Фосфор тұздары

Адам организміндегі макро және микроэлементтер, және витаминдердің метаболизм процесіне әсері

Орындаған: Тастанбекова Данагуль

ТОП: 213 ЖМ

Қабылдаған: Кужатова Пернегуль

«Астана медицина университеті» КеАҚ

Жалпы және биологиялық химия кафедрасы

Жоспары:

Кіріспе

Негізгі бөлім

Химиялық элементтердің жіктемесі

Макро элементтердің маңыздылығы

Микро элементтерінің маңыздылығы

витаминдердің метаболизм процесіне әсері

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиттер

Кіріспе

Жер бетінде тіршілік пайда болғаннан бастап химиялық элементтер, сол тіршілік ағзаларына қызмет атқарып келеді. Сонысымен де бұл элементердің физикалық, химиялық қасиеттері толық зерттеліп, жасуша құрамында Д. И. Менделеев таблицасының 70 элеметі кездескенімен олардың 24 тұрақты түрде ұшырасады

Адам ағзасында кездесетін химиялық элементтерді төмендегідей топтауға болады.

Макроэлементтер -

Бұл адам ағзасының қалыпты жұмыс істеуі үшін қажетті заттар. Олар тағамнан 25 грамм немесе одан көп мөлшерде болуы керек. Макроэлементтер - бұл қарапайым химиялық заттар металдар да, бейметалдар да болуы мүмкін. Алайда оларды таза күйінде жұтудың қажеті жоқ. Көп жағдайда макро- және микроэлементтер тағамнан тұздар және басқа химиялық қосылыстар ретінде келеді.

Басқа макроэлементтер (екінші түрі) :

фосфор;

кальций;

магний;

хлор;

натрий;

калий;

күкірт.

Биогенді микроэлементтер:

көміртегі;

оттегі;

азот;

сутегі.

Адам ағзасында 12 макроэлементтер болады.

(Тipi организмнің негізгі компоненттері және барлық дерлік органикалық заттардың бөлігі болып табылады. )

(олардың организмдегі саны ең көп. Мұндай макроэлементтер организмдер тіршілігінің негізі болып табылады. Олардан жасушалар жасалады. )

Олардың организмдегі мөлшері биогенді макроэлементтерден аз.

Биогенді микроэлементтер

Жасуша құрамында

62% шамасында оттегі,

20% көміртегі,

10% шамасында сутегі

3% шамасында азот болады.

Оттегі мен сутегі суменорганикалық заттар құрамына енсе, көміртегі органикалық заттар нешізін құрайды. Азот амин қышқылдарының, белоктардың, нуклеин қышқылдарының, АТФ-ның, гемоглобиннің, көптеген ферменттер мен енеді.

Натрий және хлор

Біз натрий мен хлордан бастаймыз, өйткені олар өмірдің негізі немесе тұзы болып табылады. Қан негізінен тұзды ерітінді болып табылады, асқазан шырыны және көз жасында тұз бар. Натрийдің арқасында бұлшық еттеріміз жиырыла алады, бұл тамыр қабырғаларына да қажет. Бұл химиялық элемент релаксация процесіне де қатысады және керісінше - қозғыштық. Әр 24 сағат сайын адам 5 граммға дейін натрий тұтынуы керек, егер нормадан асып кетсе, шөлдеу пайда болады.

Бүйректің қалыпты жұмыс істеуі және су тепе-теңдігін сақтау үшін денеге хлор қажет. Оның көп бөлігі өкпеде және теріде кездеседі. Осы макроэлементтердің қорын әр жаңа күнде 7-10 грамға толтыруды ұмытпаңыз.

Біз бәріміз «тұзды» жақсы көреміз, бұл тек дәмдік талғам емес, сонымен қатар біздің денемізге қажет алайда оны да өз мөлшерімен пайдалану керек

Кальций

Адам организімінде кальций 1ден 2, 2 кг дейіе қалыпты жағдайда болады, оның аппатиттерден және карбонаттардан құрылған 99 %-ы негізгі адам скелетін құрайды ал 1 %-ы қанда айналады. Кальцийдің адам ағзасындағы рөлі:

Адам скелетін құрайды

Тістердің түзілуіне қатысады

Қанның ұюына

Зат алмасуға

Көмірсу мен натрий хлоридінің алмасуын

Бұлшықеттік жиырылуда

Гормондардың секрециясы

Қан тамыр өткізгіштігін азайтады

Қабынуға қарсы қасиеті бар.

Фосфор

Бұл макроэлемент отынның бір түрі болып табылады. Егде жастағы адамдар кеңестік асханалардағы «балық» күндерін еске алады. Керемет тәжірибе. Біздің денемізді фосформен байытуға қабілетті балықтар. Егер мүмкіндігіңіз болмаса, балықты жиі жеп қойыңыз, содан кейін құрамында фосфор бар препараттарды ішіңіз. Бұл элемент сүт өнімдерінде де болуы мүмкін.

