Жүйке талшықтарының құрылысы мен қозуды өткізуі, парабиоз кезеңдері және тұрақты токтың әсері

ЖҮЙКЕ ТАЛШЫҒЫ ТАРАЛУЫ МЕН ҚҰРЫЛЫСЫ

Орындаған: Оразали Бауыржан

Тобы: ФКиС 100-4

Жүйке талшығы

Жүйке талшығы (гр. neurofibra neuron - жүйке және fibra - талшық) - жүйкелік глия (нейроглия) жасушаларыме(олигодендроглия жасушаларымен) қапталған нейроциттің біліктік (ось) цилиндрлі (нейтрон өсіндісі) .

Құрылысына байланысты жүйке талшықтары: миелинсіз (үлпексіз) және миелинді (үлпекті) болып екі топқа бөлінеді.

Миелинсіз жүйке талшығы - вегетативтік жүйке жүйесіне тән. Оның ішінде бірнеше біліктік цилндр болады. Олар сыртынан леммоциттермен ғана қапталған.

Миелинді жүйке талшығы негізінен сомалық жүйке жүйесі жүйкелерін құрайды. ішіндегі біліктік цилиндр сыртынан екі қабықпен қапталады. ішкі қалың миелінді қабығын сыртынан бір қабат леммоциттер қаптап жатады. Жүйке талшықтары: қызметіне байланысты сезімтал, аралас және қозғалтқыш жүйкелерді құрайды. Жүйке толқынын сезім мүшелерінен жүйке жүйесінің орталық мүшелеріне өткізетін жүйке талшығын - афферентті (орталыққа тепкіш), ал жүйке толқынын, керісінше, орталық жүйке жүйесі мүшелерінен шеткі орындаушы мүшелерге (Бұлшықеттерге, бездерге) өткізетін жүйке талшығын эфферентті жүйке талшығы деп атайды.

Жүйке талшығының қозуды өткізу жылдамдығы

Талшықтар типі

Талшықтар диаметрі (мкм)

Өткізу жылдамығы (м/с)

Aα

Aβ

Aγ

Aδ

12-22

8-12

4-8

1-4

1-3

0, 5-1, 0

70-120

40-70

15-40

5-15

3-14

0, 2-5

Парабиоз және оның кезеңдері

П а р а б и о з (para - жуық, bios - өмір) - бұл тітіркендіргіш (химиялық зат) әсерінен, оның қозғыштығы мен лабилдігінің төмендеуі. ← Қалыпты жағдай. Парабиоз кезеңдері: 1. Теңестіру кезеңі; 2. Парадоксалды кезеңі; 3. Тежелу кезеңі. Толық парабиоз кезеңінде, яғни тітіркендіру аймағында қозудың жайылу үрдісі тарамай бір жерде тұрақталады («стационарлық қозу») .

ПАРАБИОЗ ЖӘНЕ ОНЫҢ КЕЗЕҢДЕРІ

Парабиоз және оның кезеңдері

Жүйке талшығы мембранасының маңызы Жүйке мембранасы тыныштық потенциал кезінде мембрана сыртындағы және мембрана ішіндегі иондардың (негізінен K және Na) концентрациясын сақтай отырып, мембрана сырты мен ішіндегі потенциалды сақтайды. Және тітіркендіру кезінде тек қажетті каналдарды ашып(негізінен K және Na), әрекет потенциалы жүзеге асырылады.

Жүйке талшығы мембранасының маңызы

Тұрақты тоқтың қозғыш тіндерге әсері (пфлюгер 1759ж)

Тұрақты токтың полярлы әсерінің заңдары

Тітіркену әсері тек қана ток тұйықтарғанда және ажыратқанда ғана байқалады

Ток тұйықталғанда қозу катодта, ал ажыратқанда анодта пайда болады

Тұйықталғандағы әсері ажыратқандағы әсерден жоғары келеді

Катэлектротон - бұл тұрақты ток әсерінен катодтың астында пайда болатын қозғыштық пен өткізгіштіктің үдеуі Анэлектротон - бұл тұрақты ток әсерінен анодтың астында пайда болатын қозғыштық пен өткізгіштіктің әлсіреуі