Сырт көрінісі сары май түсті зат

Презентация қосу

Оңтүстік Қазақстан медицина академиясы

Презентация
Тақырыбы:Витаминдер, олардың жіктелуі, құрылысы,
тағамдық көздері және витаминдердің биологиялық
қызметтері

Орындаған:Ералы Балнұр
Тобы:ЖМҚБ-03-19
Қабылдаған:Карабасова Б.К.
Жоспар
• Кіріспе
• Негізгі бөлім
Витаминдер,жіктелуі,құрылысы.
Витаминдердің биологиялық қызметтері
Майда еритін витаминдер: А, Д, Е, К.
• Қорытынды
• Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Витаминдер бір-біріне ұқсас органикалық қосылыстар. Органикалық
белок, май, лепидтер және минералды заттар мен бірге организмнің өмір
сүруіне өте қажетті заттардың бірі. Витаминдер организмге жеткіліксіз
болған жағдайда. Организм әр түрлі потологиялық ауруларға ұшырайды.
Витаминнің күнделікті қажетті мөлшері өте аз мыс: күніне 500 г тамақпен
бірге 0,01-0,02 г витаминдерді қажет етеді. Яғни, организмде витаминдер
катомтикалық қызмет атқарады. Көп жағдайда ферминттердің
құрамындағы кофактордың қызметін атқарады. Витаминдер организмге
өте қажетті катомтикалық қызметті атқарады.
Витаминдер
• Витаминдер – аз мөлшерде кездесетін органикалық заттар ( лат . вита - өмір +
аминдер – құрамында азоты бар химиялық заттар ). Олар тіршілікке өте қажетті.
Қазіргі кезде клеткадағы және организмдегі зат алмасуының түрлі жақтарына
әсер ететін 30 шақты витаминдер бар. Бұл әсер витаминдер ферментердің
құрамына кіретіндігі белгілі. Егер организмде витаминдер жеткіліксіз болса,
онда ферменттер түзілуін тоқтатады, яғни зат алмасу пролцесі бүлінеді. Егер
тамақта витаминдердің біреуі немесе бірнешеуі жеткіліксіз болса немесе мүлде
болмаса, тіршілікке қауіп төнеді, зат алмасуы бұзылады т. б. күрделі өзгерістер
туады. Витаминдерді латын әрпімен А, В,С ,Д,Е,К,Р,РР деп белгілейді және
химиялық құрамдарына сай атайды
Көптеген витаминдер адам денесінде өндірілмейді. Олар ішкен , жеген
тамақтың құрамында п р о в и т а м и н (витамин алды) түрінде болады.
Провитаминдер витаминдердің белсенді түрі емес, бұлар адам организмінде
ғана белсенді түрге ауысады. Кейбір витаминдер организмде химиялық
жолмен түзіледі. Инозит, пангам қышқылы, убихинон, холин т.б.витамин
тәрізді органикалық қосындылар да витаминдердің рөлін атқарады.
Ұзақ мерзім бойы жеген тамақтың құрамында витаминдер мүлде болмаса,
онда а в и т а м и н о з, ал жеткіліксіз болса г и п о в и т а м и н о з ,
мөлшерден артық болса г и п е р в и т а м и н о з деп аталатын сырқаттар
пайда болады. Гипервитаминоз көбінесе майда еритін витаминдердің
денеде көп болуына байланысты туады. Витаминдердің мөлшеріне
байланысты сырқаттар көпке созылса , адам өліп те кетүі мүмкін. Ал
жетіспеген витаминдерді тағамдарға қосып немесе жеке өзін қабылдаған
жағдайда адам ауруынан сауығады.
А витамині (аксерофтол)
• Майда ериді, қыздырғанда ыдырамайды, тек оттегі мен күннің күлгін сәулесінің
әсерінен ыдырайды. Сырт көрінісі сары май түсті зат. Сәбіздің құрамында каротин
түрінде болады. Каротин 2 молекулаға бөлінгенде А1 витамині болады. Балықтың
майында, етінде А2 витамині түрінде кездеседі. А1 және А2 – А витаминының
түрлері.
• А витамині жетіспесе, онда баланың өсуі тежеледі және көзінің өткірлігі нашарлайды
халық арасында « соқыр тауық» деп аталатын, яғни іңірде көрмеушілік пайда болады.
Оған қоса қуықтың , жатырдың, ішектің, өкпенің кілегей қабығы бұзылады.
Балалардың жұқпалы ауыруларға төзімділігі төмнгднйді. Бұлар құрамында А
витаминдері бар балық майын, жұмыртқаны, сәбізді жесе біртіндеп жойылады.
В1 витамині (тиамин).
• Асқорыту, жүрек, жүйке жүйесінің қызметіне өте қажет. Ол белок, май, көмірсу
алмасуына қатысатын ферменттердің құрамына кіреді, өсу мен даму, жүрек, қан
тамырларының т.б. ішкі мүшелердің қызметінің нервтік реттелуіне қатысады.
Бұл витамин ішкен тамақта болмаса, не қажеттіліксіз болса адам «бери-бери»
(аяғын сүйретіп басу) немесе полинефрит деген сырқатқа ұшырайды. Ең алғаш
Индокитайда, Филипин аралдарында және Жапонияда осындай науқанстар
байқалған. Бұл күрішті қабығынан тазартып тағамға пайдаланғанның нәтижесі
екені анықталған. Кейін күрішті қабығымен пісірген тағамды жегенде оның
болмайтыны белгілі болады. В1 витамині бидайдың қабығында , бұрыштарда,
бауыр, бүйрек, жүрек етәнде көп болады.
В6 (пиридоксин) витамині
Табиғатта пиридоксаль және пиридоксамин түрінде болады. Олар тотықтырғыш ферменттердің құрамында
болады және зат алмасуына қатысады.
Пиридоксин жануар текті және өсімдік текті азықтың құрамында жиі кездеседі; бауырда, бұлшық етте,
балықта, бидайда, картопта, капустада, күріште, сәбизде және ашытқыда мол болады.
Бұл витаминнің қажетті мөлшері тәулігіне 1,5 мг.
В12витамині (цианкобаламин). Бұл витаминді антианемиялық витамин деп те атайды, себебі оның
организмінде жетіспеуінен анемия, яғни қан аздылық пайда болады.
Бұл витаминді тағаммен бірге әдеттегідей қабылдағанда оның витаминдік қасиеті азаяды, өйткені ішек –
қарындағы микроорганизмдер оны бойына сіңріп, адамға пайдасы болмайды, сондықтан қарын сөліндегі
апоеритеинмен қосылып, оны микорбтардан сақтайды да қанға өтіп, қан өндіру мүшелеріне барып, өз
қызметін атқарады. Адамның бұл витаминге тәуліктік қажеттілігі 10 – 20 мкг.Мөлшері аз болғанымен, оның
тіршіліктегі маңызы зор.
Майда еритін витаминдер
• Суда ерімейді, ал органикалық еріткіштерде ериді. Ортаның рН мәнінің өзгеруіне,
жоғары температураға тұрақты. Әдетте, пластикалық қызмет атқарады. Мал
организімінде түзілмейді. Оған жататындар: А,Д,Е,К,F.