Фосфор кальциймен жақсы қарым-қатынаста. Бірінің алмасуының бұзылуы екіншісіне бірдей салдарлар әкеледі. Фосфор қорын тәулігіне 1 - 4, 6 граммен толтыру қажет.

Біздің организмдегі фосфолипидтер, нуклеотидтер және басқа заттардың құрамында фосфор бар; өз кезегінде фосфолипидтер жасуша мембранасының негізгі компоненті болып табылады; бұл рН деңгейіне жауап беретін фосфор; сүйектер мен тістерде бұл макроэлемент құрылымдық функцияны орындайды.

Калий

Бұл біздің бұлшық еттерімізге өте қажет, оның арқасында олар жиырылып, босаңсыды. Негізгі бұлшықеттердің бірі - жүрек - бұл макроэлементке өте тәуелді. Оның азабы біздің денемізге қымбатқа түсуі мүмкін.

Калийді сәбіз, құрғақ өрік және мейіз түрінде ішіңіз, сонымен қатар қорларды, жүзім, болгар бұрышы және пісірілген картопты қабығымен толықтырады. Бұл калий, өздеріңіз көріп отырғандай, «дәмді».

Магний

Магний - магнийдің ең негізгі депосы сүйекте және бұлшықетте болады. Сүйекте - 1, 5%, тіс эмалінде - 0, 75% соның ішінде кариозды тістерде 0, 83-1, 88%. Күнделікті адамға керек мөлшері - 0, 25-0, 35 г. Магний ағзадағы 300-ден астам биохимиялық реакцияларға қажет. Магний бұлшықет және және жүйке жүйелерінің дұрыс жұмыс істеуіне көмектеседі, иммунетті арттырады, жүректің тұрақты жұмыс істеуіне және сүйектердің, тістердің, тырнақ пен шаштардың беріктігін сақтауға ықпал етеді. Сонымен қатар ол қандағы глюкоза мөлшерін, энергия мен ақуыздың шығарылуын реттейді.

Күкірт

Қандағы қант деңгейін қалыпқа келтіреді;

Өттің бауырмен бөлінуіне қатысады;

Бұлшықет тінін күшейтеді;

Қабынуға қарсы әсер береді;

Жараларды емдеуге қатысады;

Коллаген, меланин және кератиннің құрамына кіретіндіктен, шашқа, тырнаққа, теріге жақсы әсер етеді;

Сүйек тіні мен шеміршектің түзілуіне тікелей қатысады;

Уытты заттарды бейтараптандыруға көмектеседі

Күкірттің жетіспеушілігі теріге бөртпелер, дақтар түрінде бірден әсер етеді. Бұл қалыпты даму үшін өте маңызды, сондықтан сіз бұл элементті де назардан тыс қалдырмаңыз.

Хлор

Денеде тепе-теңдікті сақтау үшін қажет, оның бірі - су. Бұзушылық осындай жағымсыз құбылысқа әкелуі мүмкін - ісіну. Денедегі дұрыс қатынаста қалыпты жұмыс істеу үшін «қасиетті» үштік болуы керек: калий, натрий және хлор. Бұл жағдайда су-тұз алмасуы теңдестірілген болады, бұл қан қысымын қалыпқа келтіреді.

Хлор бауырға да қажет, оның жұмысын жақсартады, ол жасушаларға токсиндерден арылуға көмектеседі. Дәл осы макроэлемент буындардың икемділігі мен бұлшықет күшінің ұзақтығына жауап береді.

Микроэлементтер

Ағзаға микроэлементтерді аз қажет ететіндігімен ерекшеленеді. Олардың организмге шамадан тыс түсуі кері әсер етеді. Алайда олардың жетіспеушілігі ауруды да тудырады.

микроэлементтер тізімі:

темір;

фтор;

йод

мыс;

марганец;

хром;

мырыш;

алюминий;

сынап;

қорғасын;

никель;

молибден;

селен;

кобальт.

Йод

өмірлік маңызы бар элемент. Ол қалқанша без үшін құрылыс материалы. Өкінішке орай, бұл микроэлемент ағзада жасалмайды, адам оны тек ас, тағам арқылы, алады. Сырт қарағанда йод жетіспеушілік білінбейді, ал тапшылық сезілсе түрлі ауруларға шалдықтырады, яғни шаршау, түрлі жұқпалы ауруларды тез қабылдағыштық, белсіздік және ақыл-ой кемістігі.

