Бокс ережелері

Презентация қосу

Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық
университеті

Тақырыбы: БОКС

Орындаған: Қырықбай Аян
Тексерген:

Алматы 2020
Бокс (ағылшынша box – қорап) – арнайы жұмсақ
қолғаппен белгілі бір ереже бойынша жекпе-жек күш
сынасатын спорт түрі. Жекпе-жекке шыққан екі
ойыншы қарсыласының денесінің белгілі бір жеріне
дәл соққы беруді көздейді. Жекпе-жек аумағы 4,9x4,9
м немесе 6,1x6,1 м, жан-жағы 1,3 м биіктікте
арқанмен керілген рингте өтеді.
Бокс ойынының әуесқойлық (3 раунд) және
кәсіпқойлық (6 - 12 – 15 раунд) ережелері бар.
Бокс ерте Грек елi — Элладамен тығыз байланысты. Аңыздарға сенсек, ол кезеңдегi ең
танымал «қолғап иесi» — Тезей болған көрiнедi. Ал Платонның жазуы бойынша, жұдырықтасу
өнерiнiң атасы — теңiз құдайы Посейдон мен Мелия есiмдi нимфаның ұлы — Амыкус екен.
Ерте Грекияда болған бокстың алғашқы белгiлерiн қыш құмыраларда салынған боксшылардың
бейнесi де дәлелдейдi.
Ал жақында археолог ғалым бiздiң жыл санауымыздан 3 мың жыл бұрын салынған шiркеудiң
қабырғаларынан бокс қолғабының суретiн де тауып отыр. Бiр қызығы, ол кезеңдерде кубок
жеңiлген боксшыларға берiлген көрiнедi. Айталық, соғыс өнерi десе, сақалын кесуге бар Рим
императоры Калигула сонау Африкадан қайратты құлдарды сатып әкелiп, көз алдында қоразша
төбелестiредi екен. Императордың екi сүйiктi спортшысы болса керек. Бұл Глаукос пен
Меланкомас аталатын алыптар дәл қазiргi бокста қолданылатын бiршама соққы түрлерiне негiз
салып кеткен екен.
Бокстің алғашқы түрі ежелгі Грекияда ұйымдастырылып (б. з. б. 688 ж.), Олимпиялық ойындар
қатарына енген. Ол кезде жекпе-жекке шыққан жігіттер қолдарын жұмсақ терімен немесе
дәкемен орап айқасқан. Төбелес екі жігіттің бірі естен танып жығылғанша жалғаса берген.
Бүгiнде әлем бойынша кәсiби боксқа аса көңiл бөлiнiп келедi. Кәсiби бокс алаңында Мұхаммед
Әли, Джо Фрейзер, Джордж Формен, ағайынды Спайкстер, Флой Патерсонның есiмдерi ерекше
аталады. Олимпиада тарихында боксшылары ең көп алқа тағынған ел — АҚШ. Бiрақ бүгiнде
кубалық спортшылар алғы шепте келедi. 1992 жылғы Барселонада өткен олимпиадада кубалық
боксшылар 12 алтын алқаның жетеуiн қанжығаға байлап кеткен. Ал 1996 жылы Атланта
Олимпиадасында 4 алтын, 3 күмiс медальды жеңiп алды. Олимпиада тарихында екi боксшы
ғана 3 мәртеден жеңiмпаз атанған. Олар — венгриялық Л. Папп пен кубалық Т. Стивенсон.

Бокс ережелері
Жекпе-жек қабырғалары ұзындығы 5-тен 6 метрге дейін болатын және 4 қатар канатпен
шектелген алаң — рингте өтеді.
Жеңіс көп ұпай еншілеген боксшыға; нокаутпен ұтқанға; қарсыласы пәрменсіз болып жекпе-
жекті жалғастыра алмағанда, дисквалификацияға ұшырағанда немесе жекпе-жектен бас тартқан
жағдайларда беріледі.
Бокста белден төмен, желкеден, арқадан ұруға, баспен ұруға және құлап жатқан қарсыласты
ұруға тыйым салынады. Жекпе-жекке — ринг ішіндегі бір төреші, сыртындағы 3-5 төреші
төрелік жүргізеді.
Қазіргі кезде кәсіпқой бокста 17 түрлі салмақ дәрежесі бар. Бүкіләлемдік Бокс Кеңесі (ағылш.
'WBC') енгізген салмақ дәрежелері:
Санат Салмақ

