Жануарлар арасындағы ауру әлемнің көптеген елдерінде, оның ауруы

Презентация қосу

СӨЖ
Тақырыбы: Шешек аурулары кезіндегі жүргізілетін
ветеринариялық іс-шаралар

Орындаған:Қапезқызы
Орындаған:Қапезқызы ББ
Тобы:ВС-605
Тобы:ВС-605
Тексерген:Нуркенова
Тексерген:Нуркенова М.К
М.К

Семей 2020
Жоспары:
Кіріспе
Кіріспе
Негізгі бөлім
Негізгі бөлім
Шешек
Шешек
Қорытынды
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Шешек (variola)
Шешек (variola)
Шешек (variola)-тері мен шырышты қабықтарда папулезді-пустулезді
Шешек (variola)-тері мен шырышты қабықтарда папулезді-пустулезді
бөртпелердің пайда болуымен, қызба, уыттану құбылыстарымен
бөртпелердің пайда болуымен, қызба, уыттану құбылыстарымен
сипатталатын жануарлар мен адамның контагиозды вирустық
сипатталатын жануарлар мен адамның контагиозды вирустық
ауруы.Жануарлар арасындағы ауру әлемнің көптеген елдерінде, оның
ауруы.Жануарлар арасындағы ауру әлемнің көптеген елдерінде, оның
ішінде Беларусь Республикасында да тіркеледі. Қойға ерекше қауіп
ішінде Беларусь Республикасында да тіркеледі. Қойға ерекше қауіп
төндіреді, жануарлардың осы түрінің арасында өлім-жітім 100% - ға
төндіреді, жануарлардың осы түрінің арасында өлім-жітім 100% - ға
жетуі мүмкін.Этиология. Қоздырғыш-20 түрі бар эпителиотропты
жетуі мүмкін.Этиология. Қоздырғыш-20 түрі бар эпителиотропты
вирус. Қоздырғыштың әр түрі жануарлардың бір немесе бірнеше
вирус. Қоздырғыштың әр түрі жануарлардың бір немесе бірнеше
түрін зақымдайды, олар морфологиялық ұқсас, ДНК-құрамында,
түрін зақымдайды, олар морфологиялық ұқсас, ДНК-құрамында,
салыстырмалы түрде үлкен (170-350 нм).Вирус минус
салыстырмалы түрде үлкен (170-350 нм).Вирус минус
температурасына және кептіруге төзімді. Құрғақ жемдерде ол 6 айға
температурасына және кептіруге төзімді. Құрғақ жемдерде ол 6 айға
дейін сақталады., ауырып жазылған қойдың жүнінде-2 айға дейін .
дейін сақталады., ауырып жазылған қойдың жүнінде-2 айға дейін .
Және одан да көп. Ультракүлгін жарыққа, 2-5% қышқыл ерітіндісіне
Және одан да көп. Ультракүлгін жарыққа, 2-5% қышқыл ерітіндісіне
сезімтал.
сезімтал.
Эпизоотологиялық
Эпизоотологиялық
мәліметтер.
мәліметтер.
Шешекке ауыл шаруашылығы
Шешекке ауыл шаруашылығы
жануарларының барлық түрлері
жануарларының барлық түрлері
мен адам бейім.
мен адам бейім.
Инфекция қоздырғышының көзі
Инфекция қоздырғышының көзі
ауру және ауырып жазылған
ауру және ауырып жазылған
жануарлар болып табылады.
жануарлар болып табылады.
Ауру аэрогенді, зақымдалған тері
Ауру аэрогенді, зақымдалған тері
арқылы және вирустармен
арқылы және вирустармен
контаминирленген Жем арқылы
контаминирленген Жем арқылы
алиментарлы түрде беріледі.
алиментарлы түрде беріледі.
Этиология
Этиология
Қоздырғыштар шешек (Poxviridae) тобына жатады. Одан әрі
Қоздырғыштар шешек (Poxviridae) тобына жатады. Одан әрі