Адамның өмір сүруіне бүкіл өмір бойы бір қасық қана йод жеткілікті. Менделеев кестесіндегі 53-і элемент адам ағзасында 20-30 мг мөлшерінде ғана болса да өте маңызды үрдістерді атқарады. Йодтың күндік нормасы. Йод мөлшері (мкг) Категориясы Жасы 50 Емізулі сәби Алғашқы 12 айда 70 Ерте жастағы балалар 1-ден 2 жасқа дейін 90 Мектеп жасына дейінгі балалар 2-ден 6 жасқа дейін 120 Бастауыш және орта сынып оқушылары. 7-ден 12 жасқа дейін 150 Жасөспірімдер, ересектер 12-ден жоғары жастағылар 200 Аяғы ауыр әйелдер мен бала емізетін әйелдер

Фосфор

Сүйек ұлпасындағы фосфордың негізгі мөлшері - 600 г. Ол адам ағзасындағы барлық фосфордың 85% - ын құрайды. Фосфор тістің қатты ұлпаларында концентрленеді. Фосфор тұздары. Фосфор тұздарының ағза үшін маңызы сүйекті қалыптастыруға қатысумен шектелмейді. Ағза бұлшық еті жиырылғанда, сондай-ақ мида, бауырда, бүйректе және басқа мүшелерде жүретін биохимиялық үрдістерде қуатты нақ осы қосылыстар түрінде пайдаланады. Міне, сондықтан бұлшық еттер көп жұмыс істеген кезде фосфатты қажетсіну едәуір артады

Бойды өсіреді, организмді қалпына келтіреді

Энергетикалықалмасуды қалыптастырады

Артрит кезіндегі ауру сезімін азайтады

Метаболизмді жақсартады

Қышқыл-сілтілік балансты реттейді

Фтор

организмге керекті микроэлемент, оның негізгі міндеті кальций және фосформен қосылып сүйек тіндерін, тіс эмалін құрау болып табылады. Адам организімінде - 2, 5-3 г фтор кездеседі, организмде фтор зәрмен бірге шығып кетеді

Тағам құрамындағы макроэлементтер мен микроэлементтер

Макроэлементтер:

Кальций - сүт және сүт өнімдері;

Фосфор - сүт өнімдері, балық;

Магний - Жасыл көкөністер, бұршақ дақылдары, жаңғақтар

Натрий - тұз;

Цадий - кептірілген жемістер, ашытқы.

Микроэлементтер:

Темір - саңырауқұлақтар, ет, ұнтақталған ұн өнімдері;

Йод - жұмыртқа, балық, теңіз балдыры, ішек;

Фтор - соя, фундук;

Мырыш - жарма, ет, ішек;

Селен - балық, жаңғақ;

Мыс - теңіз өнімдері, бауыр;

Марганец - жапырақты көкөністер, бұршақ тұқымдастар;

Хром - ет, бас салаты, сұлы майы, қызанақ.

Элементтердің жетіспеуінен туындайтын потологиялық ауруларды айтатын болсақ

Зат алмасу

Тірі табиғаттың ерекше маңызды және организмнің негізгі қызметі. Зат алмасу ішкі физиологиялық және айналаны қоршаған сыртқы орта факторымен байланысты жүреді. Зат алмасу екі процестен тұрады: ассимляция (синтез) және диссимляция (ыдырау) . Ассимляция мен диссимляцияның нәтижесінде организмге қажетті заттар түзіліп, ескірген ыдыраудан пайда болған қажетсіз заттар сыртқа шығарылады. Балалар мен жөсөспірімдер организмінде ассимляция диссимляциядан басым болады, ересек адамдарда тең болса, қартайғанда диссимляция басым болады. Адам өзінің барлық өмірінде асқорыту органдары арқылы 2, 5 тонна белоктарды, майларды, 10 т. Көмірсулар және 25 т суды сіңіреді.

Зат алмасу (метаболизм) бір-бірімен тығыз байланысты ассимиляция және диссимиляция . процестерінің жиынтығы

Ассимиляция (анаболизм) - жұмсалған ткандардың құрылымын қалпына келтіріп және әр түрлі тағамдармен бірге келген химиялық заттардан тірі заттарды синтездеп шығару үрдісі.

Ол бірнеше сатыда аткарылады

1) сыртқы ортадан организмге қажет заттарды қабылдау;

Ұқсас жұмыстар

АММОНИЙ ТҰЗДАРЫ

Фосфор элементінің реттік номері

Сақа малда фосфор мөлшері

Сүйек ткані КАЛЬЦИЙ

ҰЖЫМДЫҚ ҚОРҒАНЫС ҚҰРАЛДАРЫ

Қазақстанның бейметалл кендері

ФОСФОР – тіршілік пен ақыл – ой элементі

Табиғи калий тұздары

VA топша элементтері. Азот және фосфор элементтері