Меншік формалары

Презентация қосу

СӘРСЕН АМАНЖОЛОВ АТЫНДАҒЫ
ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК
УНИВЕРСИТЕТІ

Тақырыбы: Меншік экономикалық
институт және экономикалық жүйе
ретінде.
Орындаған:
Тексерген:
ЖОСПАР:
Кіріспе

Негізгі
бөлім
Меншіктің экономикалық
мағынасы, құқықтық мазмұны.
Меншік типтері мен формалары
Экономикалық жүйе.
Экономикалық мүдделер.
Қорытынды
КІРІСПЕ
Қоғам өмірінде меншікке байланысты қатынас әрқашан
маңызды рөл атқарған. Меншік экономикалық категория
ретінде өндіріс құрал– жабдықтарын және өндірілген
өнімдерді иемденуге байланысты адамдар арасында
туындайтын қоғамдық қатынастар.

Меншік
ол зат емес, меншік – заттарға байланысты адамдар
арасындағы қатынастар, яғни меншік объектісін пайдаланудағы
субъектінің құқығы.

Меншік
қатынастарын теориялық талдау оның әрі құқықтық, әрі
экономикалық қатынасын сипаттайды. Меншіктің экономикалық
мазмұны заттың бүкіл шаруашылық процесін қамтып, пайдалы
игіліктер мен қызметтерді өндіру, бөлу, айырбастау мен тұтыну
қатынастары білдіреді.

Меншіктің экономикалық
мағынасы.
1. Иемдену – затты өз игілігіне пайдалану.
2. Жатсындыру – меншік объектісін иеліктен
шығару.
3. Жекелендіру - әр бір тауар өндіруші мамандығы
бойынша белгілі бір тауар өндірісіне жекеленеді.
4. Қоғамдастыру – еңбектің қоғамдық сипатының
дамуы.
5. Өндірістің материалдық және жеке
факторының бірігу тәсілі.
6. Табысты бөлу әдістері.
Меншіктің құқықтық мазмұны.
Меншік, заң жағынан алып қарағанда, мүліктік
қатынастарға жатады. Құқықтық нормалар мен
актілерде материалдық байлық әр түрлі субъектілер
арасында қалай иемделінетіні және бөлінетіні
анықталады.
Экономикалық теорияда жеке меншік құқықтың мынадай түрлерінде
даму алады. (Оноре тізімі бойынша):
1. Иемдену құқығы, яғни игіліктерге міндеттелінген денелік (күш -
қуаттылық) бақылау құқығы.
2. Пайдалану құқығы, яғни игіліктің пайдалы қасиетін өзі үшін қолдану
құқығы.
3. Басқару құқығы, яғни игіліктерді қолдануда кім және қалай
қамтамасыз етуді шешу құқығы.
4. Табысқа деген құқық, яғни игіліктерді пайдалану нәтижесіне ие болу
құқығы.
5. Егемендік құқығы, яғни игіліктерді жатсындыру, өзгерту, тұтыну
немесе жойып жіберу құқығы.
6. Қауіпсіздік құқығы, яғни игіліктерді сыртқы ортаның зияндылығынан
қорғау құқығы.
7. Игіліктерді мұрагерлікке беру құқығы.

8. Игіліктерді иеленудегі мерзімсіздік құқығы.
Меншік типтері және формалары.
Меншік формалары
Еңбек бөлінісінің даму деңгейіне байланысты
меншік әр түрлі иемдену формаларына
бөлінеді:

1. Жеке иемдену формасы.

2. Ұжымдық иемдену формасы.

3. Қоғамдық иемдену формасы.
Жеке меншік
Өзіндік меншік Өз еңбегіне негізделген Жалдамалы
(табыс әкелмейді, меншік(табыс әкеледі) еңбекке
тек өз тіршілігіне негізделген
пайдаланады) меншік
ҰЖЫМДЫҚ МЕНШІК

СЕРІКТЕСТІК КООПЕРАТИВ АКЦИОНЕРЛІК
БІРЛЕСКЕН
ҚОҒАМ ӨНДІРІС
ҚОҒАМДЫҚ МЕНШІК

МЕМЛЕКЕТТІК МУНИЦИПАЛДЫҚ
Экономикалық
жүйе.
Экономикалық жүйе дегеніміз– материалдық игіліктер
мен қызмет көрсетулерді өндірушілер мен тұтынушылар
арасында ерекше түрде қалыптасқан байланыстар
жүйесі.

Экономикалық жүйе көптеген факторларға негізделеді.
Оның дамуына ықпал ететін факторлар:

- шарушылық шешімдерін қабылдау жөнінде елде
қалыптасқан шаралар жүйесі;

- меншік құрылымы;

- ақпараттар мен өзара үйлесімділікті қамтамасыз ету
механизмі;

- мақсаттарды белгілеу мен еңбек етуге жұмылдыру
механизмі.
Экономикалық

мүдделер
Экономикалық мүдделер- өндірісті дамытудың,
бүкіл экономикалық жүйенің қозғаушы күші.
Экономикалық мүдделердің маңызды сипаты –
оның объективтілігі. Ол экономикалық қатынас
арқылы қалыптасады. Әр қоғамның
экономикалық қатынастары ең алдымен
мүдделер ретінде көрініс алады.

Олай болса экономикалық мүдделер
өндірістік қатынастар негізінде, ең алдымен
меншік қатынасы ретінде даму алады деген
сөз. Осы мүдделердің тікелей, негізін
қоғамның материалдық жағдайын қалайтын,
осымен байланысты адамдар қатынасын
бейнелейтін қоғамдық қажеттіліктер құрайды.
Егер, қажеттілік бір жағынан өндірістің
нәтижесі, екінші бір жағынан оның
ынталандырушы күші десек, ал мүдделер
тікелей өндірістің қозғаушы күші дер едік.
ҚОРЫТЫНДЫ
Қорытындылай келе, меншік
экономикалық институт және
экономикалық жүйе болып табылады.
Меншік экономикалық қатынастардың
бүкіл жүйесінде көріне отырып, оның
негізін, құрылысын айқындатады.
Адамзат қоғамындағы иемденудің
ерекшелігіне байланысты, адамдар
арасындағы болатын қатынасты, өз
қнімдерін иемденудің алғышарты
ретінде қалыптасты.
Пайдаланылған әдебиеттер:

1. С.Әкімбеков,
А.С.Баймұхаметова,У.А.Жанайдаров
Экономикалық теория. Астана 2002
2. К.Б.Блеутаева Кәсіпкерліктің жаңа
формаларын ынталандырудағы
мемлекеттің ролі. Аль-Пари 2003
Назарларыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

МЕНШІК ЖӘНЕ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖҮЙЕ

Экономикалық теория негіздері

Меншік және экономикалық жүйелер

Меншік қатынастары

МЕНШІК ЭКОНОМИКАЛЫҚ ИНСТИТУТ ЖӘНЕ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖҮЙЕ РЕТІНДЕ

Меншік - ол иелену, билеу, басқару, пайдалану, меншіктену құқығы, яғни мүліктік құқық

Жеке кәсіпкерлік

ҚР жекешелендіру мәні, кезеңдері және оны жүргізу әдістері

Кәсіпорын түсінігі, мақсаты және міндеттер Кәсіпорындардың ұйымдастырушылық, құқықтық формалары

Экономикалық жүйені

Пәндер