190 фунт (86,2 кг); ақырында төменгі шегін 200 фунтқа
Бірінші ауыр салмақ — «крейсер салмағы» немесе 90,7 кг-ға дейін көтерген, кейде super cruiserweight
(ағылш. 'cruiserweight') — 195 фунт немесе 88,5 кг салмақта да жекпе-жек
өткізілген
Екінші орта салмақ — «суперорта»
165 фунт (74,8 кг)
(ағылш. 'super middleweight')
Екінші жартылай орта немесе бірінші орта салмақ
154 фунта (69,9 кг)
(ағылш. 'super welterweight, light middleweight')
Екінші супер жеңіл немесе бірінші жартылай жеңіл салмақ
122 фунта (55,3 кг)
(ағылш. 'junior featherweight, super bantamweight')
Екінші ең жеңіл немесе бірінші супер жеңіл салмақ
116 фунт (52,6 кг)
(ағылш. 'super flyweight, junior bantamweight')
Бірінші ең жеңіл салмақ
110 фунт (49,9 кг)
(ағылш. 'light flyweight, junior flyweight')
Ең аз салмақ
105 фунт (47,6 кг)
(ағылш. 'strawweight, minimumweight')
Әуесқой бокста басқа жүйе істейді, соған сәйкес боксшылар 11 түрлі салмақ дәрежесіне бөлінеді
(ресми түрде кг-мен белгіленгендіктен бұл жердегі аттары шартты түрде берілген):
Санат Салмақ

Ең жеңіл салмақ 49 кг.
Екінші ең жеңіл салмақ 52 кг.
Супер жеңіл салмақ 56 кг.
Жартылай жеңіл салмақ 60 кг.
Жартылай орта салмақ 64 кг.
Бірінші орта салмақ 69 кг.
Екінші орта салмақ 75 кг.
Жартылай ауыр салмақ 81 кг.
Бірінші ауыр салмақ 91 кг.
Суперауыр салмақ 91 кг. жоғары
Соққылар түрлері
Бокстағы негізгі соққылар түріне:
•тура соққылар (джеб, кросс);
•жанынан соққы (хук, свинг);
•төменнен соққы (апперкот) — жатады.
• Қазақ боксының жетістіктері
• Әуесқой боксҚазақстанда бокстың алғашқы мектебін 20 ғасырдың 30-жылдары Алматыда
Шоқыр Бөлтекұлы ашты. Қазақстаннан Олимпия ойындарының, Дүние жүзі, Азия, Еуропа
чемпионаттарының, Азия ойындарының 30-ға жуық чемпиондары мен жүлдегерлері
шықты. Қазақстаннан шыққан тұңғыш Олимпия чемпионы – Василий Жиров (Атланта,
АҚШ, 1996), қазақ жігіттері арасынан шыққан дүние жүзінің алғашқы чемпионы – Болат
Жұмаділов (Хьюстон, АҚШ, 1999), Олимпия чемпиондары – Бекзат Саттарханов, Ермахан
Ыбрайымов (Сидней, Австралия, 2000), Бақтияр Артаев (Афина, Грекия, 2004), Бақыт
Сәрсекбаев (Пекин, Қытай, 2008), Еуропа чемпиондары – Серік Қонақбаев (1979, 1981),
Серік Нұрқазов (1983).
Әлем біріншіліктері алтын медаль иегерлері:
Жазғы Олимпиада Ойындарындағы нәтижелер:
Салмақ дәреже Боксшы Жыл

67 кг Валерий Рачков 1978

63,5 кг және 64 кг Виктор Ружников 1989

51 кг Болат Жұмаділов 1999

57 кг Галиб Жафаров 2003

75 кг Геннадий Головкин 2003

57 кг Серік Сәпиев 2005

81 кг Ердос Жаңабергенов 2005

64 кг Серік Сәпиев 2007
Жазғы Олимпиада Ойындарындағы нәтижелер:

Олимпиада Алтын Күміс Қола
Болат Ниязымбетов,
Василий Жиров, 81кг
Болат Жұмаділов, 63.5кг;
XXVI, Атланта-1996 (Баркер кубогінің
51кг Ермахан Ибраимов,
иегері)
71кг
Болат Жұмаділов,
Бекзат Саттарханов,
51кг;
XXVII, Сидней-2000 57кг; Ермахан
Мұхтархан Ділдәбеков
Ибраимов, 71кг
, 91+кг
Бақтияр Артаев, 69кг (
Геннадий Головкин,
XXVIII, Афины-2004 Баркер кубогінің Серiк Елеуов, 60кг
75кг
иегері)
Бақыт Сәрсекбаев, Еркебұлан Шыналиев,
XIX, Бейжің-2008
69кг 81кг

Ұқсас жұмыстар

Қазақ боксшылары

Бактериологиялық зертханада жұмыс істеу тәртібі

Еркін күрес

ДЗЮДО ТАРИХЫ

МИКРОБИОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТХАНА

Микробиологиялық зертхана бөлмелері

Микроорганизмдерді өсіруде қолданылатын құрал - жабдықтар

тимур құлыбаев

Тимур Асқ арұ лы Құ лыбаев

Тимур Асқарұлы Құлыбаев

Пәндер