сиырлардың табиғи шешегі (Orthopoxvirus түрі), қой мен ешкілердің
сиырлардың табиғи шешегі (Orthopoxvirus түрі), қой мен ешкілердің
табиғи шешегі (Carpipoxvirus түрі), құстардың (avipoxvirus түрі) үш түрі
табиғи шешегі (Carpipoxvirus түрі), құстардың (avipoxvirus түрі) үш түрі
(тауық шешегі, көгершін және канареек), шошқаның (Suipoxvirus түрі)
(тауық шешегі, көгершін және канареек), шошқаның (Suipoxvirus түрі)
бар. Әртүрлі жануарларда қоздырғыштың морфологиясы өте ұқсас.ДНК-
бар. Әртүрлі жануарларда қоздырғыштың морфологиясы өте ұқсас.ДНК-
құрамында эпителиотроптық және дөңгелек қосылыстар (Гварниел,
құрамында эпителиотроптық және дөңгелек қосылыстар (Гварниел,
пашен, Боллингер тельцасы) пайда болатын қасиеттерімен сипатталатын
пашен, Боллингер тельцасы) пайда болатын қасиеттерімен сипатталатын
вирус бар. Муровец бойынша бояу кезінде олар жарық микроскопында
вирус бар. Муровец бойынша бояу кезінде олар жарық микроскопында
еркін көрінеді.Әр түрлі қоздырғыштар белгілі бір жануарға ғана
еркін көрінеді.Әр түрлі қоздырғыштар белгілі бір жануарға ғана
патогенді болады. Сиыр шешегінің вирусы ІҚМ, жылқы, түйе, қоян және
патогенді болады. Сиыр шешегінің вирусы ІҚМ, жылқы, түйе, қоян және
адам үшін патогенен.Вирус сыртқы ортада тұрақты. Ол бір жарым
адам үшін патогенен.Вирус сыртқы ортада тұрақты. Ол бір жарым
жылға дейін шешектің эпителиалды қысқа тамырларында патогендігін
жылға дейін шешектің эпителиалды қысқа тамырларында патогендігін
сақтай алады. Мұздату кезінде консервация жүргізіледі. Мысық үй-
сақтай алады. Мұздату кезінде консервация жүргізіледі. Мысық үй-
жайларында 6 айға дейін өміршеңдігін сақтайды., 2-ке дейінгі
жайларында 6 айға дейін өміршеңдігін сақтайды., 2-ке дейінгі
жайылымдарда шіріген кезде тез өледі.
жайылымдарда шіріген кезде тез өледі.
Қоздырғыш жоғары температураға, тікелей күн сәулесіне
сезімтал. Қайнаған кезде 5 минут ішінде 70 °С дейін қызған
кезде дереу өледі. Қышқылдар, хлорамин, формальдегид,
күйдіргіш натр, патогендерді бір сағат бойы
бұзады.Биотермиялық зарарсыздандыру бір ай бойы
жүреді.Жұқтыру көзі ауру жануарлар, инкубациялайтын
және ауырып жазылған жануарлар болып табылады.
Ағзадан қоздырғыш сілекеймен, шешек қабығымен, мұрын
тесіктері мен көздерімен бөлінеді.Азық, күтім заттары,
төсеніштер, мәйіттер, көлік, жүн және қауырсын шикізаты
берілу факторлары болуы мүмкін. Ауру жұқтыруы мүмкін:
байланыста, алиментарлық жолмен, респираторлық,
жәндіктермен тістеген кезде, сүт, плацента, жұмыртқа
арқылы.Ауру жұқтыруға және таралуына көмектеседі
скученное мазмұны.
Патогенез.
Вирус қанға еніп, қызба жағдай туғызады. 1-2 күннен кейін тері мен
шырышты қабықтарда кішкентай қызыл дақтар – розеолдар пайда
болады, содан кейін температура нормаға дейін төмендейді,
науқастардың жалпы жағдайы жақсарады. Розеолдар 2-3 күннен
кейін папулаларға (тығыз түйіндерге) айналады, олардың 2-3 күннен
