Калибулин В.Е.
Айтұмар 2016
3. Микологиялық және фитопатологиялық анықтамалық
сөздік
4. Интернет желісі.

Ұқсас жұмыстар

Батыс гүл трипсі

Бидай трипсі

МАҚТАНЫҢ НЕГІЗГІ ЗИЯНКЕСТЕРІ

КӨ КЕНІС ЖӘ НЕ БАҚ ША ДАҚ ЫЛДАРЫНЫҢ ЗИЯНКЕСТЕРІ

Эспарцет биологиялық, морфологиялық еркешеліктері,таралуы, шаруашылыққа маңыздылығы

Қазақ Ұлттық Қыздар Педагогикалық университеті

Сұлы дәнінің құрамы

Көкөніс және бақша дақылдарының зиянкестері

Өсімдік қорғау

Араб мұсылман философиясы

Пәндер