• А витамині /антисерфталмалық витамин, ретинол/.

• Өзінің «А витамині» деген атын 1916 – жылы алған. А витаминінің табиғи
қосындылары А1,А2,А3 болып бөлінеді.

• Химиялық құрылысы жағынан құрамында ς–ионон сақинасы, бүйірінде төрт қос
байланысты изопреннің екі қалдығы және «ОН» тобы бар спирт болып келеді.
• А» тобындағы витаминдер – түсі сарғыш, салқын температурада
кристалданатын зат. 1200-1300-қа дейін қыздыруға төзеді. Оттегі бар
жағдайда ол жылдам тотығып, бүлінеді. Күн сәулесінің әсерінен молекуласы
тез бұзылады.

• А – витаминінің организмде жетіспеуі зат алмасуының бұзылуына және
әртүрлі ауруларға әкеледі.

• Организмнің инфекцияға төзімділігі әлсіреп, ол фоликулярлы гиперкератос
/грек – һуреr қалыптан тыс көп, тым көп; кеras – мүйіз/ ауруына шалдығады.
1
күнге
Физиолог
Әріп Химиял қаже
иялық
белгісі ық аты т
аты
мөлш
ері
антисирост
оминалықа
ретинолк
нтирахити 2,5
альцифер
Майд ческ мг0,0
АD ол
а антистрил 25 мг
Е токоферо
еритін дік 5 мг
К л
витам антигемор 0,015
Q филохино
индер агикаралы мг
н
қ 1 гр
убихинон
антигемфа
гиналық
Пайдаланылған әдебиеттер
• 1. «Биохимия» Е.С. Севериннің ред. басшылығымен, «ГЭОТАР,
Медиа», 2014ж;
• 2. Тапбергенов С.О. Медициналық биохимия –Алматы, 2011
• 3. Сейтембетов Т.С. Биологиялық химия-Алматы 2011
• 4. Сеитов З.С., Биохимия, - Алматы, 2012;

Ұқсас жұмыстар

Алициклды витаминдер қатары

Витаминдердің жіктелуі

Ағзаның ауыстырылмайтын заттары

Витаминдер классификациясы

БАҒАНӨРНЕК қора төбесінің арқалығын астына тіреп тұратын діңгек ағаш

Эмульсияларды дайындау технологиясы және жалпы сипаттама туралы

ЛИПОИДТЫ НЕФРОЗ

Бір капсуланың құрамында белсенді заттар

Сүт консервілері

Бүйректердің қабынуы

Пәндер