кейін мөлдір көпіршіктер – везикулдар пайда болады. Әр түрлі
микрофлораның енуінде везикулдар лайланады және пустулаларға
айналады, бұл ағзаның уыттануын және дене қызуының
жоғарылауын тудырады. Бірнеше күннен кейін қуыстар кеуіп,
қабықтар түзіледі, температура төмендейді. Қабықтар кебеді және
құлап кетеді.
Аурудың ағымы мен белгілері.
Инкубациялық кезең 3-тен 14 күнге дейін жалғасады. Ауру 2-3 аптаға
созылады.Қойда шешек 4 түрінде өтеді. Типтік формада өлім болмашы,
асқынған (төгілген) және геморрагиялық шешек кезінде, везикулға қан
кірген кезде ауру өліммен аяқталады. Түсік түрі папуланың пайда
болуымен және сауығумен аяқталады.
Ешкіде желіннің, еріннің, борданың, көздің айналасындағы тері
зақымданады. Жалпы шешек жиі өліммен аяқталады.
Сиырларда ауру желіннің зақымдануымен, жылқыда – везикулезді-
пустулезді стоматитпен және қақырықпен, жамбас аяқ-қолдарының
терісінің зақымдануымен байқалады. Ағымы жедел және жиі қатерсіз.
Шошқаның шешегі тері экзантемасымен көрінеді, негізінен дененің және
Арқаның бүйір беті зақымданады.
Торайлар 40-80% - ға дейін өлім-жітіммен ауыр өтеді.
Құстарда шешек тері және дифтероид түрінде немесе аралас тері-
дифтероид түрінде көрінеді.
Патологоанатомиялық өзгерістер.
Ашу кезінде тері мен шырышты қабықтардың ішкі мүшелерде
көптеген қан құйылулары және абсцесстері бар жайылған
зақымдануы тіркеледі. Құстарда ауа жүретін жолдарда
дифтероидты пленкалар бар.
Аурудың диагностикасы. Диагноз көбінесе жазда көрінетін
типтік шешілетін экзантема бойынша қойылады.
Дифференциалды диагноз.
Қышыманы, жұқпалы емес
этиологиядағы экземаны, паршаны,
Аусылды және іріңді-түйіндік сипаттағы
дерматитті болдырмау қажет.
Емі. Симптоматикалық. Тиімді
терапиялық құралдар жоқ. Екінші
инфекцияның дамуының алдын алу үшін
антибиотиктер
қолданылады.Спецификалық
профилактикасы. Шешекпен ауырған
малдарда өмір бойы иммунитет
қалыптасады. Белсенді иммундау үшін
жануарлар мен құстарға арналған
белсенді және тірі вакциналар жасалды.
Алдын алу және күрес шаралары.
Ветеринариялық-санитариялық іс-шараларды сақтауды және
жануарларды иммундауды қамтиды. Ауру пайда болған жағдайда
қолайсыз шаруашылыққа, отарға карантин қойылады, ауру және
ауруға күдікті адамдарды оқшаулайды. Ауыр ауру жануарларды
өлтіреді,етті пісіргеннен кейін тамаққа пайдаланады. Ауру
жануарлардың сүтін пастерлейді немесе қайнатады. Қиды
биотермиялық залалсыздандырады. Үй-жайларды 2% натрий
гидрототығы ерітіндісімен немесе 5% формальдегид ерітіндісімен
дезинфекциялайды. Теріні карбол қышқылының 3% ерітіндісінде
24 сағат бойы зарарсыздандырады және кептіреді,жүнді
пароформалин камераларында дезинфекциялайды. Шешектен өлген
жануарлардың өлекселерін терімен және жүнмен бірге жағады. 2
айдан кейін Карантин алынады. Ауру аяқталғаннан кейін және
барлық сауықтыру іс-шараларын өткізгеннен кейін.
Қорытынды
Шешек туралы алғашқы деректер б.д.д. 3700 ж бұрын Мысыр,
Шешек туралы алғашқы деректер б.д.д. 3700 ж бұрын Мысыр,
Үндістан, Қытайда белгілі болды. Европа елдеріне бұл ауру Таяу
Үндістан, Қытайда белгілі болды. Европа елдеріне бұл ауру Таяу
Шығыстан б.д.д. 5-7 ғасырда әкелінді. Оны жұқпалы ауру ретінде
Шығыстан б.д.д. 5-7 ғасырда әкелінді. Оны жұқпалы ауру ретінде
Ә.Ибн Сина тұңғыш рет толық сипаттап, қызылшадан (корь)
Ә.Ибн Сина тұңғыш рет толық сипаттап, қызылшадан (корь)
ажыратты. Адамда шешекті қолдан егу ерте заманнан белгілі болса да,
ажыратты. Адамда шешекті қолдан егу ерте заманнан белгілі болса да,
бұл әдіс Э.Дженнердің 1976 ж. сиырдан адамға егу жөніндегі
бұл әдіс Э.Дженнердің 1976 ж. сиырдан адамға егу жөніндегі
тәжірибесінен кейін ғана кеңінен тарап, жалпы жұқпалы ауруларға
тәжірибесінен кейін ғана кеңінен тарап, жалпы жұқпалы ауруларға
қарсы жасанды иммундеуге түрткі болды. Қазақстанда қойдың шешек
қарсы жасанды иммундеуге түрткі болды. Қазақстанда қойдың шешек
індетін (күл) тез арада тоқтату үшін ауырған малдан сау малға
індетін (күл) тез арада тоқтату үшін ауырған малдан сау малға
жұқтыру әдісі сол ерте заманнан-ақ қолданылып келген. Шешекпен
жұқтыру әдісі сол ерте заманнан-ақ қолданылып келген. Шешекпен
сүтқоректілер мен құстардың барлық түрлері дерлік ауырады.
сүтқоректілер мен құстардың барлық түрлері дерлік ауырады.
Індеттенуді талдаған кезде вирустың қай түрінің қандай жануарларды
Індеттенуді талдаған кезде вирустың қай түрінің қандай жануарларды
ауруға шалдықтыратынын ескеру қажет. Жануарлардың кейбір түрлері
ауруға шалдықтыратынын ескеру қажет. Жануарлардың кейбір түрлері
сол түлікке ғана тән шешек вирусына бейім, ал кейбір жануарларда
сол түлікке ғана тән шешек вирусына бейім, ал кейбір жануарларда
бұл вирустың бірнеше түрлері ауру қоздырады.
бұл вирустың бірнеше түрлері ауру қоздырады.
Пайдаланылған
Пайдаланылған әдебиеттер:
әдебиеттер:
1. Т.Сайдулдин. Індеттану және жануарлардың жұқпалы аурулары.
1. Т.Сайдулдин.
Алматы. Індеттану
« Полиграфия және
Сервис и Кжануарлардың
». 2009. жұқпалы аурулары.
Алматы. А.А.
2.Поляков « Полиграфия Сервис
Ветеринарная и К ». 2009.М., 1975.
дезинфекция,
3.2.Поляков А.А. Ветеринарная
Б.Т.Толысбаев. дезинфекция, М.,
К.Б.Бияшев. Микробиология және1975.
иммунология. Алматы. 2009.
3. Б.Т.Толысбаев. К.Б.Бияшев. Микробиология және иммунология. Алматы. 2009.

Ұқсас жұмыстар

Бруцеллезге қарсы вакцина стандарты

Бруцеллезды балау әдістері туралы ақпарат

Сүтті Роз - Бенгал сынағымен зерттеу

Бруцеллалар

Инвазиялық аурулар

Індетті лимфангитті балау, дауалау және сауықтыру шаралары

Нъюкасл ауруы, белгілері

Вирустардың ерекшіліктері

Аурудың эпизоотологиясы

Жануарлар мен адамның вирустық инфекциялары: СПИД, құтырық, тұмау, шешек, вирустық гепатит және Эбола қызбасы

Пәндер